İstanbul'da 6 Şiddetinde Bir Deprem Olursa, Jeofizik ve Deprem Uzmanlarına Göre Sonuçları Neler Olabilir?

İstanbul'da deprem

İstanbul’un yer bilimsel gerçekliği, bir gün mutlaka büyük bir depremle yüzleşeceğimizi açıkça ortaya koyuyor. Kuzey Anadolu Fay Hattı'nın (KAF) Marmara Denizi içerisinden geçen bölümü, bilim insanlarına göre her an kırılabilir. Peki İstanbul'da 6 büyüklüğünde bir deprem meydana gelirse ne olur? Bu yazıda, jeofizik ve deprem uzmanlarının görüşlerine dayanarak olası senaryoları, riskli bölgeleri ve alınması gereken önlemleri detaylıca inceleyeceğiz.

6 Büyüklüğündeki Bir Depremin Anlamı

Richter ölçeğine göre 6.0 büyüklüğünde bir deprem:

• 20 km çapında şiddetli etkiler yaratabilir,

• Yerleşim yerlerinde, özellikle kötü zemin koşullarında, önemli hasarlar meydana getirebilir,

• Sarsıntı süresi 10–15 saniye civarında olabilir ama etkisi saatler, hatta günler sürebilir.

İstanbul’un Zemin Gerçeği: Sessiz Tehlike

İstanbul’un zemini homojen değildir. Örneğin:

• Avcılar, Esenyurt, Küçükçekmece gibi ilçeler alüvyon dolgu zeminlere sahip,

• Beşiktaş, Üsküdar, Sarıyer gibi yerler ise daha sağlam, kayaç yapıdadır.

Bu farklılık, aynı şiddetteki depremin neden bazı semtlerde hafif hissedilirken, bazılarında binaların yıkılmasına neden olduğunu açıklar.

Uzmanlardan Görüşler: Ne Olur?

Prof. Dr. Naci Görür:

"6 büyüklüğündeki bir deprem, İstanbul’da yapı stokunun zayıf olduğu yerlerde ciddi kayıplara neden olabilir. Bu, büyük depremin bir habercisi olarak da değerlendirilebilir."

Prof. Dr. Şükrü Ersoy:

"6 büyüklüğünde bir deprem bile bazı ilçelerde 7 gibi hissedilir. Bu nedenle her sarsıntı ciddiye alınmalı."

Prof. Dr. Ahmet Ercan:

"Zemin yumuşaksa, yapı eskise, bina mühendislik hizmeti almamışsa; 6’lık deprem bile ölümcül olabilir."

Olası Senaryo: İstanbul’da 6 Şiddetindeki Bir Deprem

Fiziksel Etkiler

• 1999'dan önce yapılmış binaların bir kısmında çökme riski,

• Ulaşım altyapısında geçici hizmet dışı kalma,

• Doğalgaz patlamaları, su borusu patlamaları, yangınlar.

Sosyal Etkiler

• Panik, bilgi kirliliği, toplu iletişim çöküşü,

• Okullar, hastaneler ve kamu binalarının boşaltılması,

• İnsanların sokaklarda, açık alanlarda geceyi geçirmesi.

Ekonomik Etkiler

• Ticari faaliyetlerde aksama ve zarara uğrama,

• Sigortasız binalarda büyük maddi kayıplar,

• Kısa vadeli konut piyasasında dalgalanma.

Toplum Ne Yapmalı?

Kentsel dönüşüm beklemeden bireysel ve kurumsal adımlar atılmalı:

• Binanızı kontrol ettirin, hasar riski varsa yenilenmesini sağlayın.

• DASK yaptırın, bu yasal bir zorunluluktur.

• Evinizde her birey için acil durum çantası oluşturun.

• Mahallenizdeki toplanma alanlarını öğrenin.

• Çocuklara deprem eğitimi verin.

Sonuç

İstanbul’da 6 büyüklüğündeki bir deprem, yıkıcı bir "büyük deprem" olmayabilir. Ancak bu tür sarsıntılar, hem hazırlıksızlığımızı test eder, hem de daha büyük bir depreme karşı son uyarı olabilir. Uzmanların uyarılarını dikkate alarak, bilimsel gerçekleri rehber edinmeli ve toplumsal bilinçle hareket etmeliyiz.

Yazan: [Ahmet ATAM]
Kaynaklar: AFAD, Kandilli Rasathanesi, TMMOB Jeoloji ve Jeofizik Mühendisleri Odası, uzman görüşleri.