Felsefe ve İslam: Uyum mu Çatışma mı?

Felsefe ve İslam, Uyum mu Çatışma mı? İslam dini ve felsefe arasındaki ilişki, tarihsel olarak farklı dönemlerde ve coğrafyalarda farklı şekillerde ortaya çıkmıştır. İslam'ın ilk dönemlerinde, felsefe, Yunan, Hint ve İran kaynaklarından etkilenerek gelişmiştir.

Felsefe ve İslam İlişkisi: Tarihsel ve Coğrafi Farklılıklar

Felsefe, akıl yoluyla varlık, bilgi, ahlak ve din gibi konuları araştıran bir bilim olarak tanımlanabilir.
İslam dini ise, vahiy yoluyla Allah'ın insanlara gönderdiği son din olarak tanımlanabilir.
Bu iki disiplin arasında hem uyum hem de çatışma potansiyeli vardır.
Felsefe ve İslam arasındaki uyum, akıl ve vahyin birbirini tamamladığı ve desteklediği görüşünden kaynaklanır.
Bu görüşe göre, felsefe, insan aklının sınırlarını zorlayarak varlığın hakikatine ulaşmaya çalışır.
İslam ise, insan aklının ulaşamadığı veya yanıldığı noktalarda vahiy ile doğruyu gösterir.
Bu şekilde, felsefe ve İslam, insanın hem dünyevi hem de uhrevi mutluluğunu sağlamak için iş birliği yaparlar.
Bu görüşü savunan felsefeciler arasında

• Farabi
• İbn Sina
• İbn Rüşd gibi isimler sayılabilir.

Felsefe ve İslam arasındaki çatışma ise, akıl ve vahyin birbirine zıt olduğu ve çeliştiği görüşünden kaynaklanır.
Bu görüşe göre, felsefe, insan aklının kibirli bir şekilde varlığı kendi kurallarına göre yorumlamaya çalıştığı bir sapkınlıktır.
İslam ise, insan aklının üstünde olan Allah'ın mutlak hükmünü kabul etmeyi gerektirir.
Bu şekilde, felsefe ve İslam, insanın hem dünyevi hem de uhrevi felaketine yol açarlar.
Bu görüşü savunan felsefeciler arasında Gazali, İbn Teymiyye, Şehristani gibi isimler sayılabilir.

Felsefe ve İslam arasındaki ilişkiyi incelemek hem İslam düşünce tarihinin hem de evrensel felsefe tarihinin önemli bir parçasıdır.
Felsefe ve İslam arasındaki uyum veya çatışmanın nasıl anlaşıldığı hem Müslümanların hem de diğer insanların dünya görüşünü ve yaşam tarzını etkilemiştir.
Felsefe ve İslam arasındaki ilişkiyi anlamak için hem akıl hem de vahyin değerini ve sınırlarını bilmek gerekir.

İslam dünyasının felsefecileri

İslam dünyasının geçmişteki felsefecileri arasında en ünlüleri;

• Farabi
• İbn-i Sina
• Gazali
• İbn-i Rüşd,
• İbn-i Haldun
• Molla Sadra gibi isimlerdir.

Felsefeye karşı çıkan İslamcılar

Felsefeye en şiddetli şekilde karşı çıkan İslamcılar arasında;
Vehhabiyye mezhebinin kurucusu Muhammed bin Abdülvehhab
Hindistan'da Deobendi hareketinin öncüsü Kardeşler' innvihi
Mısır'da Müslüman Kardeşler'in lideri Seyyid Kutub ve onun takipçisi
Eymen ez-Zevahiri gibi isimler öne çıkar.