Türkiye, Doğu Akdeniz'de enerji haritasını yeniden şekillendirmeye hazırlanıyor

Türkiye ve Yunanistan'ın doğu Akdeniz de enerji havzaları paylaşımı konusunun sıcak bir savaşa yol açma ihtimali var mıdır? Türkiye, Doğu Akdeniz'de petrol ve gaz arama faaliyetlerine 2018 yılında başladı. Bu faaliyetlerin temel amacı, bölgedeki zengin hidrokarbon kaynaklarına erişim sağlamak ve enerji güvenliğini güçlendirmektir.

Türkiye'nin, Doğu Akdeniz'de petrol ve gaz arama faaliyetleri

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetleri, 2018 yılında Oruç Reis sondaj gemisinin Akdeniz'e açılmasıyla başladı. Oruç Reis, 2018-2020 yılları arasında bölgedeki birçok noktada sondaj çalışması gerçekleştirdi. Bu çalışmalar sonucunda, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'de önemli miktarda hidrokarbon rezervi olduğu tahmin edilmeye başlandı.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetleri, bölgesel ve uluslararası ölçekte önemli bir krize yol açtı. Türkiye'nin faaliyetleri, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Mısır gibi ülkeler tarafından uluslararası hukuka aykırı olarak değerlendirildi. Bu ülkeler, Türkiye'nin faaliyetlerini protesto etmek amacıyla çeşitli yaptırımlar uyguladı.

Türkiye, Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerini sürdürmek için uluslararası hukuktan kaynaklanan haklarını savundu. Türkiye, bölgedeki hidrokarbon kaynaklarına kendi kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgesi (MEB) sınırları içerisinde erişim hakkı olduğunu iddia etti.

Türkiye ile Yunanistan ve GKRY arasındaki gerilim, 2020 yılında Doğu Akdeniz'de tansiyonun yükselmesine neden oldu. Türkiye, Oruç Reis'in Kıbrıs açıklarında sondaj çalışması yapması üzerine, Yunanistan ve GKRY'nin itirazları üzerine bölgedeki faaliyetlerini askıya aldı.

Türkiye, 2021 yılında Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerine yeniden başladı. Bu kapsamda, Kanuni sondaj gemisi, Akdeniz'in farklı noktalarında sondaj çalışması gerçekleştirdi. Kanuni, 2021 yılında Tuna-1 kuyusunda önemli miktarda doğal gaz rezervi keşfetti.

Türkiye, 2022 yılında da Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerine devam etti. Bu kapsamda, Yavuz sondaj gemisi, Akdeniz'in farklı noktalarında sondaj çalışması gerçekleştirdi. Yavuz, 2022 yılında Amasra-1 kuyusunda doğal gaz rezervi keşfetti.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetleri, bölgenin enerji haritasını yeniden şekillendirme potansiyeline sahip. Türkiye'nin bölgedeki faaliyetleri sonucunda, Türkiye'nin enerji güvenliğinin artması ve bölgesel güç dengelerinin yeniden şekillenmesi bekleniyor.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerinin temel aşamaları şu şekilde sıralanabilir:

• 2018: Oruç Reis sondaj gemisinin Akdeniz'e açılması
• 2018-2020: Oruç Reis'in bölgedeki birçok noktada sondaj çalışması gerçekleştirmesi
• 2020: Oruç Reis'in Kıbrıs açıklarında sondaj çalışması yapması üzerine, Yunanistan ve GKRY'nin itirazları üzerine bölgedeki faaliyetlerinin askıya alınması
• 2021: Kanuni sondaj gemisinin Akdeniz'in farklı noktalarında sondaj çalışması gerçekleştirmesi ve Tuna-1 kuyusunda önemli miktarda doğal gaz rezervi keşfetmesi
• 2022: Yavuz sondaj gemisinin Akdeniz'in farklı noktalarında sondaj çalışması gerçekleştirmesi ve Amasra-1 kuyusunda doğal gaz rezervi keşfetmesi

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerinin bölgesel ve uluslararası ölçekte etkileri şu şekilde sıralanabilir:

• Kriz: Türkiye'nin faaliyetleri, Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Mısır gibi ülkeler tarafından uluslararası hukuka aykırı olarak değerlendirildi. Bu ülkeler, Türkiye'nin faaliyetlerini protesto etmek amacıyla çeşitli yaptırımlar uyguladı.
• Gerilime neden oldu: Türkiye ile Yunanistan ve GKRY arasındaki gerilim, 2020 yılında Doğu Akdeniz'de tansiyonun yükselmesine neden oldu.
• Enerji haritasını yeniden şekillendirme potansiyeline sahip: Türkiye'nin faaliyetleri sonucunda, Türkiye'nin enerji güvenliğinin artması ve bölgesel güç dengelerinin yeniden şekillenmesi bekleniyor.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetleri, 2023 yılı itibarıyla kesintiye uğramıştır. 

Bu durum, Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanan gerilimler ve Doğu Akdeniz'deki enerji havzalarının paylaşımı konusundaki anlaşmazlıklar nedeniyle gerçekleşmiştir.

Türkiye, Doğu Akdeniz'de hak iddia ettiği bölgelerde 2019 yılından itibaren sondaj faaliyetlerine başlamıştı. 

Bu faaliyetlerin, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve uluslararası toplum tarafından tepkiyle karşılanması üzerine, Türkiye, 2020 yılında sondaj faaliyetlerini askıya aldığını açıklamıştı.

Ancak, 2022 yılında, Türkiye ve Yunanistan arasında yaşanan gerilimler artınca, Türkiye, Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetlerine yeniden başlamıştı. 

Bu faaliyetlerin, Yunanistan ve ABD tarafından tepkiyle karşılanması üzerine, Türkiye, 2023 yılı itibarıyla sondaj faaliyetlerini kesintiye uğrattığını açıkladı.

Doğu Akdeniz'deki enerji havzaları paylaşımı konusundaki anlaşmazlıklar, Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerini olumsuz etkilemeye devam etmektedir. 

Bu anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması, Türkiye'nin bölgedeki faaliyetlerini sürdürmesi için gereklidir.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerine ara vermesi, ülkenin enerji güvenliği açısından bir kayıptır. 

Bu faaliyetler, Türkiye'nin doğal gaz ihtiyacının bir kısmını karşılamasına ve ülkeyi dışa bağımlılıkta azaltmasına yardımcı olabilecekti.

Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki petrol ve gaz arama faaliyetlerini yeniden başlatabilmesi için, bölgedeki enerji havzaları paylaşımı konusundaki anlaşmazlıkların çözüme kavuşturulması gerekmektedir. 

Bu anlaşmazlıkların çözümü için, Türkiye, Yunanistan, GKRY ve diğer ilgili ülkelerin bir araya gelmesi ve müzakereler yürütmesi gerekmektedir.

Sn Erdoğan  2023 Aralık ayında Yunanistan'ı ziyareti gündemdedir, en büyük mesele Doğu Akdeniz'deki enerji paylaşımıdır, bu görüşmelerin olumlu bir şekilde sonuçlanacağını beklemek elbette hayaldir, Enerji mutlak güç kullanarak elde edilir .

Sonuç olarak doğu Akdeniz'deki enerji paylaşımı Türkiye ve arkasına batı dünyasını almış olan Yunanistan'ı eninde sonunda karşı karşıya getirecektir.

---

Ahmet ATAM