Kız Evlat Miras Hakkı

İslam’da ve Medeni Hukukta Miras Paylaşımı: Kadın, Erkek ve Eşin Hakkı

Geçtiğimiz günlerde Diyanet’in hutbesinde “erkeğin kadına göre iki misli pay alması gerekir” vurgusu, sosyal medyada tartışma fırtınası estirdi. Kimi “Allah’ın hükmü değişmez” dedi, kimi de “Çağ 21. yüzyıl, kadın hâlâ neden yarım payla yetinsin?” diye tepki gösterdi.

Peki gerçekten bir baba vefat ettiğinde eş, erkek çocuk ve kız çocuk arasında miras nasıl paylaşılır?
Hem Kuran’a (şer’i hukuka) göre, hem de Türk Medeni Kanunu’na göre yan yana bakalım.

📜 Kuran’a Göre Miras Paylaşımı (Şer’i Hukuk)

Kutsal kitap Kuran’da miras paylaşımı Nisa Suresi 11-12. ayetlerde detaylı şekilde anlatılır.

Senaryomuz şu:

Ölen kişi = Baba
Geride kalanlar = 1 erkek çocuk, 1 kız çocuk, 1 eş

🔹 Kurala göre:

Eş (kadın): Çocuklar varsa, mirastan 1/8 (sekizde bir) pay alır.
Kalan malın geri kalanı çocuklara gider. Çocuklar arasında “erkeğe 2, kıza 1 pay” kuralı işletilir.

👉 Bir örnekle açıklayalım:
Diyelim ki miras 800.000 TL.

Eş: 800.000 ÷ 8 = 100.000 TL alır.
Geriye kalır: 700.000 TL
- Erkek çocuk = 2 pay → 700.000 ÷ 3 = 466.666 TL
- Kız çocuk = 1 pay → 233.333 TL

🕌 Yani şer’i hukukta:

Eş: 100.000 TL
Erkek çocuk: 466.666 TL
Kız çocuk: 233.333 TL

❌ Bu Kurala Uymamanın Şer’i Hükmü

İslam alimlerine göre bu paylaşım Allah’ın belirlediği kesin hükümlerden biridir. Kim değiştirirse günah işlemiş sayılır. Yani kadına “eşit pay verelim” demek, dini literatürde Allah’ın farzını değiştirmek olarak değerlendirilir ki bazı İslam alimleri dinden çıkmak ile eş değer görür

Bu nedenle varisler Kur'an'ın hükümlerini reddetmeyerek kendi aralarında anlaşmak suretiyle Medeni yadanın hükümlerine uyabilirler.

⚖️ Medeni Hukuka Göre Miras Paylaşımı

Türkiye’de işler tamamen farklıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre mirasta eşin ve çocukların payları eşit esaslara göre belirlenir.

Senaryomuz yine aynı:

Baba ölüyor, geride eş + 1 erkek çocuk + 1 kız çocuk var.

🔹 Medeni Kanun’a göre:

Eş: Mirasın 1/4 (dörtte bir) payını alır.
Çocuklar: Kalan malı eşit şekilde paylaşır.

👉 Aynı örnekle, miras 800.000 TL ise:

Eş: 800.000 ÷ 4 = 200.000 TL
Geriye kalır: 600.000 TL
- Erkek çocuk = 300.000 TL
- Kız çocuk = 300.000 TL

⚖️ Yani Medeni Hukuka göre:

Eş: 200.000 TL
Erkek çocuk: 300.000 TL
Kız çocuk: 300.000 TL

🍽️ Aynı Sofrada İki Ayrı Menü

Durumu şöyle düşün:

Şer’i hukuk masasında eşin tabağına küçük bir lokma (1/8), erkek çocuğun tabağına büyük bir porsiyon (2 pay), kız çocuğun tabağına ise yarım porsiyon (1 pay) konur.
Medeni Hukuk masasında ise eşin tabağı daha doyurucudur (1/4), çocukların tabakları da birbirinin aynısıdır.

🔍 Sonuç: İki Düzenin Çatışması

Şer’i Hukuk: Eş 1/8, erkek 2 pay, kız 1 pay
Medeni Hukuk: Eş 1/4, erkek = kız (eşit pay)

Bugün Türkiye’de resmi olarak bağlayıcı olan sistem Medeni Hukuktur. Ama insanlar kendi inançlarına göre şer’i paylaşımla da aralarında uzlaşabilir. İşte tartışmanın merkezindeki mesele de bu: “Sofrada payı kim, hangi ölçüyle dağıtacak?”

⚖️ Sofranın İki Yasası

Bir baba göçer bu dünyadan,

Geriye kalır üç sandalye:
Bir eş, bir oğul, bir kız...
Masaya bırakılan miras,
Kimin tabağına ne kadar düşecek?

Şer’i sofrada kaşıklar eşit değil,
Birine kepçeyle,
Birine çay kaşığıyla sunulur ekmek kırıntıları.
Eşin önüne incecik bir dilim,
Çocuğun erkek olanına kocaman bir parça,
Kızına ise yarım porsiyon…
Sanki adalet terazisi,
Bir kefesinde ağırlık, öbür kefesinde gölge.

Medeni sofrada ise,
Yabaklar yan yana dizilir,
Herkesin çatalı aynı,
Herkesin lokması aynı.
Eş bir köşeden kibarca çeyrek dilimini alır,
Kalan ekmeği çocuklar eşitçe böler.

Orada “senin hakkın yarım” diye,

Fısıldayan bir ses yoktur,
Her pay göz göze bakabilir
Hiç utanmadan.

Bir tarafta hüküm gibi duran ayet,
İkiye bir diye mühür basar.
Diğer tarafta yeryüzünden yükselen yasa,
Eşitlik diye haykırır.

Mesele şudur aslında:
Aynı masa, aynı ekmek, iki farklı bıçak…
Biri geçmişin gölgesinde keser,
Biri bugünün ışığında.

Ve soru
Masanın ortasında koca bir taş gibi durur:
Adalet, payı hangi hükme göre alınca,
Gerçekten adalet olur?