Mevlâna Afgan'mı, Fars'mı Türk'mü?

Mevlâna Celaleddin Rumi

Mevlana, aslen Afganistan'ın Belh şehrinde doğmuş olup, Türk asıllı bir aileden gelmektedir.

Mevlana Celalettin Rumi

Mevlâna Celaleddin Rumi, 13. yüzyılın ünlü bir şairi, düşünürü ve mistik lideridir. Eserleri, özellikle de "Mesnevi" adlı eseri, dünya çapında büyük ilgi görmüştür. Ayrıca, öğretileri ve şiirleri ile insanlar arasında sevgi, hoşgörü ve birlik mesajları yaymıştır. Rumi'nin eserleri, günümüzde de insanların ruhsal keşifleri ve içsel huzur arayışlarında ilham kaynağı olmaya devam etmektedir.


Mevlana ve ailesi, ailesi Selçuklu İmparatorluğu'nun hükümdarı Alâeddin Keykubad'ın daveti üzerine Konya'ya yerleşmiş ve Mevlana da bu şehirde yaşamıştır. Dolayısıyla Mevlana'nın kökeni Afganistan'a dayanmasına rağmen, yaşamının büyük bir kısmını Türkiye'de geçirmesi nedeniyle Türk kültürüyle de yakından ilişkilidir.


İranlı olma iddiası ise genellikle Mevlevi tarikatının Mevlana'nın ölümünden sonra İran'da yayılmasıyla ilişkilendirilir. Ancak, Mevlana'nın doğum yeri ve ailesinin kökeni göz önüne alındığında, onun aslen Afgan-Türk kökenli bir düşünür olduğu kabul edilmektedir.

Mevlana ve Moğollar

1243'te Moğollar Anadolu'yu istila ettiğinde, Rumi ve destekçileri, Moğollar tarafından katledilen Türklerin mallarını ve dükkânlarını alarak onlarla işbirliği yaptılar.
Moğollar, Tokat, Sivas ve özellikle Kayseri'de vahşet işlediler ve on binlerce Türkmen kadınını zincire vurarak Tebriz'e götürdüler.

Mevlana, Moğollara karşı Türkmen direnişinin lideri ve Ahilik örgütünün kurucusu Ahi Evran'ı bile Moğolların istekleri doğrultusunda öldürttü. Yeni verilere göre, Ahi Evran'ın aslında tarihi mizahıyla tanınan Nasreddin Hoca olduğu ortaya çıktı.

Mevlana'nın Moğollara desteği o kadar büyüktü ki, Türkmenlerle birlikte hareket eden oğlunu öldürdü ve Moğollara karşı olduğunu iddia ederek diğer oğlu Alaeddin Çelebi'nin cenaze namazını kılmayı reddetti.

1261'de Kırşehir'de Türkmenleri katleden Şaman Moğol lideri Baycu Noyan'a kadar uzandı ve "O, Allah'ın bir azizidir" dedi.

Mevlana'nın hayatı boyunca çok az Türk destekçisi vardı. Türkler ancak ölümünden sonra Mevlevi tarikatını benimsediler çünkü tarikatın yeni şeyhleri halkı kucaklamaya çalıştılar. Yunus Emre gibi saf Türkçe yazıp konuşanlar geleneksel olarak tercih edilirdi.

Sonuç olarak, Mevlana'nın Türk olduğunu iddia eden Türklere de nadiren rastlanır.