Kütahya Gediz tarihi

Kütahya ilçesi Gediz tarihi:

Gediz, Kütahya ilinin 98 km güneydoğusunda, İç Anadolu ile Batı Anadolu arasındaki İç Batı Anadolu geçit bölgesinde yer alır. İlçenin yüzölçümü 1733 km², rakımı ise 736 metredir. Gediz, ortalama 1100-1200 metre yükseklikteki dalgalı bir plato üzerine kuruludur.

İlçenin en yüksek noktası, 2312 metre ile Murat Dağı'dır.

Murat Dağı'ndan kaynaklanan ve 401 km uzunluğundaki Gediz Nehri, adını verdiği ovanın sulanmasını sağladıktan sonra İzmir Körfezi'nin dış kesimlerinde geniş bir delta oluşturarak Ege Denizi'ne akar.

Gediz'in konumu, çevresine göre daha alçak olduğundan, ilçe iklimi çevre iklimlerine göre daha ılımandır. Gediz üzerinde etkili olan Akdeniz ve karasal iklim tipleri arasındaki bu iklim tipi, geçit iklimi olarak adlandırılır.

İlk çağlarda Gediz:

Gediz MÖ 1000-700 yılları arasında Frigyalılar tarafından Kadoi adı ile kuruldu. Bu dönemde Dindymon (Murat Dağı) Ana Tanrıca Kybele adına büyük bir tapınak yapıldı.
Kadoi daha sonra, Kimmer, Lidya, Pers, Büyük İskender İmparatorluğu, Brinya ve Bergama Krallıkla- rının egemenliğinde kaldıktan sonra M.Ö. 133’te Roma coğrafyasına katıldı.

Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinin ardından, Bizans Devleti sınırları içerisinde kalan Kadoi, bu dönemde bir Piskoposluk merkezi haline gelmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti zamanında, Türkler ve Bizanslılar arasında defalarca el değiştiren Kadoi, Germiyanoğulları Beyliği döneminde Umur Bey tarafından 1313 yılında fethedilmiş ve böylece kesin olarak Türk hakimiyetine girmiştir.

Türkler Kadoi’yi Gedos ya da Gedus biçimlerinde tellafuz ettiler.
Gedus 1429’da Osmanlı Coğrafyasına katıldı.
Gedus1698-1820 yılları arasında Voyvodalıkla yönetildi.
1845’te Uşak’a bağlı nahiye olan Gedus 1851’de İlçe oldu.

Milli mücadele döneminde Gediz:

Kurtuluş Savaşı sırasında 5 Eylül 1919’da Yunan işgaline uğradı.
24 Ekim 1920’deki Kocahan Savaşı’ndan sonra 31 Ekim 1920’de ikinci kez işgale uğrayan Gediz, Çerkez Etem Kuvvetleri ile Ordu Birliklerinin çatışmalarına sahne oldu.

Çerkez Etem Kuvvetleri dağıtıldı ve Çerkez Etem Yunan Kuvvetleri tarafına geçti, 12 Temmuz 1921’de üçüncü kez Yunan işgaline uğrayan Gediz 1 Eylül 1922 Cuma günü Fahrettin Altay komutasındaki 5.Süvari Kolordusu tarafından düşman işgalinden kurtarıldı.

Gediz depremi:

Gediz 28 Mart 1970 günü 7.2 şiddetinde büyük bir deprem felaketi yaşadı.
Depremde 1086 kişi öldü,
1258 kişi yaralandı. Toplam 9473 bina yıkıldı ya da ağır hasar gördü.
Gediz Bakanlar Kurulu’nun 5 Ağustos 1970 gün ve 7/1164 sayılı kararı ile bugünkü yerleşim yerine taşınmıştır.

Ahmet ATAM

Kütahya Gediz tarihi