1. Elektrik ve Doğalgaz Zamlanabilir

Karbon salımı yapan enerji kaynaklarına vergi gelirse, bu otomatik olarak faturalara yansır.
Yani “çevreyi koruyalım” diye çıkarılan yasa, evin giderini artırabilir.
Devlet desteği azalırsa, elektrik ve doğalgaz daha da cep yakabilir.

2. Araba Kullananlar Dikkat

Benzinli ve dizel araçlar artık “çevreyi kirletiyor” diye hedefte.
Yeni vergiler, ek denetimler, muayene sıkılaşmaları olabilir.
Bu da arabası olanın cebine ekstra masraf demek.
Elektrikli arabalar desteklenecek ama herkesin alacak gücü var mı? Orası muamma.

İlaveten yaşlı araba kullanmak zorunda olanlara duyuralım, yaşlı araba daha çok karbon gazı üretir, bu demektir ki, Avrupa'da olduğu şekli ile Türkiye'de motorlu taşıtlar vergisi değişecek, motor gücüne göre değil otomobilin yaşına göre vergi alınacak, garibana bir kazık daha yolda anlayacağınız.

3. Toplu Taşımaya ve Bisiklete Teşvik

Devlet, özel arabayı bırak toplu taşımaya geç diyecek.
Yeni metro hatları, otobüs güzergahları, bisiklet yolları artacak.
Ama altyapı tam oturmazsa olan yine vatandaşa olacak: kalabalık, gecikme, sıkıntı…

İlave edelim Hindistan'da gördüğünüz tuk tuklar, bisikler ve motosikletler şehit trafiğini felç edecek.

4. Çöpünü Ayırmayan Yandı

Geri dönüşüm konusu artık daha sıkı denetlenecek.
Camı, plastiği, organiği ayrı atmayanlara ceza bile gelebilir.
Evde çöp poşeti sistemi değişecek.
Belediyeler kapımızı daha sık çalabilir.

Sulu bulaşık çöpünü atmaya kalkanları belediyeler bir güzel öpecek, gerçi bu iyi bir gelişme.

5. Yeni Ev Alacaklar İçin Yeni Şartlar

Yeni yapılan evlerde artık “çevre dostu” olma şartı aranacak.
Yalıtım, güneş paneli, enerji sınıfı gibi konular önemli hale gelecek.
Ama bunlar maliyet demek.
Ev fiyatları artacak, kiralar da peşinden gidecek.

6. Yeşil Kredi, Yeşil Teşvik

Çevreye duyarlı olana devlet ve bankalar destek verecek.%50 faizle 😅
Güneş enerjisi kurana, çevre dostu iş kurana özel kredi, düşük faiz gibi avantajlar sunulacak.
Ama bu imkanlardan kimler faydalanabilecek? Yine belli kesimler…

7. Tüketim Alışkanlıkları Değişiyor

Market rafındaki ürünlerde artık “karbon ayak izi” gibi ibareler göreceğiz.
Yani bu ürün doğayı ne kadar kirletti, sana yazacaklar. Fiyatı da katlayarak.

Elbette inanırsan
İnsanlar yavaş yavaş yerli ürün, çevreci ürün, uzun ömürlü ürün gibi şeylere yönlendirilecek.

8. Et Üzerinden Panik Yapanlara Cevap

Yok “et yasaklanacak”, yok “inek besiciliği bitecek” diyenler var.
Arkadaşlar, sakin olun:
Türkiye zaten et alamaz hale geldi.
Şimdi bu yasayla etin yasaklanması değil, sadece üretim yöntemlerinin düzenlenmesi gündemde.

Ne mii yapabilirler, İneklerin kıçına katalitik konvertör takılması yasası çıkabilir.

Besici hayvanların dışkısını öyle kürekle besihane dışına atıp çevreyi kokutamaz, el mecbur dışkıları kapalı ortamda muhafaza edecek.

Büyükbaş hayvan besiciliği kontrol altına alınacak demektir bu, bu da yetiştiricilerin bu sektörden çıkması demek.

İnek olmazsa peynir, yoğurt da olmaz. Bu gerçeği herkes biliyor.
Amaç, hem üretim sürsün hem çevre zarar görmesin diyecekler.
Lakin bu düzenleme et sür ürünlerinin fiyatlarını yukarı çekecek, artık yiyen yemeyen belli olacak.

9. Yeni Vergilere Hazırlıklı Olun

Mehmet Şimşek'in sık sık söylediği gibi:
Devlet elektrik ve gazın çoğunu sübvanse ediyor.
Bu cümle, artık bu sübvansiyonlar kalkacak demek.
Yani faturalar artacak, karbon vergisi gibi yeni ödemeler çıkacak.
Bütçeye kaynak gerek, adres yine vatandaş.

10. Sosyal Adalet Olmadan Bu İş Yürümez

Zengin elektrikli araba alırken, fakir hâlâ minibüsle gidiyorsa…
Birisi çatısına güneş paneli takarken, diğeri faturasını ödeyemiyorsa…
Bu işin adı yeşil dönüşüm değil, sınıfsal ayrım olacak.

İklimi koruyalım elbette.
Ama önce adaletli bir sistem gelsin.
Bedeli sadece yoksul ödemesin.

 
Son Söz:

Paris İklim Anlaşması, kağıt üzerinde güzel.
Ama uygulamada nasıl olacak?
İşte orası vatandaşın uyanık olması gereken yer.
Elektrik, doğalgaz, ulaşım, kira, gıda gibi temel alanlarda bizi ne bekliyor iyi analiz etmeli,
sadece doğayı değil insanı da bütçemizi de koruyan bir yol haritası talep etmeliyiz.

Karbonun Bedeli Şiiri (Paris İklim Anlaşması’nın Gölgesinde Bir Vatandaşın İç Dökmeleri)

Bir kâğıt geldi posta kutusuna,
Üstünde rakamlar,
Altında ter damlaları…
Elektriğin voltajı değil,
Geçim derdi çarpacak bu kez.

Doğa demişler,
Küresel ısınma, yeşil dönüşüm,
Okyanus çekilmişmiş, buzullar ağlıyormuş.
Ey güzel dünya,
Biz zaten ete ulaşamayan kıtlığın çocuklarıyız
Bir de karbonla mı terbiye edeceksiniz?

Minibüsle işe gidenin sırtına
Karbon ayak izi yüklenmiş.
Tesla alan alkış alıyor,
Mazot kokan eller günahkâr ilan edilmiş.

Çöpünü ayır diyor belediye,
Ben daha borçlarımı ayıramamışım,
Ev kirası, fatura, kıyma parası
Bir poşete sığmıyor hiçbir şey.

Yeni evler yapılacakmış,
Cam gibi olacak camları,
Güneş girecek çatısından
Ama o evlere giremeyecek dar gelirli…
Yeşil etiketli dairelerin kapısı,
Yoksula hep paslıdır, bilirim.

Sütle yoğurtla büyüttük çocukları,
Şimdi inekler metan gazıyla suçlanıyor,
Oysa bizde suç
Hiçbir zaman büyükbaşta olmadı,
O hep baştaki büyüklerdeydi.

Vergiler yeşermeye başlamış,
Karbonmuş, çevreymiş,
Ama hesabı hep bizde ödenir bu baharın.
Mehmet Şimşek’in diliyle değil,
Fırıncıya, bakkala, kombiye sorsan
Yeşil yasaların kurbanı
Yine maaş günü bekleyen biziz.

Ben çevreyi seviyorum,
Yapraktan korkmam,
Ama zamdan ürkerim.
Gökyüzü mavi kalsın,
Ama mutfağım da boş kalmasın…

Bir gün gelecek,
Bu yükü gerçekten eşit paylaşacak mıyız?
Yoksa “temiz hava” satılacak da
Yine sadece parası olan mı soluyacak?

Ahmet ATAM