 |
| Hatay Anavatana Nasıl Katıldı |
Hatay Anavatana Nasıl Katıldı
Hatay'ın Anavatana Katılımı:
Seksen üç yıl önce bugün, 23 Haziran 1939'da Hatay Anavatan'a katıldı. Hatay'ın anavatana katılmasıyla ilgili antlaşma Ankara'da imzalandı. Mondros Mütarekesi'nin ardından İskenderun Sancağı, Suriye'den Anadolu'ya doğru ilerleyen Fransızlar tarafından işgal edilmiştir.
Bu nedenle, diğer birçok bölgede olduğu gibi, Hatay’da da bir Millî Mücadele cephesi kurulmuştur. 20 Ekim 1921 tarihinde Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’nın 7. maddesine göre
Lozan Antlaşması'na göre, Suriye ile Türkiye arasındaki sınır çizilirken Hatay, Türkiye sınırlarının dışında bırakılmıştır. 1936'da Fransa'nın Suriye'ye bağımsızlık verdiği ve Suriye ile Fransa arasında ittifak kurulan anlaşmada ise İskenderun Sancağı ile ilgili hiçbir madde veya hüküm yer almamıştır.
SONUÇ
Günümüze baktığımızda, Suriye Hatay konusunu hiçbir zaman tam anlamıyla kapatmadı. Haritalarında Hatay'ı hala kendi toprağı olarak göstermeye devam ediyor. Suriye savaşı sonrası ise Hatay ilimizin demografik yapısının değiştiği gözlemleniyor. Bugün Hatay, demografik bir tehdit altında gibi görünüyor.
Ahmet Atam
Bu nedenle, diğer birçok bölgede olduğu gibi, Hatay’da da bir Millî Mücadele cephesi kurulmuştur. 20 Ekim 1921 tarihinde Fransa ile imzalanan Ankara Antlaşması’nın 7. maddesine göre
- Sancak, Suriye sınırları içerisinde kalacak;
- Burada özel bir idare kurulup
- Türk kültürünü geliştirmek için her türlü kolaylıktan yararlanılacaktır
- Resmî dil Türkçe olacak ve
- Para birimi olarak da Türk lirası geçerli olacaktır.
Lozan Antlaşması'na göre, Suriye ile Türkiye arasındaki sınır çizilirken Hatay, Türkiye sınırlarının dışında bırakılmıştır. 1936'da Fransa'nın Suriye'ye bağımsızlık verdiği ve Suriye ile Fransa arasında ittifak kurulan anlaşmada ise İskenderun Sancağı ile ilgili hiçbir madde veya hüküm yer almamıştır.
Fransa, Suriye’den çekilirken Sancak üzerindeki tüm yetkilerini Suriye’ye devretmekteydi. Türk Hükümeti ise bu durumu kabul etmedi. Cenevre’de, o zamanki adıyla Milletler Cemiyeti toplantısında Fransa ile yapılan görüşmeler bir sonuç vermiyordu. Bunun üzerine Türk Hükümeti, 9 Ekim 1936’da Fransa’ya resmî bir nota göndererek, Suriye’ye yapıldığı gibi İskenderun Sancağı’na da bağımsızlık verilmesini talep etti.
Atatürk Hatay'ı nasıl aldı
Atatürk, Fransız Büyükelçisine "Hatay benim şahsi davamdır, şakaya gelmeyeceğini bilmelisiniz" demiştir. 27 Ocak 1937'de Cenevre'de toplanan Milletler Cemiyeti, Hatay'ın bağımsızlığını kabul etti ve yapılacak bir seçimle nüfus çoğunluğunun tespit edilmesine karar verdi.
Mustafa Kemal Atatürk'ün Hatay'ı güç kullanarak alabileceğini düşünen Fransızlar, askeri bir anlaşma yapmak istediler ve Fransa ile Türkiye arasında bir anlaşma sağlandı.
Anlaşma ile Hatay’da tarafsız bir seçim yapılması kabul edildi ve bunun için bir kısım asker gücünün Hatay’a girmesine karar verildi. Kurmay Albay Şükrü Kanatlı komutasındaki Türk birlikleri Hatay’a girdi.
13 Ağustos’ta seçimler yapıldı ve meclis çoğunluğunu Türkler kazandı. Bu şekilde, bağımsız Hatay Cumhuriyeti 2 Eylül 1938’de kuruldu. Ancak bu Cumhuriyet, 29 Haziran 1939’da Türkiye’ye katılma kararı aldı.
SONUÇ
Günümüze baktığımızda, Suriye Hatay konusunu hiçbir zaman tam anlamıyla kapatmadı. Haritalarında Hatay'ı hala kendi toprağı olarak göstermeye devam ediyor. Suriye savaşı sonrası ise Hatay ilimizin demografik yapısının değiştiği gözlemleniyor. Bugün Hatay, demografik bir tehdit altında gibi görünüyor.
Ahmet Atam
Yorum Gönder