Atatürk neden kendisi halife olmadı

Atatürk neden kendisini halife ilan etmedi

Atatürk, iktidarı devraldıktan sonra neden halifeliği yeniden kurmaya veya kendisi Halife olmaya çalışmadı?

Bunun sebebi, Osmanlı padişahının ihtişamı ve gücünün 1920'lerin başında geride kalmış olmasıydı. 

Önce saltanat kaldırıldı ve son padişah VI. Mehmed (Vahdeddin) Kasım 1922'de tahttan indirildi. 

Osmanlı ordusu yenilgiye uğradı ve imparatorluk çöküşün eşiğine geldi.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında, Batılı güçler eski başkent İstanbul'u işgal etti. 

Padişah, İngiltere ve Fransa'nın taleplerine boyun eğmek zorunda kaldı. 

Anadolu'nun bir kısmını, Suriye ve Irak'ın tamamını müttefiklerin kontrolüne bıraktı. 

Osmanlı devletinin demiryolları ve muhabere (telgraf) hatlarından da vazgeçti.

Padişah bir İngiliz gemisine binerek İstanbul'dan Malta'ya gitti. 

Halifenin İslam dünyasında artık fazla bir etkisi kalmamıştı. 

Ayrılışından iki gün sonra amcasının oğlu Abdülmecid, Müslümanların halifesi ilan edildi. Ancak Sultan unvanını talep etmedi. 

Atatürk, Mart 1924'te onu da görevden aldı. 

İtalyan Rivierası'na sürgün edildi ve Mayıs 1926'da öldü.
Osmanlı devleti uzun yıllar boyunca hilafet kurumunu kullanmadı, bu durum sosyal, kültürel unsurlar ve devletin dinamikleri nedeniyleydi. 

Osmanlı devletinin tüm tarihi boyunca resmen "cihat" ilan ettiği tek dönem I. Dünya Savaşı'dır. Ancak bu çağrı, dünyanın dört bir yanındaki Müslümanlardan güçlü bir yanıt alamadı.

Atatürk'ün yakın çevresinden bazıları ona hilafet kurumunu kaldırmamasını önerdi. 

Bunu Vatikan'ın Katoliklik üzerindeki etkisine ve kontrolüne benzettiler. 

Ancak hilafet kurumu, Atatürk'ün modern, laik bir cumhuriyet vizyonuyla bağdaşmıyordu çünkü hilafet aynı zamanda bir yönetim biçimiydi.

Atatürk'ün iktidarı devraldıktan sonra halifeliği yeniden kurmamasının veya kendisine "Halife" unvanını vermemesinin birkaç sebebi var:

1. Laiklik: Atatürk, modern bir ulus devlet kurmak için laikliği temel bir ilke olarak benimsemişti. Halifelik, dini bir makam olduğu için laik bir devletle çelişiyordu. Atatürk, laik bir devlet kurmak için dini ve siyasi otoriteyi birbirinden ayırmak istiyordu.

2. Milliyetçilik: Atatürk'ün milliyetçilik anlayışı, etnik kökene değil, Türk vatandaşlığına dayanıyordu. Halifelik ise Osmanlı İmparatorluğu'nun çok uluslu yapısını temsil ediyordu. Atatürk, milliyetçilik ilkesi doğrultusunda Türk ulusunun birliğini ve bütünlüğünü pekiştirmek istiyordu.

3. Modernleşme: Atatürk, Türkiye'yi modern bir ülke haline getirmek için birçok reform gerçekleştirdi. Bu reformlar arasında eğitimde laikleşme, hukuk sisteminin modernleştirilmesi ve kadın-erkek eşitliğinin sağlanması gibi adımlar vardı. Halifelik ise geleneksel bir kurum olarak bu reformlara engel teşkil edecekti.

4. Siyasi Meşruiyet: Atatürk, siyasi meşruiyetini halktan alıyordu. Halifelik ise Osmanlı İmparatorluğu'nun sömürgeci ve gerici politikalarını temsil ediyordu. Atatürk, halktan aldığı destekle halifeliği kaldırarak yeni bir siyasi düzen kurmak istiyordu.

5. Uluslararası İlişkiler: Atatürk, Türkiye'yi uluslararası alanda saygın bir ülke haline getirmek istiyordu. Halifelik ise Avrupa devletleri tarafından Osmanlı'nın geriliğinin ve gericiliğinin bir sembolü olarak görülüyordu. Atatürk, halifeliği kaldırarak Türkiye'nin modern ve laik bir ülke imajını vermek istiyordu.

Tüm bu sebeplerden dolayı Atatürk, iktidarı devraldıktan sonra halifeliği yeniden kurmamaya veya kendisine "Halife" unvanını vermemeye karar verdi.

Ayrıca, Atatürk'ün halifeliği kaldırma kararı sadece kendi kişisel görüşlerine dayanmıyordu. 

Bu karar, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) yapılan uzun tartışmalar sonucunda alınmıştı. 

TBMM'deki milletvekillerinin büyük çoğunluğu halifeliğin Türkiye Cumhuriyeti'nin çıkarlarına ters düştüğüne inanıyordu.

Sonuç olarak, Atatürk'ün halifeliği kaldırma kararı, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunda ve modernleşmesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. 

Halifeliğin kaldırılması, laiklik, milliyetçilik ve modernleşme ilkelerine dayalı yeni bir siyasi düzenin kurulmasına imkan sağlamıştır.