Türkiye devalüasyonlar tarihi
Cumhuriyet tarihinin en büyük devalüasyonu kim ve ne zaman yaptı?
Tarih 4 Ağustos 1958: 1958 yılında Menderes hükümeti, Cumhuriyet tarihindeki en yüksek oranlı devalüasyonu gerçekleştirdi. 1 Dolar, 2.80 liradan 9 liraya yükseltildi. Devalüasyon oranının yüzde 221 olduğu açıklandı.ABD'deki 1929 krizinin ardından Türkiye, peş peşe üç büyük ekonomik kriz yaşadı. 1946 ve 1954 krizlerinin ardından, 1958'de bütçe açığı kriziyle karşı karşıya kalan Türkiye, IMF ile bir istikrar programı uygulamayı kabul ederek devalüasyona gitti. Bu süreçte OECD, IMF ve Dünya Bankası'ndan öneriler alınırken kredi desteği sağlandı.
Devalüasyon nedir ?
Devalüasyon, sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açığı yaşayan bir ülkenin ulusal parasının dış satın alma gücünün hükümet kararıyla azaltılmasıdır. Daha basit bir ifadeyle, devalüasyon bir ülkenin resmi para biriminin diğer dövizler karşısında değerinin düşürülmesidir.
Devalüasyon sonuçları nelerdir
Bir ülkenin ulusal parası devalüe edildiğinde şu etkiler görülür: İthalat pahalılaşır; ithal edilen ürünlerin, hizmetlerin ve girdilerin fiyatı devalüasyon oranında artar, bu durum ithalatın azalmasına yol açar. İhracat ise daha cazip hale gelir; ihraç ürünlerinin birim fiyatının diğer para birimlerine göre ucuzlaması rekabet gücünü artırır ve ihracatta artış gözlemlenir.
Cari açık, ithal girdilere bağımlılığın azalması ve üretim seviyesinin iç ve dış talebi karşılayacak düzeye ulaşması durumunda küçülmeye başlar..
Enflasyon Yükselir: Ülke ekonomisinin ithal girdilere olan bağımlılığı, yani temel ihtiyaç maddelerinin, yatırım ve ara mallarının toplam ithalat içindeki payı, ithalatın milli gelire oranı ve devalüasyon oranına bağlı olarak enflasyon artar.
Faizler yükselir; devalüasyonun etkisiyle artan enflasyonu kontrol altına almak için faiz oranları artırılır.
Ekonomi Yavaşlar; Faiz oranlarının yükselmesiyle artan kredi maliyetleri, ekonomik faaliyetlerde yavaşlama ve durgunluk yaratır. Tüketim harcamaları ve yatırımlar azalır, yatırımcılar ise sermaye mallarının ithalatının maliyetli hale gelmesi nedeniyle yeni yatırımlardan uzak durur.
Bütçe açığı artar; döviz kurlarındaki yükseliş, zorunlu ithal girdilerin maliyetlerini ve döviz cinsinden dış borçların geri ödeme yükünü artırır, bu da bütçe açının büyümesine neden olur.
Devalüasyonların siyasi sonuçları: Her büyük devalüasyon sonrasında iktidarlar, genellikle ilk seçimde görevlerini kaybederler.
Yorum Gönder