İSLAM ŞERİATINA GÖRE VERGİ SİSTEMİ VE KURALLARI

İslam Şeriatına göre vergi sistemi nasıldır?

Vergi, toplumun ihtiyaçlarını karşılamak için bireylere yüklenen mali bir yükümlülüktür. Vergi, tarihin her döneminde ve her toplumda farklı şekillerde uygulanmıştır. İslam şeriatı da vergi konusunda kendi ilkelerini ve kurallarını belirlemiştir. Bu yazıda, İslam şeriatına göre vergi sisteminin nasıl olduğunu, hangi vergilerin alındığını ve bunların hikmetlerini inceleyeceğiz.

İslam şeriatına göre vergi sistemi, vergi mükelleflerinin durumuna göre değişiklik gösterir. 

Bu durum, vergi mükellefinin Müslüman veya gayrimüslim olmasına bağlıdır. 

Müslümanlardan alınan vergiler, şer'i vergiler olarak adlandırılır, bunlar;

• Zekât
• Öşür
• Haraç
• Humus
• Hediye ve ganimet gibi çeşitli isimler altında toplanır. 

Şer'i vergilerin temel amacı, sosyal adaleti sağlamak, fakirleri ve ihtiyaç sahiplerini korumak, İslam'ın yayılmasına katkıda bulunmak ve devletin masraflarını karşılamaktır.

Zekât vergisi

Zekât, Müslümanların mal varlıklarının belli bir kısmını yılda bir defa Allah yolunda harcamaları gereken farz bir ibadettir. 

Zekâtın nisabı (vergiye tabi olan asgari miktar) ve oranı (vergiye tabi olan malın yüzde kaçının verileceği) Kur'an ve Sünnette belirlenmiştir. 

Zekâtın verileceği yerler ise Kur'an'da şöyle sayılmıştır: 

Sadakalar (zekatlar), Allah'ın kendilerine farz kıldığı şekilde; yalnızca fakirlere, düşkünlere, (zekât) memurlarına, kalpleri (İslam'a) ısındırılacak olanlara, kölelere, borçlulara, Allah yolunda (olanlara) ve yolda kalmışlara aittir. Bu, Allah katında farz olan bir hükümdür. 

Allah bilendir, hüküm ve hikmet sahibidir." (Tevbe 9/60)

Öşür vergisi

Öşür ise tarım ürünlerinden alınan onda bir oranındaki vergidir. 

Öşürün nisabı beş vesk (yaklaşık 300 kg) olarak belirlenmiştir. 

Öşürün verileceği yerler de zekatla aynıdır.

Haraç vergisi

Haraç ise Müslüman devletin himayesinde yaşayan gayrimüslimlerden alınan toprak vergisidir. Haraç miktarı toprağın verimine ve sulama durumuna göre değişir. 

Haraç ödeyen gayrimüslimler askerlik yapmazlar ve devletin korumasından yararlanırlar.

Humus vergisi

Humus ise savaşta elde edilen ganimetlerin beşte biridir. 

Humusun dörtte biri devlete, dörtte biri de Peygamber'e veya onun vekiline aittir. 

Humusun geri kalan kısmı ise savaşa katılan Müslümanlara paylaştırılır.
Hediye ise Müslüman devlete bağlı olmayan devletlerden veya liderlerden gelen hediyelerdir. Hediyelerin tamamı devlete aittir ve devlet bunları istediği gibi kullanabilir veya dağıtabilir.

Cizye vergisi

Gayrimüslimlerden alınan diğer bir vergi de cizyedir. 

Cizye, Müslüman devletin himayesinde yaşayan gayrimüslim erkeklerden alınan baş vergisidir. 

Cizye miktarı, gayrimüslimlerin mali durumuna ve yaşadıkları bölgeye göre belirlenir. 

Cizye ödeyen gayrimüslimler, dinlerini serbestçe yaşayabilir, mülk edinebilir, ticaret yapabilir ve devletin güvenliğinden faydalanabilirler. 

Cizye, gayrimüslimlere bir aşağılama değil, bir karşılıklılık ilkesidir. 

Çünkü Müslümanlar da zekât, haraç ve diğer vergileri öderler.

İslam şeriatına göre vergi sistemi, adaletli, insancıl ve esnek bir sistemdir. 

Vergiler, toplumun ihtiyaçlarını karşılamak, refahını artırmak ve İslam'ın hükümlerini uygulamak için kullanılır. 

Vergilerin alınması ve harcanması konusunda şeffaf ve hesap verilebilir bir yönetim anlayışı benimsenir. 

Vergi mükellefleri, vergilerini Allah rızası için verirler ve bunun karşılığında devletten haklarını talep edebilirler. Vergi sistemi, toplumun ekonomik ve sosyal gelişmesine katkıda bulunur.