CENGİZ AYTMATOV
Cengiz Aytmatov, 20. Yüzyılın en önemli Türk yazarlarından biridir. Kırgızistan'ın Talas eyaletinde doğan Aytmatov, Sovyetler Birliği döneminde hem Kırgızca hem de Rusça eserler vermiş, Türk kültürünü ve değerlerini dünyaya tanıtmıştır. Eserleri 150'den fazla dile çevrilmiş, pek çok ödül almış ve milyonlarca okuyucuya ulaşmıştır.
Cengiz Aytmatov'un hayatı ve edebiyatı
Aytmatov, 12 Aralık 1928'de Şeker köyünde dünyaya geldi.
Babası Törekul Aytmatov, Kırgızistan'da seçkin bir devlet adamıydı, ancak 1937'de Stalin'in baskısı altında tutuklandı ve 1938'de idam edildi.
Annesi Nagima Hamziyevna Abdulvaliyeva ise Tatar asıllı bir tiyatro oyuncusuydu.
Aytmatov, çocukluğunda Kırgız halkının geleneklerini, göçebe yaşamını ve sözlü edebiyatını öğrendi.
Rus edebiyatına da annesinin etkisiyle ilgi duydu.
Aytmatov, II. Dünya Savaşı sırasında çalışmaya başladı.
Aytmatov, II. Dünya Savaşı sırasında çalışmaya başladı.
Köyünde tarım işleriyle uğraştı, daha sonra Kazakistan'da veterinerlik okudu.
Bişkek'te Tarım Enstitüsü'ne devam etti ve hayvancılık ve tarım uzmanlığı aldı.
Bu sırada yazmaya da başladı ve ilk öyküleri Kırgızca olarak yayınlandı.
Daha sonra Moskova'da Maksim Gorki Edebiyat Enstitüsü'ne girdi ve burada Rusça yazmaya başladı.
Aytmatov'un ilk büyük başarısı, 1958'de yayınlanan Cemile adlı öyküsü oldu.
Aytmatov'un ilk büyük başarısı, 1958'de yayınlanan Cemile adlı öyküsü oldu.
Bu öykü, Sovyetler Birliği'nde yılın en iyi öyküsü seçildi ve Lenin Ödülü'ne layık görüldü. Aytmatov, bu öyküde Kırgızistan'da bir köyde yaşayan genç bir kadının dramını anlattı. Cemile, kocasını savaşta kaybetmiş ve çocuğuyla birlikte yaşam mücadelesi vermektedir.
Bir gün eski sevgilisi Daniyar ile karşılaşır ve aralarında yasak bir aşk başlar.
Ancak Cemile, toplumun baskısı altında Daniyar'la birlikte olamaz ve onu terk eder.
Aytmatov'un diğer önemli eserleri arasında;
- Beyaz Gemi (1970)
- Gün Olur Asra Bedel (1980)
- Cengiz Han'a Küsen Bulut (1984)
- Dişi Kurdun Rüyaları (1996)
Bu romanlarda Aytmatov, Kırgız halkının tarihini, kültürünü, inançlarını, sorunlarını ve umutlarını anlatırken, evrensel temalarla da ilgilenir.
Aytmatov'un romanlarında doğa, insan ve hayvan arasındaki ilişki önemli bir yer tutar.
Ayrıca fantastik unsurlar, mitolojik ögeler ve bilimkurgu özellikleri de kullanır.
Aytmatov'un edebiyatı hem Sovyetler Birliği'nde hem de dünyada büyük ilgi gördü.
Aytmatov'un edebiyatının etkisi
Aytmatov'un edebiyatı hem Sovyetler Birliği'nde hem de dünyada büyük ilgi gördü.
Eserleri pek çok dile çevrildi ve milyonlarca okuyucu tarafından beğenildi.
Aytmatov, Türk dünyasının en önemli yazarlarından biri olarak kabul edildi.
Eserleri Türk kültürünü ve değerlerini yansıttı.
Aytmatov, aynı zamanda Türk birliği ve iş birliği için de çalıştı.
1990-1994 yılları arasında Sovyetler Birliği'ni ve Rusya'yı, 1994-2008 yılları arasında da Kırgızistan'ı büyükelçi olarak temsil etti.
2008 yılında Almanya'da tedavi gördüğü sırada hayatını kaybetti.
Aytmatov'un edebiyatı bugün de güncelliğini koruyor.
Aytmatov'un edebiyatı bugün de güncelliğini koruyor.
Eserleri yeni nesillere de ulaşıyor ve onlara ilham veriyor. Aytmatov,
Türk dünyasının büyük yazarı olarak anılıyor.
Yaşamı boyunca çok sayıda esere imza atan Kırgızların gurur kaynağı Aytmatov, Türk dünyasına ve dünya edebiyatına Kırgız halkının kazandırdığı en büyük armağanı oldu.
Doğumunun 90’ıncı yılı nedeniyle 2018 yılı, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafından Türk dünyasında Aytmatov için “Anma Yılı” olarak ilan edildi ve bu kapsamda, başta Kırgızistan olmak üzere Türk dünyasında çok sayıda etkinlik düzenlendi.
Anadolu Mektebi Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sami Güçlü’nün başkanlığında Türkiye’de 600’ü aşkın lise ve üniversite öğrencisi, Aytmatov’un doğumunun 90’ıncı yılına ithafen Aytmatov’un tüm eserlerini okudu.
Yaşamı boyunca çok sayıda esere imza atan Kırgızların gurur kaynağı Aytmatov, Türk dünyasına ve dünya edebiyatına Kırgız halkının kazandırdığı en büyük armağanı oldu.
Doğumunun 90’ıncı yılı nedeniyle 2018 yılı, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) tarafından Türk dünyasında Aytmatov için “Anma Yılı” olarak ilan edildi ve bu kapsamda, başta Kırgızistan olmak üzere Türk dünyasında çok sayıda etkinlik düzenlendi.
Anadolu Mektebi Yürütme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sami Güçlü’nün başkanlığında Türkiye’de 600’ü aşkın lise ve üniversite öğrencisi, Aytmatov’un doğumunun 90’ıncı yılına ithafen Aytmatov’un tüm eserlerini okudu.
Cengiz Aytmatov ve Mankurt
Dünya literatürüne “mankurt” kavramını kazandırdı
Aytmatov, “mankurt” kavramını 1980’de kaleme aldığı “Gün Olur Asra Bedel” romanında tarihine küsen, geçmişini unutan, ailesine, mensup olduğu milletine, öz değerlerine yabancılaşan ve gayesi olmayan insanların mensup oldukları milletleri uyarmak için kullandı.
Selvi boylum ay yazmalım romanı ise Türk sinemasında gişe rekorları kırdı.
Toplumuna yabancılaşma olarak da kullanılan “Mankurt” kavramı, Aytmatov’un kendisi kadar dünya tarafından tutulup benimsendi.
Yorum Gönder