ESKİ TÜRKLERDE YILBAŞI

Türklerde yılbaşı

Nardugan bayramı, Türk kültüründe kışın en uzun gecesi olan 21 Aralık'ta kutlanan bir bayramdır. Bu bayramın kökeni, Türklerin Orta Asya'da yaşadıkları döneme dayanmaktadır. Nardugan bayramı, Türk mitolojisinde yaratılışın başlangıcı olarak kabul edilen Tanrı Ulgen'in oğlu Nardugan'ın doğum günüdür. 

Nardugan, Türklerin ilk atalarından biri olarak saygı duyulan bir kahramandır. 

Nardugan bayramında, Türkler Tanrı Ulgen'e ve Nardugan'a şükranlarını sunmak için çeşitli törenler yaparlar. 

Bu törenlerde, ateş yakmak, kurban kesmek, ağaç süslemek, hediyeler vermek, yemekler hazırlamak ve eğlenmek gibi gelenekler vardır. 

Nardugan bayramı, Türk kültürünün en eski ve en önemli bayramlarından biridir. 

Bu bayram, Türklerin doğa ile uyumlu yaşama anlayışını, milli kimliklerini ve inançlarını yansıtmaktadır. 

Nardugan bayramı, günümüzde de bazı Türk toplulukları tarafından kutlanmaya devam etmektedir. 

Bu bayramın anlamını ve değerini unutmamak ve gelecek nesillere aktarmak hepimizin görevidir.

Ön Türklerde Nardugan Bayramı  

Nardugan bayramı, Türk kültüründe kış gündönümüne denk gelen ve güneşin yeniden doğuşunu kutlayan bir bayramdır. 

Ön Türklerde atalar kültü ve güneş kültü ile bağlantılı olan bu bayram, Orta Asya coğrafyasında yüzyıllardır devam eden bir gelenektir. 

Nardugan bayramı, Roma'da Satürnalya, Antik Yunan'da ise Dionysos Şenlikleri olarak da bilinen kış gündönümü festivallerinin bir parçasıdır.

Nardugan bayramının tarihi kökeni

Nardugan bayramının tarihi kökeni tam olarak bilinmemektedir. 

Bazı kaynaklar, Türklerin İslamiyet öncesi dönemde de bu bayramı kutladığını iddia etmektedir. 

Türkolog Murad Adji ve Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ, Nardugan bayramının Sümerlerden miras kaldığını ve Türklerin Orta Asya'da yaşadıkları dönemden beri bu bayramı sürdürdüklerini savunmaktadır. 

 Ancak bazı kaynaklar da bu iddialara karşı çıkmakta ve Türklerin böyle bir bayram kutladığına dair tarihi bir belge olmadığını belirtmektedir. 

Türkolog Abdulhaluk Mehmet Çay ve Ahmet Taşağıl, Nardugan bayramının Sovyetler döneminde Orta Asya'da yaygınlaştırılmış bir uydurma olduğunu ileri sürmektedir.

Nardugan bayramının adı

Nardugan bayramının adının anlamı da tartışmalıdır. 

Bazı kaynaklar, Nardugan kelimesinin Moğolca "nar" (güneş) ve Türkçe "tuğan" (doğan) sözcüklerinden oluştuğunu ve "doğan güneş" anlamına geldiğini söylemektedir. 

Bazı kaynaklar ise Nardugan kelimesinin aslında Nevruz bayramını ifade ettiğini belirtmektedir.

Nardugan bayramının kutlama şekli

Nardugan bayramının kutlama şekli de bölgeden bölgeye farklılık göstermektedir. 

Genel olarak, bu bayramda evler temizlenir, güzel giysiler giyilir, aile ve komşular ziyaret edilir, hediyeler verilir, yemekler paylaşılır, oyunlar oynanır ve dilekler dilenir. 

Nardugan bayramında önemli bir sembol olan "hayat ağacı", çam ağacının süslenmesiyle oluşturulur. 

Hayat ağacı, Türk mitolojisinde yeryüzünün tam ortasında bulunan ve gökyüzü ile yeraltını birleştiren kutsal bir ağaçtır. 

Bu ağacın dallarına bantlar, bez parçaları, meyveler, kuruyemişler gibi şeyler asılır ve Tanrı'ya dualar edilir.

Nardugan bayramı ile ilişkilendirilen bir diğer sembol ise Ayaz Ata'dır. Ayaz Ata, Türk mitolojisinde kışın soğukta ortaya çıkan, kimsesizlere ve açlara yardım eden, garipleri sevindiren bir efsanevi kişiliktir. 

Ayaz Ata'nın kökeni Slav paganizmindeki Ded Moroz'a dayanmaktadır. 

Ded Moroz ise Noel Baba'nın Rus mitolojisindeki eş değeridir. 

 Ayaz Ata'nın yanında Kar Kız adında bir yardımcısı da bulunmaktadır. 

Ayaz Ata ve Kar Kız, Nardugan bayramında çocuklara hediyeler getirirler.

Nardugan bayramı, Türk kültürünün zenginliğini ve çeşitliliğini yansıtan bir bayramdır. 

Bu bayram, Türklerin doğaya, güneşe, atalara ve hayatın yenilenmesine verdiği önemi göstermektedir. 

Nardugan bayramı, Türklerin tarih boyunca yaşadığı coğrafyalarda iz bırakmış ve farklı kültürlerle etkileşime girmiştir. Nardugan bayramı, Türklerin eski inançlarını ve geleneklerini yaşatan bir bayramdır.