Kadim Türklerde yılbaşı kutlamaları

Kütahya camileri Kaditler camii, Kütahya'nın Selçuklular tarafından alındığı sırada yapılan savaşta veya bir başka savaşta öldükleri anlaşılan üç kişinin buraya gömüldüğü ve cami temelleri açıldığı zaman üç kuru kafanın çıktığı görülmüş ve o zamanın inanışına göre bu kafalar pamukla sarılarak, doğu yöndeki cami altına, bir türbe yapılarak konulmuştur.

İşte bu üç kuru kafaya izafeten camiye, Kaditler Camisi denilmiştir.

Kaditler camii

Kütahya Camileri Kaditler Camii

Saman Pazarı'nda olan bu zarif ve küçük cami Kütahya muhassılı Kütahyalı hayrat sahibi Halil Kâmil Ağa (1833 183? ) tarafından inşasına başlanmış ve muhassıl Hafız Mehmet Paşa zamanında tek kat üzerine 1835 yılında bitirilmiştir.Daha sonra Şehre küstü mahallesinden Yağcı Hacı Abdil bin Mehmet tarafından yeniden tamir ettirilmiş ve üst kat ilâve edilmiştir. (1264-1848

Kitabe

Yapıldıkta bu cami haab'da üç er olup zahir,
Birisi hazret-i Behçet imiş ol kutbu Rabbani,

Demiş Saçlı Efendi'ye kapıya yaz bu tarihi:

Hacı Abdil caminin bitirilmesinden sonra vaktin müftüsü Hacı İsmail bin Ömer'i, Emekli Orgeneral Asım Gündüz'ün dedesidir-mütevelli nasbederek 2500) kuruş vakfetmiş bu paranın getiriyle caminin tamirini ve her ramazanda bir hatim devrettirilmesini vasiyet etmiştir. 

Bundan sonra (1325-1909) da meydan imam zade hacı İbrahim Efendi'nin başkanlığında Fettahzade Hacı Hafız Efendi, Kethüzade Galip bey, Meyden imam zade Süleyman Efendi'den teşekkül eden heyet marifetiyle ve halktan toplanan 600 madeni Osmanlı lirası ile adeta yeniden yapılırcasına ve şimdiki şekilde restore ettirilmiştir.

 
Cami kapısının üzerinde mermer çerçeve içinde gördüğümüz kitabe beş sene sonra konulmuştur.

Kitabe şudur:

Ey Kemal kudreti lutfile oldu var eden,
Bu kadid camiin mamur kılan ashab-ı hayre cümleten,
Affedüp isyanlarını, dünyada kıldı rahmet
Hicretin binüçyüz otuzunda buldu hitamı.
Ey Cemal izzeti nurile yoktan vareden,
Bihesap ecr-i mesubatla sana bir yar eden,
Eshıya'ya Cenneti Ukba'da lütfen vareden,
Gark olsun rahmetin deryasına bir böyle hayrı vareden.

Bu kitabenin ifadesinden caminin ufak tefek tamirinin devam ettiği ve ancak 1330-1914 de bittiği anlaşılmaktadır.

Kaditler Caminin bugünkü durumu

 
Cami dört duvar üzerine iki katlı olarak yapılmış olup köşe ve pencere kenarları kesme taşlarla, harç karışımı kâgir bir yapıdır.
Caminin çarşıya bakan batı yönündeki dış kapısı iki mermer sütun özerinde kesme taşlardan yapılmış kemer üzerine minare yerinde kullanılmak üzere bir çıkıntı vardır.
(2,00 X 2,70 m) iki kanatlı demir kapıdan girilince (2,30 X 2,85) m kare olan ayakkabı çıkarılacak mahal vardır caminin asıl kapısı (1,60 X 2,35 m) yine mermer sütun ve levhalarla çevrilmiş iki kanatlı demirden yapılmıştır.

Bu kapıdan caminin alt kısmında bulunan mescide girilir. (7,78 X 7,70 m) kare olan bu kısmın doğusunda üç büyük penceresi vardır.
Mihrap sadedir, tavan sıvalı ve badanalıdır.
Buradan 21 basamak ahşap merdivenden üst katta bulunan kısma çıkılır, burası (7,80 11, 80). Metre kare olup doğusunda üç, batısında üç, kemerli büyük pencereleri ve güneyinde mihrabın üst, sağ ve solunda beyzi iki küçük pencere vardır.

Kuzey cihetinde ve merdiven sahanlığının üstünde 10 basamak ahşap merdivenle müezzinler mahfiline çıkılır.

1953 yılında halkın yardımıyla yaptırılan, 85 basamaklı minare kapısı buradadır.
Tamamen kesme taştan yapılmış olan minare tek şerefeli olup külahı kurşun kaplıdır.
Caminin mihrabı üzerinde çini üzerine yazılmış levhalar vardır.
Minber sade olup batı köşeye konmuştur, dış yüzü nakışlı, kaplamalıdır.
Caminin kuzey tarafında birkaç dükkân ileride saka hanesi vardır.

 
Bu saka hane yeri, Rum kilisesinin vakfı olarak bir boyacı dükkânı iken Bölcekliler tarafından satın alınarak camiye bırakılmış ve 1914'te halk tarafından yaptırılmıştır.
8 hela ve 8 adet akar çeşmesi vardır.
Caminin halen vakıf iki dükkânı vardır.

Kaynak: Hamza Güner / Kütahya Camileri / 1964

Related Posts