YALAN SÖYLEMENİN HÜKMÜ NEDİR

yalan söylemenin hükmü nedir?

Kur'anı kerim ayetlerine göre yalan söylemenin hükmü nedir? Yalan söylemek, İslam dininde büyük günahlardan biridir. 

Kur'anı kerim, yalan söyleyenleri defalarca kınar ve onlara cehennem azabını tehdit eder. Yalan söylemenin hükmü, yalanın niteliğine ve amacına göre değişir. Bazı yalanlar küfür derecesinde ağırdır, bazıları ise daha hafif olabilir.

Yalan nedir neden yalan söylenir

Yalan, gerçeğe aykırı olarak bilerek ve kasıtlı olarak söylenen sözdür. 

Yalan söylemek, insanların iletişim kurarken kullandıkları bir stratejidir. 

Peki neden insanlar yalan söyler?
Bu sorunun cevabı, yalanın işlevine ve sonuçlarına bağlıdır.
Yalanın işlevi, yalan söyleyen kişinin bir amacını gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır. 

Bu amaç;

• Kişinin kendini korumak
• Avantaj sağlamak
• Başkalarını etkilemek
• Sorumluluktan kaçınmak
• Cezadan kurtulmak veya ;

Başkalarına yardım etmek gibi farklı motivasyonlara dayanabilir. 

Yalanın sonuçları ise, yalanın ortaya çıkması veya çıkmamasına göre değişir. 

Yalan ortaya çıkarsa, yalan söyleyen kişi güvenilirliğini kaybeder, ilişkileri zarar görür, suçluluk ve pişmanlık duyar veya cezalandırılır. 

Yalan ortaya çıkmazsa, yalan söyleyen kişi amacına ulaşır, özgüveni artar veya başkalarını mutlu eder.

Yalan söylemenin psikolojik ve sosyal nedenleri vardır. 

Psikolojik nedenler arasında;

• Kişilik özellikleri
• Duygusal durumlar
• Bilişsel süreçler ve öğrenme geçmişi sayılabilir. 

Sosyal nedenler arasında ise;

• Kültürel değerler
• Grup baskısı
• Rol beklentileri ve sosyal normlar yer alabilir. 

Yalan söylemenin sıklığı ve şekli de bu nedenlere göre farklılık gösterir.
Yalan söylemek hem yararlı hem de zararlı olabilir. 

Yararlı olduğu durumlarda yalan, kişinin kendini veya başkalarını korumasına veya iyilik yapmasına olanak tanır. 

Zararlı olduğu durumlarda ise yalan, kişinin kendine veya başkalarına zarar vermesine veya haksızlık yapmasına yol açar. 

Bu nedenle yalan söylemenin etikliği, yalanın amacı, sonucu ve bağlamına göre değerlendirilmelidir.

Yalan söylemek insan doğasının bir parçasıdır. 

Ancak yalan söylemenin de bir bedeli vardır. 

Bu bedeli ödememek için yalan söylemeye gerek olmayan durumlarda dürüst olmak ve gerçeği paylaşmak daha iyidir. 

Gerçek bazen acıtıcı olabilir ama uzun vadede daha sağlıklı ve mutlu bir yaşam sağlar.

Küfür derecesinde olan yalanlar şunlardır:

• - Allah'a, peygamberlere, kitaplara, meleklere veya ahirete yalan atmak veya bunları inkâr etmek. (Bakara 2/8-10, Nisa 4/136-137)
• - Allah'ın indirdiği hükümleri değiştirmek veya bozmak. (Bakara 2/42, Maide 5/44-47)
• - Allah'ın sıfatlarını inkâr etmek veya ona ortak koşmak. (İhlas 112/1-4, Zümer 39/3-4)
• - Allah'ın izni olmadan peygamberlik iddia etmek veya vahiy getirdiğini söylemek. (Haşr 59/7, en'6/93)
• - Allah'ın ayetlerini alay konusu yapmak veya onlarla eğlenmek. (Tevbe 9/65-66, En'6/68)

Bu tür yalanlar imanı yok eder ve kişiyi kafir yapar. Bu sebeple bunlardan şiddetle kaçınılmalı ve tövbe edilmelidir.

Daha hafif olan yalanlar ise şunlardır:

• - İnsanlar arasında fitne çıkarmak veya iftira atmak. (Hucurat 49/6, Nisa 4/112)
• - Ticarette veya alışverişte hile yapmak veya yalan yere yemin etmek. (Mutaffifin 83/1-3, Bakara 2/282)
• - Kendini veya başkasını övmek veya kötülemek için yalan söylemek. (Necm 53/32, Hucurat 49/11)
• - Eğlence veya şaka amacıyla yalan söylemek. (Tirmizi, Edeb, 74)

Bu tür yalanlar da büyük günahlardandır ve kişiyi Allah'ın rahmetinden uzaklaştırır. Ancak bunlar küfür derecesinde değildir ve tevbe edilirse affedilir.

Yalan söylemenin caiz olduğu durumlar ise şunlardır:

• - Savaşta düşmana karşı strateji geliştirmek için yalan söylemek. (Buhari, Cihad, 148)
• - Eşler arasında sevgiyi arttırmak içyalan söylemek. (Müslim, Rada', 71)
• - Müslümanlar arasında barışı sağlamak için yalan söylemek. (Buhari, Edeb, 69)

Bu durumlarda yalan söylemek mekruh değil, hatta sevap olabilir. Ancak bunların da ölçülü olması ve zarar vermemesi gerekir.

Sonuç olarak, Kur'anı kerim ayetlerine göre yalan söylemenin hükmü genel olarak haramdır ve büyük günahtır. 

Ancak bazı istisnai durumlarda caiz olabilir. Yalan söyleyen kişi tevbe etmeli ve doğruyu söylemeye gayret etmelidir.

Kur'an-ı kerim ayetlerine göre yalan söylemenin cezası var mıdır?

Yalan söylemek, İslam dininin en büyük yasaklarından biridir. 

Yalan söyleyen kişi hem dünyada hem de ahirette Allah'ın gazabına uğrar. 

Yalan söylemek, insanın karakterini bozar, güvenilirliğini kaybettirir ve toplumda saygınlığını azaltır. 

Yalan söylemek, aynı zamanda başka günahlara da sebep olur. 

Mesela yalan yere şahitlik etmek, haksız yere bir insanın malına, canına veya namusuna zarar vermek gibi.

Kur'an-ı Kerim'de yalan söylemenin cezası hakkında açık bir ayet yoktur. 

Ancak Kur'an-ı Kerim'de yalan söylemenin çirkin bir davranış olduğu ve Allah'ın rızasına aykırı olduğu vurgulanmıştır. Örneğin şu ayetlerde yalan söylemekten sakınılması emredilmiştir:

"Yalan sözden kaçının." (Hac, 22/30)
"Öyleyse Allah'a karşı yalan uydurandan veya âyetlerini yalanlayandan daha zalim kimdir?" (En', 6/21)
"Allah'a karşı yalan uyduranlardan başkası mı?" (Yunus, 10/17)

Peygamber Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) de yalan söylemenin büyük günahlardan olduğunu ve cehenneme götüren vasıflardan biri olduğunu haber vermiştir. Şöyle buyurmuştur:

"Yalan kötülüğe, kötülük cehenneme götürür. İnsan yalancılık yapa yapa, nihayet Allah katında yalancılardan yazılır." (Buharî, Edeb, 69; Müslim, Birr, 103-105)
"Yalan yemin ile bir Müslümanın hakkını alan kimseye Allah Cennet'i haram eder ve Cehennem'i farz kılar." (Müslim, Emanet, 23)
"Yalancılık imanla asla bir arada bulunmaz." (Müslim, İman, 107)

Bu hadislerden anlaşıldığı üzere yalan söylemenin cezası hem dünyada hem de ahirette çok ağırdır. 

Yalan söyleyen kişi hem Allah'ın rızasını kaybeder hem de insanların sevgisini ve güvenini kaybeder. 

Yalan söyleyen kişi hem kendi ruhunu kirletir hem de başkalarının haklarını ihlal eder. Yalan söyleyen kişi hem bu dünyada hem de ahirette pişman olur.

Bu nedenle müminler olarak yalan söylemekten şiddetle kaçınmalıyız. Doğru sözlü olmalıyız. Doğru sözlülük bizi Allah'a yaklaştırır ve insanların takdirini kazandırır. Yapmakğru sözlülük bizi cennete götürür ve Allah'ın rızasını kazandırır.

Allah bizleri doğru sözlü olanlardan eylesin. Amin.