ALO PAŞA CAMİİ

Kütahya Camileri Alo Paşa Camii ALO PAŞA CAMİİ, Halk arasında Alo Paşa Camii adıyla da anılan ve Gazi kemal (Şehre küstü) mahallesinde bulunan cami, İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın yayımladığı, fakat bugün mevcut olmayan kitabesine göre 1211 (1796-97) yılında, Anadolu Valisi Seyyid Süleyman Ağa oğlu Ali Paşa tarafından “müceddeden cuma ve diğer namazların kılınması için” yaptırılmıştır, kitabedeki bu ifadeden, yerinde daha eski bir caminin veya muhtemelen cuma namazı kılınmayan bir mahalle mescidinin bulunduğu anlaşılmakta ise de kaynaklarda bu eski yapı hakkında herhangi bir bilgiye rastlanmamaktadır.

Alo Paşa Camii

Kütahya camileri Alo Paşa Camii

Vakfiyesine ve kaynaklara göre bitişiğinde bulunması gereken kiremit örtülü medrese ile sıbyan mektebi ve şadırvan da halen mevcut değildir, kâgir, ahşap çatılı ve kiremit örtülü olan bugünkü cami, külliyenin XIX. yüzyılın sonlarında geçirdiği büyük bir yangından sonra, 1897 yılında mütevellisi Hacı Ömer Efendi tarafından eski biçimine sadık kalınarak yaptırılmıştır.
Caminin ana mekânı uzunlamasına dikdörtgen olup minaresi batı duvarına bitişiktir, güneyine de sonradan dar ve uzun bir Kur’an kursu binası eklenmiştir, giriş cadde üzerindedir ve küçük bir kubbesi bulunmaktadır.

 
İç mekânın kuzeyini ahşap direkler üzerine oturtulan mahfil kaplar; direklerin arasında zemin hafifçe yükseltilmiştir, güney duvarı çini kaplıdır ve mihrap nişininkiler kandil motifli aynı cins, diğerleri ise karışık motifli toplama çinilerdir.
Tavan ve minberde bulunan kalem işi buket motifleri.
Aydınlık bir mekâna sahip olan bol pencereli camiye canlılık vermektedir.
2018 Yılında restorasyon geçirmiştir.
Kaynak; İslam Ansiklopedisi

 

Camiyi yaptıran Ali Paşa hakkında malumat

ALİ (ALO) PAŞA Seyyid Ali Paşa, Alo Paşa yahut Kürt Ali Paşa isimleriyle de bilinen Ali Paşa'nın doğum yeri ve zamanı belli değildir.
Babasının adı vakfiye kayıtlarında Seyyid Süleyman Ağa şeklinde kayıtlıdır.
18. Yüzyılın son çeyreğinde yapılan Osmanlı Rus savaşlarında hizmet etmiş ve ordu çarhacılığı gibi görevler üstlenmiştir.
Mirimiranlıkla paşa olmasının ardından.
Vezaretle Vidin Muhafızı olmuş.
Bölgede ilaveten Niğbolu ve Çirmen mutasarrıflıklarını da yürütmüştür.

 
Akabinde.
Karaman valiliği ile eyalet yöneticisi pozisyonuna gelen Ali Paşa 1794'de Anadolu Valisi olmuş ve dağlı eşkıyasının tedibiyle vazifelendirilmiştir.
Dağlı eşkıyası ile vardığı mutabakat bozulan Ali Paşa.
Merkezden tepki çekmiş ve bunun sonucunda senesini doldurmadan Anadolu Valiliğinden azledilip vezirliği kaldırılarak Balıkesir'de zorunlu ikamete tabi tutulmuştur.

Affedilmesinin ardından
1795'te tekrar Karaman.
1796'da Rakka ve akabinde tekrar Anadolu Valisi olmuştur.
Eski adı Şehre küstü olan.
Bugün Sevgi Yolu dediğimiz Cumhuriyet Caddesi üzerindeki cami ve medreseyi de bu dönemde burada bulunan eski bir mescit yahut yapının yerine yaptırmıştır.
Bu yeniden yaptırma olayı bugün mevcut olmayan fakat Uzunçarşılı'nın aktardığı kitabeden anlaşılmaktadır.

 
Ayrıca yaptığım bir çalışma sayesinde de hazirede caminin yapım tarihinden daha önceki evreye ait bir mezar tespit edilmiştir ki bu da yeniden yapılaşmayı doğrular niteliktedir.
Rumeli'de eşkıya faaliyetlerinin artması üzerine yeniden bu bölgede görevlendirilen Ali Paşa.
İstanbul'a da uğrayarak Tuna taraflarında bulunan Pazbandoğlu üzerine hareket etmiştir.
Bu bölgedeyken Rumeli Valiliği görevine getirilen Ali Paşa.
Bilahare tavırlarıyla tepki çekmeye başlamıştır.

 
Eşkıyaya karşı hareketsiz kalıp ve yandaş gibi algılanan hareketleri ile;
Serdarın sözüne muhalif hareketleri nihayet bardağı taşırmıştır.
Serasker Hüseyin Paşa tarafından aldatılarak Rahova'ya getirtilen Ali Paşa.
Birkaç gün ağırlandıktan sonra yemek yenilirken ani bir baskınla önce vurulmuş ardından da kafası kesilmiştir.

 
Kesilen baş İstanbul'a teşhir için gönderilmiş ve saray kapısında teşhir edilmiştir.
Gerekli izinler alınsa, Ali Paşa'nın taşı yerinden nazikçe sökülse.
Başı için ilgili alanda da bir kazı yapılıp bulunabilirse.
Başı ile birlikte Kütahya'da yaptırmış olduğu caminin bahçesine taşınsa!
Hem kabrin izi.
Hem asi bile olsa Ali Paşa'nın adı bu sayede yaptırdığı camide yaşasa güzel olmaz mı?
Bunun için Ali Paşa'nın bugüne değin gelebilmeyi başarmış camisinde yaşaması uygun olacaktır kanaatindeyim.

Kaynak : Kütahya tarih ve kültür paylaşımları