 |
| Şamanizm ve İslam |
Türklerde Şamanizm den kalma, lakin İslami âdetler zannedilen uygulamalar:
Evet, Türklerde Şamanizm'den kaynaklanıp daha sonra İslamiyet’le harmanlanarak günümüze kadar gelen pek çok uygulama ve inanış bulunmaktadır. Bunlar halk kültüründe yer edinmiş ve İslami adetler olarak algılanan ancak kökeni Şamanizm’e dayanan uygulamalardır. İşte bazı örnekler:
Nazara Karşı Korunma İnançları
Nazarlık (Mavi Boncuk): Türklerin Şamanizm döneminden beri kötü ruhlardan korunma amacıyla kullandıkları bu obje, İslamiyet'te nazardan korunmak için kullanılan bir araç hâline gelmiştir.
Kurşun Döktürme: Kötü ruhları ve nazarı kovmak için yapılan bu ritüelin kökeni Şamanizm’deki ruhani temizlik uygulamalarına dayanır.
Al Basması ve Lohusalık Adetleri
Yeni doğum yapmış kadınların kırk gün boyunca yalnız bırakılmaması ve kırk gün içinde dışarı çıkmaması gibi inanışlar Şamanizm’deki kötü ruhlardan korunma düşüncesinden gelmektedir.
Al karısı veya albastı gibi kötü varlıklardan korunmak için yapılan uygulamalar İslamî dualar ve ayetlerle desteklenerek devam etmiştir.
Ocak ve Yatır İnancı
Şamanizm’de "kam" adı verilen şamanların ruhani liderliği, İslamiyet’le birlikte "evliya" ya da "yatır" inancına dönüşmüştür. Ocaklı veya kutsal kişi olarak görülen kimseler, hastaları iyileştirme ya da dilek dileme gibi konularda önemli bir yere sahiptir.
Mezar Ziyaretleri ve Adaklar
Şamanizm’de ata ruhlarına yapılan ziyaretler ve sunulan kurbanlar, İslamiyet’te mezar ziyareti ve adak adama şeklinde devam etmiştir. Örneğin, bir türbe ya da yatır ziyaretinde mum yakma, dilekte bulunma gibi adetler Şamanistik ritüellerin izlerini taşır.
Doğaya Yönelik Ritüeller
Yağmur Duası: Şamanizm’de doğa olaylarını kontrol etmek için yapılan ayinler, İslamiyet’te yağmur duası şeklinde evrilmiştir.
Ağaç ve Su Kutsallığı: Şamanizm’de kutsal sayılan ağaçlara çaput bağlama ve dilek dileme adetleri İslamiyet sonrasında da devam etmiştir.
Nevruz Kutlamaları
Baharın gelişi ve doğanın uyanışı için yapılan Şamanistik ritüeller, İslamiyet sonrasında da Nevruz bayramı olarak kutlanmıştır. Bu, Türklerin eski inançlarının ve geleneklerinin bir yansımasıdır.
Efsane ve Halk İnanışları
Üç Harfli İnancı: Şamanizm’de kötü ruhlar olarak kabul edilen varlıklar, İslamiyet’le birlikte cin ve şeytan inancına evrilmiştir. Bu varlıklardan korunma yolları (örneğin, tütsü yakmak veya demir objeler taşımak) iki inanç sisteminin harmanlanmasıdır.
Doğum ve Ölüm Ritüelleri
Ölüm sonrası "kırkı çıkarmak" veya "elli ikisi yapmak" gibi uygulamalar, Şamanistlik ruhlar âlemiyle bağlantılı inançların İslamiyet ile birleşerek devam etmesidir.
Muska Yazımı
Şamanlarda büyü ve tılsım yapımı İslamiyet sonrasında muska yazımı olarak devam etmiştir.
Sonuç:
Türklerin İslamiyet’i kabulünden sonra eski Şamanistlik adetlerin bir kısmı İslami terimlerle harmanlanarak günümüzde "Islami gelenek" olarak algılanmaktadır. Ancak bu uygulamaların kökenlerini incelemek, kültürel mirasın çeşitliliğini anlamak açısından önemlidir.
Yorum Gönder