İnebahtı Savaşı: Nedenleri, Sonuçları ve Kaynakları

 İnebahtı Savaşı: Nedenleri, Sonuçları ve Kaynakları

İnebahtı Savaşı: Osmanlı'nın, Akdeniz'de Hristiyan Devletler Birliği'ne karşı aldığı yenilgi:

İnebahtı Savaşı, 1571 yılında Akdeniz'de Osmanlı Devleti ile İspanya, Venedik, Malta ve Papalık arasında gerçekleşen bir deniz savaşıydı. Bu çatışma, Osmanlı'nın Akdeniz'deki hakimiyetine son vermiş ve Avrupa'nın Hristiyan devletlerinin birliğini pekiştiren önemli bir dönüm noktası olmuştur.

İnebahtı Savaşı'nın nedenleri:

İnebahtı Savaşı'nın nedenleri siyasi, dini ve ekonomik faktörleri içermektedir. 16. yüzyılın başlarında, Osmanlı Devleti Akdeniz'de önemli bir güç olmuştu. Osmanlı donanması, Kuzey Afrika, Doğu Akdeniz ve Ege Denizi'nde pek çok adayı ve limanı ele geçirmişti. Bu gelişmeler, İspanya, Venedik, Malta ve Papalık gibi Osmanlı rakiplerinin ticari ve dini çıkarlarını tehdit ediyordu. Ayrıca, Osmanlı Devleti'nin Fransa ile kurduğu ittifak, diğer Hristiyan devletlerde endişeye neden oluyordu.

1571 yılında, Osmanlı Devleti'nin Akdeniz'deki genişlemesini durdurmak isteyen devletler, Kutsal Birlik adında bir koalisyon oluşturarak Osmanlı donanmasına karşı harekete geçtiler. Koalisyonun lideri İspanya Kralı II. Felipe idi.
Donanmanın komutanlığını ise Felipe'nin kardeşi Don Juan de Austria yürüttü. Koalisyon donanması, İspanyollar, Venedikliler, Papalık Devletleri, Cenevizliler, Savoylular, Toscanalılar ve Malta Şövalyeleri'nden meydana geliyordu.
Koalisyon donanması, yaklaşık 200 gemi ve 80 bin askerden oluşmaktaydı.

İnebahtı savaşı sonuçları:

Osmanlı Devleti, bu koalisyona karşı hazırlıksızdı. Padişah II. Selim'in ilgisizliği ve Sadrazam Sokollu Mehmet Paşa'nın iç siyasetle meşguliyeti nedeniyle Osmanlı donanması yeterli bakım ve eğitime sahip değildi. Osmanlı donanmasına Kaptan-ı Derya Müezzinzade Ali Paşa komuta ediyordu. Donanma, yaklaşık 250 gemi ve 50 bin askerden oluşmaktaydı. İnebahtı Savaşı, 7 Ekim 1571'de Yunanistan'ın Korint Körfezi'ndeki İnebahtı Limanı yakınlarında gerçekleşti. Yaklaşık beş saat süren savaş, Kutsal Birlik'in zaferiyle sonuçlandı ve Osmanlı donanması büyük bir yenilgi aldı.

Yaklaşık 200 Osmanlı gemisi batırıldı ya da ele geçirildi. Osmanlı donanmasının komutanı Ali Paşa şehit düştü. Yaklaşık 30 bin Osmanlı askeri öldü ya da esir edildi. Buna karşın, Kutsal Birlik donanması daha az zayiat verdi; yaklaşık 50 gemisi hasar aldı ya da batırıldı ve yaklaşık 10 bin askeri öldü ya da yaralandı.

İnebahtı Savaşı'nın sonuçları, Akdeniz ve Avrupa üzerinde büyük etkiler yarattı. Osmanlı Devleti, Akdeniz'de hakimiyetini yitirdi ve deniz ticaretinde düşüş yaşadı. Ayrıca, Osmanlı Devleti'nin prestiji zarar gördü ve iç çatışmalar baş gösterdi. Öte yandan, Kutsal Birlik Akdeniz'de üstünlüğünü ilan etti ve Hristiyan devletleri arasında birlik duygusu pekişti. Kutsal Birlik'in zaferi, Avrupa genelinde sevinç ve kutlamalara yol açtı.

İnebahtı Savaşı'nın Kaynakları

İnebahtı Savaşı hakkında en önemli kaynaklardan biri, savaşa katılmış Venedikli tarihçi ve yazar Pietro Bembo tarafından yazılan "La Battaglia di Lepanto" eseridir. Bu eser, savaşın nedenlerini, gelişimini ve sonuçlarını detaylı bir biçimde aktarmaktadır ve aynı zamanda edebi bir anlatıma sahiptir. Diğer bir kıymetli kaynak, savaşa iştirak eden İspanyol asker ve yazar Miguel de Cervantes'in "Don Quijote" romanının bir bölümüdür. Cervantes bu bölümde, İnebahtı Savaşı'na katılan ve maceralar yaşayan kahraman Don Quijote'yi anlatır ve bu anlatım savaşa gerçekçi ve fantastik bir bakış açısı sunar.

Son olarak, savaşın en güvenilir kaynaklarından biri, savaşın resmi tarihçisi ve Papalık elçisi Marcantonio Colonna tarafından yazılan "Historia della Guerra di Lepanto" eseridir. Bu eser, savaşın politik, dini ve askeri boyutlarını objektif bir perspektifle incelemekte ve savaşla ilgili belgeleri ve şahitlikleri de barındırmaktadır.

Kaynaklar:

- İdris Bostan, "İnebahtı Deniz Savaşı", TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 22, s. 381-383.
- İnebahtı Deniz Muharebesi, Vikipedi, https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nebaht%C4%B1_Deniz_Muharebesi