ÇALTILILI MEHMET EFE TÜRKÜSÜ
Kütahya türküleri
Çaltılı'lı Mehmet Efe Türkü Hikayesi
Çaltılı'lı Mehmet Efe, 1898 yılında Tavşanlı'nın Çaltılı'lı köyünde doğar. Babasız ve annesiz kalan Mehmet, yetim ve öksüzdür. Abisi Mısır'da İngilizlere esir düşer ve evin geçim yükü Mehmet'in omuzlarındadır. Savaş ve yokluk yıllarıdır, devlet asker toplamaktadır.
Köyün açgözlü ağası, değirmeni ve 1.5 dönüm tarlasını verirse Balıköy karakolu ile iş birliği yaparak Mehmet’i askerlikten kurtarabileceğini söyler. Mehmet de elindeki mallarını verir. Zaten yapı olarak ürkek ve çekingen biridir. Ancak Halil Ağa sözünü tutmaz ve Mehmet askere alınır. Değirmen ve tarlasını verip ailesine bakmak zorunda kalan Mehmet, bu durum karşısında şok olur. Askerler Mehmet’i Balıköy karakoluna götürür. Fakat bir yolunu bulan Mehmet kaçar ve köyüne döner. Halil Ağa’dan verdiği sözü tutmasını ister ve aralarında bir tartışma çıkar.
Mehmet,
Ayaz Mehmet, Mehmet'e "Bunun parasını alalım, canına dokunmayalım," der. Mehmet ise arkadaşı Ayaz Mehmet'e, "Eğer beni para ile satıyorsan, ben daha fazlasını vereyim," diyerek kemerinden çıkardığı altınları arkadaşının önüne atar.
Demirli köyünden Şerife adında bir kızla evlenir, ancak çocukları olmaz.
Köyün açgözlü ağası, değirmeni ve 1.5 dönüm tarlasını verirse Balıköy karakolu ile iş birliği yaparak Mehmet’i askerlikten kurtarabileceğini söyler. Mehmet de elindeki mallarını verir. Zaten yapı olarak ürkek ve çekingen biridir. Ancak Halil Ağa sözünü tutmaz ve Mehmet askere alınır. Değirmen ve tarlasını verip ailesine bakmak zorunda kalan Mehmet, bu durum karşısında şok olur. Askerler Mehmet’i Balıköy karakoluna götürür. Fakat bir yolunu bulan Mehmet kaçar ve köyüne döner. Halil Ağa’dan verdiği sözü tutmasını ister ve aralarında bir tartışma çıkar.
Mehmet,
"Vazgeçtim sana değirmen ile tarlayı vermekten, ben askere gidiyorum," der.
Halil Ağa cevap verir:
"Sen askere gitsen ne olacak? Kız gibi oğlansın, askerde seni kadın yerine kullanırlar."
Mehmet askere gider...
Gider de!
Halil Ağa'nın "Seni askerde kadın yerine kullanırlar" sözü Mehmet'in içine oturur ve aklından çıkmaz.
Simav'dan Kütahya'ya giderken bir mavzer çalarak tekrar kaçar ve birkaç kişiyle bir grup kurarak efe olur.
Aradan bir süre geçer.
Mehmet Efe, arkadaşları Başköylü Ayaz Memet, Yörük Hüseyin ve Moymullu Arnavut Ali ile birlikte köyde Halil Ağa'yı bulurlar.
Askerde tanıdığı Mehmet'i karşısında gören ağa çok şaşırır ve korkar.
Halil Ağa, Mehmet'in arkadaşını yanına çağırır ve "Bir miktar para vereyim, canıma dokunmayın," der.
Ayaz Mehmet, Mehmet'e "Bunun parasını alalım, canına dokunmayalım," der. Mehmet ise arkadaşı Ayaz Mehmet'e, "Eğer beni para ile satıyorsan, ben daha fazlasını vereyim," diyerek kemerinden çıkardığı altınları arkadaşının önüne atar.
Ayaz Mehmet, yanlış anlaşıldığını söyleyip susar.
Mehmet Efe, Halil Ağa'yı köylülerin yanından uzaklaştırır ve geçmişte kendisine söylediği sözleri ve ettiği hakaretleri hatırlatır.
Öldürüleceğini anlayan Halil Ağa yalvarmaya başlar ama nafile.
Mehmet Efe mavzerini çeker, ateş eder ve arkasına bile bakmadan oradan uzaklaşır.
Demirli köyünden Şerife adında bir kızla evlenir, ancak çocukları olmaz.
Mehmet Efe, eşine yakın olmak için çevredeki dağları mesken tutar.
Ünü ve şanı zamanla artar, dost ve düşmanlarının sayısı da aynı şekilde çoğalır.
Sülye köyünde çetecilik yapan Giziroğlu, Molla Ümmet adında birini kullanarak Mehmet Efe'ye karşı bir pusu kurar ve onu öldürür.
Giziroğlu, Mehmet Efe'nin mallarına el koymak için zorla eşi Şerife ile evlenir.
Zaten isteksizce yapılan bu evlilik uzun sürmez.
Bu hikâye, yöre halkının dilinde bir türküye dönüşür.
Demirlinin suları akışır
Beşli mavzer Mehmet efeye yakışır
Demirlinin alt yanında armudu
İnce Mehmet gibi kabadayı zeybek varmıy dı
Demirlinin alt yanında kuyusu
Mehmet zeybekte aman kaymakların goyusu
Demirlinin alt yanında batağı
Ceviz dibi efe Mehmet'in yatağı
A . Süleyman neden aman indik köylere
Baskın oldu da aman çıkalım dağlara
Demirlinin erken çıkarda aman koyunu
Molla Ümmet de ettin bana oyunu
Benim yüküm erik değil amanda alıç ta alıç
Aman Allah da beni çetelerin gözünden de savuştur
Demirlinin alt yanında gerdime
Yörük Hüseyin yetişsin de aman benim derdime
Demirliye vardım ama da durmadım
Çetelerin can alacağını da aman bilemedim
Demirlinin üst yanında aman galyası
Yaktı beni bu sülya'nın da aman ayısı
Demirli'nin alt yanında aman da çamları
Mehmet zeybek nasıl verdin de aman canları
Demirlinin alt yanından aman da arpası
Hiç mi de yoktu aman da Mehmet zeybeğin arkası
Demirliye ince bir kış oldu
Duyan duydu da duymayana aman düş oldu
Gidiyom aman da gelemem gayri
Top zülüf'ü Şerife'ye saramam gayri
A Şerifem noldu da bana nolacak
Yağlı kurşunlar da aman da bu canı alacak
A Şerife'm noldu da bana nolacak
Ela gözlere de aman da toprak dolacak
Demirliye vardım aman da içtim ayranı
Kostak Şerife'm Kütahya'da amanda ediyor bayramı
Aman Allah bunlar da bana ar gelir
Aynalı gazeke aman Ali ağama dar gelir
Türkünün ismi: Demirlinin goyunları akışır
Kaynak kişi :Osman Aslan
Kimden alındığı : Mehmet Göktaş
Derleyen : Emek Örgün
Notaya alan : Fatma BAYRAM
Alıntı kaynağı : Milliyet blog
Çaltılı'lı Mehmet Efe türküsü Sözleri
Demirlinin suları akışır
Beşli mavzer Mehmet efeye yakışır
Demirlinin alt yanında armudu
İnce Mehmet gibi kabadayı zeybek varmıy dı
Demirlinin alt yanında kuyusu
Mehmet zeybekte aman kaymakların goyusu
Demirlinin alt yanında batağı
Ceviz dibi efe Mehmet'in yatağı
A . Süleyman neden aman indik köylere
Baskın oldu da aman çıkalım dağlara
Demirlinin erken çıkarda aman koyunu
Molla Ümmet de ettin bana oyunu
Benim yüküm erik değil amanda alıç ta alıç
Aman Allah da beni çetelerin gözünden de savuştur
Demirlinin alt yanında gerdime
Yörük Hüseyin yetişsin de aman benim derdime
Demirliye vardım ama da durmadım
Çetelerin can alacağını da aman bilemedim
Demirlinin üst yanında aman galyası
Yaktı beni bu sülya'nın da aman ayısı
Demirli'nin alt yanında aman da çamları
Mehmet zeybek nasıl verdin de aman canları
Demirlinin alt yanından aman da arpası
Hiç mi de yoktu aman da Mehmet zeybeğin arkası
Demirliye ince bir kış oldu
Duyan duydu da duymayana aman düş oldu
Gidiyom aman da gelemem gayri
Top zülüf'ü Şerife'ye saramam gayri
A Şerifem noldu da bana nolacak
Yağlı kurşunlar da aman da bu canı alacak
A Şerife'm noldu da bana nolacak
Ela gözlere de aman da toprak dolacak
Demirliye vardım aman da içtim ayranı
Kostak Şerife'm Kütahya'da amanda ediyor bayramı
Aman Allah bunlar da bana ar gelir
Aynalı gazeke aman Ali ağama dar gelir
Türkünün ismi: Demirlinin goyunları akışır
Kaynak kişi :Osman Aslan
Kimden alındığı : Mehmet Göktaş
Derleyen : Emek Örgün
Notaya alan : Fatma BAYRAM
Alıntı kaynağı : Milliyet blog