Türkiye’nin Enflasyonu Neden Düşmüyor? İşte Basit Anlatımıyla 7 Neden
Türkiye’de enflasyon neden düşmüyor? Para basımı, döviz kurları, faiz politikaları ve kamu harcamaları gibi enflasyonu artıran nedenleri sade bir dille anlatalım.
Türkiye’de Enflasyon Neden Düşmüyor? İşte Basit ve Net Açıklamalar
Türkiye’de enflasyon uzun süredir yüksek seyrediyor ve bir türlü tek haneli rakamlara düşmüyor. Peki, enflasyon neden düşmüyor? İşte sade bir dille ve herkesin anlayabileceği şekilde maddeler halinde açıklayalım.
1. Çok Fazla Para Basılması
Merkez Bankası, ekonomi kötüye gittiğinde piyasaya daha fazla para sürüyor. Ancak bu, paranın değerini düşürüyor ve fiyatların artmasına neden oluyor. Daha fazla para, daha fazla enflasyon demek.
2. Döviz Kurlarının Sürekli Artması
Türkiye, birçok ürünü ithal ediyor. Dolar ve Euro yükseldikçe, bu ürünlerin fiyatı da artıyor. Örneğin, benzin, ilaç ve teknoloji gibi ürünler dövizle alındığı için TL değer kaybettikçe pahalılaşıyor.
3. Faiz Politikalarının Yanlış Yönetilmesi
Faiz oranları düşük tutulunca, bankalar daha fazla kredi veriyor. İnsanlar ve şirketler daha çok borç alıp harcıyor. Bu da piyasada fazla para dolaşmasına ve fiyatların yükselmesine yol açıyor.
4. Üretim Yetersiz, İthalat Fazla
Türkiye’de yeterince üretim yapılmadığı için birçok temel ürün dışarıdan alınıyor. Yerli üretim az olduğu için arz düşük, talep yüksek oluyor. Bu da fiyatları artırıyor.
5. Güvensizlik ve Yatırım Eksikliği
Yatırımcılar, ekonomiye güvenmediklerinde paralarını Türkiye yerine yurt dışına çıkarıyor. Yatırım azaldıkça üretim ve istihdam düşüyor, fiyatlar ise yükseliyor.
6. Sürekli Artan Vergiler
Devlet, bütçe açığını kapatmak için sık sık vergileri artırıyor. Elektrik, doğalgaz, akaryakıt ve temel gıdalardaki vergiler yükseldikçe, ürünlerin fiyatı da artıyor.
7. Denetim Eksikliği ve Fırsatçılık
Bazı şirketler ve satıcılar, fiyatları keyfi olarak yükseltebiliyor. Devletin fiyat denetimlerini yetersiz yapması, stokçuluk ve fırsatçılığı artırıyor. Bu da enflasyonu besliyor.
Türkiye’de enflasyonun düşmemesinin birçok nedeni var, ancak en büyük sorun yanlış ekonomi yönetimi ve üretim eksikliği. Enflasyonu düşürmek için doğru politikalar, güven ortamı ve üretimin artırılması gerekiyor.
Enflasyona neden olan diğer sebepler:
Enflasyonun düşmemesinde 5 Milyon haneye sosyal yardım yapılması, kamuda makam otomobilleri, fazladan memur istihdamı, gereksiz muhtarlıklar vb kalemlerin de etkisi yok mudur?
Evet, bütçeden yapılan bu harcama kalemleri de enflasyonun düşmemesinde önemli bir rol oynuyor. Devletin yaptığı yüksek harcamalar, bütçe açığını büyütüyor ve enflasyonu besleyen faktörlerden biri haline geliyor. Bunları daha net şekilde inceleyelim:
1. Sosyal Yardımlar ve Kaynak Kullanımı
Türkiye bir sosyal devlettir elbette zor durumda olanlara yardım edilmesi gerekir, lakin 5 Milyon aileye yardım da bir garabet, hatta şüphe vardır, ki yaklaşık 20 Milyon kişi eder, yardımların tekrar gözden geçirilmesi gerekir,
Yaklaşık 5 milyon haneye yapılan sosyal yardımlar, ekonomide doğrudan tüketimi artırıyor. Yardım alan kesim, bu parayı genellikle temel ihtiyaçlara harcıyor. Ancak bu yardımların sürdürülebilirliği için devletin bütçeden daha fazla kaynak ayırması gerekiyor. Eğer bu harcamalar üretimi artıracak şekilde yönlendirilmezse, piyasada para arzı artarken mal ve hizmet miktarı sabit kalıyor, bu da fiyatları yukarı çekiyor.
2. Kamuda İsraf: Makam Araçları ve Lüks Harcamalar
Türkiye’de kamuda kullanılan makam araçları, gereksiz lüks harcamalar ve aşırı temsil giderleri ciddi bir yük oluşturuyor. Devletin gelirleri yetersiz kaldığında, bu tür giderleri finanse etmek için ya vergiler artırılıyor ya da daha fazla borç alınıyor. Borçlanma, enflasyonu artıran bir faktör çünkü devlet borç ödemek için para basarsa, bu para değer kaybediyor ve enflasyonu tetikliyor.
3. Kamuda Gereksiz İstihdam ve Verimsiz Büyüme
Fazla memur alımı ve verimsiz kamu istihdamı, bütçeye ciddi yük bindiriyor. Türkiye’de kamuda çalışan kişi sayısı çok fazla ve verimlilik düşük. Özel sektör üretkenlik artırmaya çalışırken, kamu sektöründeki fazla personel gereksiz maaş yükü oluşturuyor. Bu maaşlar, vergi artışı veya borçlanmayla finanse edildiğinde yine enflasyona katkı sağlıyor.
4. Muhtarlıklar ve Diğer Gereksiz Kamu Yapıları
Türkiye'de yeniden bir idari reform yapılarak belediyeler kaldırılmalı ve İllerde valiliklere ilçelerde kaymakamlığa bağlı bir müdürlük haline getirilerek hem yerel yönetimlerde çift başlılıktan kurtulunmalı hem de kaynak israfının önüne geçilmeli.
İlaveten, Türkiye’de 50 binin üzerinde muhtarlık var ve bunlara her yıl milyarlarca lira maaş ödeniyor. Dijitalleşmenin arttığı günümüzde, birçok muhtarlık işlevsiz hale gelmiş durumda. Eğer gereksiz kamu yapıları azaltılsa, devletin harcamaları düşer ve enflasyon üzerindeki baskı hafifler.
Kimse iktidar değişirse enflasyon düşer, gelir dağılımı daha adil olur diye bir beklenti içine girmesin, Türkiye yapısındaki bozukluğu giderici bahsettiğim türden yapısal değişikliğe gitmedikçe ne enflasyon düşer ne gelir dağılımı düzelir.
Bu tür harcamalar, doğrudan veya dolaylı olarak enflasyonu artırıyor. Eğer devlet gelirlerinden daha fazla harcama yaparsa, bu açığı kapatmak için ya vergileri artırır, ya borç alır, ya da para basar. Üçü de enflasyonu artıran faktörlerdir.
Enflasyonu kontrol altına almak için kamu harcamalarının daha verimli kullanılması, sosyal yardımların üretken yatırımlara yönlendirilmesi ve israfın önlenmesi gerekiyor.
Enflasyonun Halleri şiiri;
Zamlar öyle coşmuş ki, bir biri ile yarışıyor.
Elektrik, su, doğalgaz, hep birden şahlanırken,
Cüzdanlar boş, faturalar dalga geçiyor.
Makam aracı konvoyları Çakarlı geçer.
Biz halk otobüsünde sıkışır, zamlı mazota yanarız,
Onlar keyif sürerken, bizler bön bön bakarız.
Ne icraat beklenir, ne de iş ondan.
Bir mühür, bir maaş, oh ne tatlıdır bu düzen,
On dönüm bostan yan gel yat Osman.
Yorum Gönder