Osmanlı’da akçenin erimesiyle başlayan ekonomik kısır döngü, günümüzde enflasyon ve borçlarla devam ediyor. Peki, tarihten ders aldık mı
Osmanlıdan Günümüze Enflasyon Tarihi
Osmanlı’dan Günümüze Ekonomi: Akçeden Enflasyona, Borçtan Saraya 🎭💸"
📜 Tarih Ders Verir, Ama Dinleyen Var mı?
Osmanlı’nın 16. yüzyılda başlayan akçe değer kaybı, bugünün ekonomik sıkıntılarının ilkel bir fragmanı gibiydi. Sultan Orhan döneminde 100 dirhem gümüşten 269 akçe çıkarılırken, III. Murat devrinde 525 akçeye ulaşıyor. 1864’te ise 1000 akçe’den bahsediyoruz! (Matematik severlere duyurulur: paranın %300’den fazla incelmesi!)
🎭 Osmanlı’nın ‘Ekonomi Politikası’: İşi En Kolayına Kaçmak
Para eridikçe halkın alım gücü düşer, yeniçeriler kazan kaldırır, devlet ise bir çözüm bulmak yerine biraz daha para basar. 1770’lerde Osmanlı ölülerin mirasına bile el koyarak gelir yaratmaya çalışıyor. Yetmiyor… 18. yüzyılda halktan altın, gümüş ve demirlerini devlete teslim etmesi isteniyor! İşler o kadar çığırından çıkıyor ki 1789’da altın eşya kullanmak bile haram ilan ediliyor!
📉 Borçlar, Borçlar ve Daha Fazla Borçlar
Kırım Savaşı ile başlayan yüksek faizli dış borçlanmalar, Osmanlı’nın saray yapımına harcamasıyla tam anlamıyla bir kara delik yaratıyor. İngiltere ve Fransa’dan alınan borçlarla İngiliz malları Osmanlı topraklarını dolduruyor. Borçlanıp, borç verenin ürettiği malları satın almak: Ekonomi 101 ders notları gibi!
Dünya Savaşı’na girerken 153 milyon Osmanlı lirası borcu olan devlet, savaş sonunda 303 milyon liraya çıkıyor. Enflasyon %1700’lere fırlıyor. Ekmek fiyatları 1914’te 1.25 kuruş iken, 1920’de 16 kuruşa çıkıyor!
🎭 Bugünden Farkı Ne?
Osmanlı’da 1876 Moratoryum ilan edilmişti, yani borç ödenemez hale gelmişti. Sonra? 1881’de Duyun-u Umumiye ile Osmanlı’nın gelirlerine el kondu.
Peki, Türkiye Cumhuriyeti ne yaptı? 1958’de yeni bir moratoryum ilan edildi. Sonra? Borçlanma devam etti, fabrikalar satıldı, tarımsal üretim düştü, enflasyon durmadı ve hâlâ park açmakla övünen bir ekonomi yönetimiyle Osmanlı’nın hatalarına hızla ilerliyoruz! 🏞️💸
📌 Sonuç: Tarih Tekrar Ediyor, Ama Ders Almıyoruz
Osmanlı’da enflasyonun çılgınca yükselmesi ve borç sarmalı bir felaketi doğurdu. Bugün? Denk bütçeye ulaşamayan, cari fazla veremeyen bir ülke… Üretmek yerine tükettik, fabrikalar kurmak yerine taş-toprağa yatırım yaptık.
Peki, tarihten ders çıkaracak mıyız, yoksa Osmanlı’nın düştüğü çukura bağdaş kurup oturacak mıyız? 🤔
COMMENTS