KÜTAHYA HOCAZADE KONAĞI
Gazi Kemal Mahallesi Ahi erbasan yokuşundaki Konak 1883 yılında Rum Ustalar tarafından Bodrum üzeri iki katlı Harem selamlık tertibinde ahşap olarak inşa edilmiş .
Kütahya konakları
Şehir hakim tepeden bakıldığında heybeti ile Hemen fark ediliyor .
Konak'ın bilinen en eski sahibi Osman Efendi 19 Asrın ilk çeyreğinde henüz 7 yaşında iken aslanapa Pınarbaşı Köyü'nden tahsil için Kütahya'ya geliyor yüksek tahsilini ise İstanbul medreselerinde tamamlıyor .
Osman Efendi o devrin şehzadelerine hocalık yapmak üzere uzun yıllar Osmanlı Sarayı'nda bulunuyor .
Daha sonra memleketi Kütahya'ya dönerek çok sayıda talebe yetiştirip icazet verdiği müftülük makamında bulunuyor .
Öncelikle Hocazadelerin Kütahya’nın söz sahibi ailelerinden birisi olduğunu belirtmekte fayda var.
Birinci Cihan harbi sonunda Yunan işgaline uğrayan şehirde Konak'ta işgalcilerin kumandanına Cebren tahsis ediliyor .
Ermeni kaynaklı yazılarda tehcir olayında mutasarrıf Faik Ali Bey ile birlikte tehcire karşı çıkan yerel eşraf arasında Hoca zade Rasih Efendi de sayılır. ( 1 )
Kütahya konakları
Şehir hakim tepeden bakıldığında heybeti ile Hemen fark ediliyor .
Konak'ın bilinen en eski sahibi Osman Efendi 19 Asrın ilk çeyreğinde henüz 7 yaşında iken aslanapa Pınarbaşı Köyü'nden tahsil için Kütahya'ya geliyor yüksek tahsilini ise İstanbul medreselerinde tamamlıyor .
Osman Efendi o devrin şehzadelerine hocalık yapmak üzere uzun yıllar Osmanlı Sarayı'nda bulunuyor .
Daha sonra memleketi Kütahya'ya dönerek çok sayıda talebe yetiştirip icazet verdiği müftülük makamında bulunuyor .
Öncelikle Hocazadelerin Kütahya’nın söz sahibi ailelerinden birisi olduğunu belirtmekte fayda var.
Birinci Cihan harbi sonunda Yunan işgaline uğrayan şehirde Konak'ta işgalcilerin kumandanına Cebren tahsis ediliyor .
Ermeni kaynaklı yazılarda tehcir olayında mutasarrıf Faik Ali Bey ile birlikte tehcire karşı çıkan yerel eşraf arasında Hoca zade Rasih Efendi de sayılır. ( 1 )
Hocazade Rasih Efendi adı da Kütahya'da 16 yıl mutasarrıflık yapmış olan Fuad Paşa'nın meşrutiyetin yeniden ilanı ardından halkın galeyana getirilerek makamından indirilmesi olayında öne çıkmaktadır.
Kendisi Kütahya mebusluğu da yapmıştır.
Aşar mültezimliği yapmış ve bir zamanlar hapiste de yatmış ve aff-ı şahane ile salıverilmiştir. ( 4 )
Yunan işgali sırasında oğlu İbrahim Efendi, Kütahya mutasarrıflığı yapmıştır ve bu gerekçeyle 150’likler içine dâhil edilmiştir. ( 1 )
Ayrıca Yunan işgali sırasında aileye ait konak harekât merkezi olarak kullanılmış ve meşhur savaş konseyi de burada toplanmıştır. ( 1)
İstiklal harbi'nden sonra Konak'ın mukadderatı daha da acı olup kıymetli eşyalar yüksek mevki amirlerce Konak'tan alınıyor .
İstiklal harbi'nden sonra Konak'ın mukadderatı daha da acı olup kıymetli eşyalar yüksek mevki amirlerce Konak'tan alınıyor .
Konak'ın görünüşüne gelince .
Sokak Cephesi'nde üst katta divanhaneye açılan Odalar kapalı çıkma şeklinde köşelerde kıvrımlı ve Topuzlu eli böğründeler ile takviye edilmiş arka cepheler üst kat odaları hem Sokağı hem de bahçeye kapalı çıkmalı .
Batı Cephesi üst kat merdiven boşluğunda bahçeye kapalı çıkma ile bir köşk yer alıyor .
Pencereler basık .
Kemerli ahşap pervaz .
Sokak Cephesi'nde Binaya giriş iki kapı ile yapılıyor .
Kapıların üzerindekiler yarım daire ikişer ,yandakiler ise dar ve şakuli süslemeli .
Demir çubuklar ile tahkim edilmiş Konağın Batı bölümünde yer alan Bodrum katta biri küçük ve Tonoz örtülü olmak üzere beş depo bulmuyor .
Bunlardan biri Bodrum katının yarısı büyüklüğünde ,
Bu kata sokakta irtibatlı olan Bahçeden giriliyor .
Zemin kata girildiğinde Harem ve selamlık bölümlerinin her ikisini de birer küçük oda büyüklüğünde avluları var .
Buralardan bölümlerin Divanhane'lerine geçiliyor .
Selamlık divanhanesi dört oda bir merdiven boşluğu açılıyor .
Kuzey cephesinde bir kapı ile bahçeye açılıyor .
Esas girişin haricinde iki kapı ile bölümler birbirleri ile irtibatlandırılmış .
Zemin ve üst kat divanhaneleri ve odaları yüksek tavanlı .
Selamlık odalarında alnı malakari süslemeli ocaklar var .
Tavanlarda geniş çerçeveler içine alınmış tekne tavan gibi derinlikler görülüyor .
Bazılarına kalem işi süslemeler mevcuttu .
Odalarda pencere önleri ahşap Sedirli , dolaplar ahşap tablalı .
Harem bölümünün divanhanesine biri penceresiz iki oda açılıyor .
Harem'in doğu cephesindeki diğer bölümüne selamlık Divan hanesinden girildiği gibi güneydeki Sokak içinden de bir kapı ile girilebilir .
Bu bölümün planı gayri muntazam üst kat planı zemin katından fazla farkı yok .
Bahçeli binaya bitişik Çeşme , ortada mermer şadırvan , Kuzey cephesinde soyunma sıcaklık ve külhan kısımları ile küçük bir hamamı var ( 2 )
Yıllar içerisinde Mülkiyeti Gülsen Özdoğlar'a geçen 904,34 m2 olan konak , il özel idare ve belediye tarafından ortaklaşa kamulaştırılarak 2010 yılında başlayan resterasyon çalışmaları 2014 yılında tamamlanmıştır . ( 3 )
Günümüzde ilim yayma cemiyetine tahsis edilmiştir ..
Sokak Cephesi'nde üst katta divanhaneye açılan Odalar kapalı çıkma şeklinde köşelerde kıvrımlı ve Topuzlu eli böğründeler ile takviye edilmiş arka cepheler üst kat odaları hem Sokağı hem de bahçeye kapalı çıkmalı .
Batı Cephesi üst kat merdiven boşluğunda bahçeye kapalı çıkma ile bir köşk yer alıyor .
Pencereler basık .
Kemerli ahşap pervaz .
Sokak Cephesi'nde Binaya giriş iki kapı ile yapılıyor .
Kapıların üzerindekiler yarım daire ikişer ,yandakiler ise dar ve şakuli süslemeli .
Demir çubuklar ile tahkim edilmiş Konağın Batı bölümünde yer alan Bodrum katta biri küçük ve Tonoz örtülü olmak üzere beş depo bulmuyor .
Bunlardan biri Bodrum katının yarısı büyüklüğünde ,
Bu kata sokakta irtibatlı olan Bahçeden giriliyor .
Zemin kata girildiğinde Harem ve selamlık bölümlerinin her ikisini de birer küçük oda büyüklüğünde avluları var .
Buralardan bölümlerin Divanhane'lerine geçiliyor .
Selamlık divanhanesi dört oda bir merdiven boşluğu açılıyor .
Kuzey cephesinde bir kapı ile bahçeye açılıyor .
Esas girişin haricinde iki kapı ile bölümler birbirleri ile irtibatlandırılmış .
Zemin ve üst kat divanhaneleri ve odaları yüksek tavanlı .
Selamlık odalarında alnı malakari süslemeli ocaklar var .
Tavanlarda geniş çerçeveler içine alınmış tekne tavan gibi derinlikler görülüyor .
Bazılarına kalem işi süslemeler mevcuttu .
Odalarda pencere önleri ahşap Sedirli , dolaplar ahşap tablalı .
Harem bölümünün divanhanesine biri penceresiz iki oda açılıyor .
Harem'in doğu cephesindeki diğer bölümüne selamlık Divan hanesinden girildiği gibi güneydeki Sokak içinden de bir kapı ile girilebilir .
Bu bölümün planı gayri muntazam üst kat planı zemin katından fazla farkı yok .
Bahçeli binaya bitişik Çeşme , ortada mermer şadırvan , Kuzey cephesinde soyunma sıcaklık ve külhan kısımları ile küçük bir hamamı var ( 2 )
Yıllar içerisinde Mülkiyeti Gülsen Özdoğlar'a geçen 904,34 m2 olan konak , il özel idare ve belediye tarafından ortaklaşa kamulaştırılarak 2010 yılında başlayan resterasyon çalışmaları 2014 yılında tamamlanmıştır . ( 3 )
Günümüzde ilim yayma cemiyetine tahsis edilmiştir ..
kaynaklar: ( 1 ) Kütahya tarih ve kültür paylaşımları
( 2 ) Doğan Karaağaoğlu Yaşadığım Kütahya
( 3 ) Kütahya il özel idaresi
( 4 ) Kütahya tarih ve kültür paylaşımları
إرسال تعليق