Türkiye’de ulaşımda Hindistan modeli

Gelişen Teknolojinin Sosyal Yaşama Etkisi: İmece’ den İzolasyona 🚜🧺📱

Gelişen teknolojiyle birlikte sosyal yaşam nasıl değişti? İmece kültüründen bireyselleşmeye,

Eskiden köylerde imece usulü vardı, herkes elini taşın altına koyardı. Tarlaya gidilecekse beraber gidilir, düğün olacaksa birlikte eğlenilirdi. 

Sonra traktör çıktı... 

Herkes kendi traktörünü aldı, imece sona erdi. 

Toprağın bereketi bireyselliğe feda edildi. 

Traktör, yalnızca toprağı değil, aramızdaki bağı da sürdü geçti. 🚜

Eskiden mahallelerde çamaşırlıklar olurdu. 

Kadınlar çamaşır yıkarken hem sohbet eder hem de dedikodu yapar, çocuklarını büyütürken birbirlerine destek olurlardı. 

Sonra çamaşır makinesi geldi. 

Herkes çamaşırını evde kendi başına yıkamaya başladı. 

Çamaşır makinesi sadece kiri değil, mahalle kültürünü de silip süpürdü. 🧺

Bugün elimizde akıllı telefonlar var. 

Herkes bir ekrana gömülmüş durumda. 

Eskiden kahvede oturup “bugün hava nasıl olacak” diye sorardık, şimdi hava durumunu telefondan öğreniyoruz ama kimseye “nasılsın” demiyoruz. 

Teknoloji bilgiye ulaşmayı kolaylaştırdı ama birbirimize ulaşmayı zorlaştırdı. 📱

Peki Ne Oldu Bize? 🤔

• İmece yerini bireyselliğe bıraktı. Artık kimse komşusunun tarlasına yardım etmiyor, ama Instagram’da tarlasını beğeniyor.  
• Çamaşırlık kayboldu, yerine sessizlik geldi. Mahalledeki cıvıl cıvıl sesler, çamaşır makinesinin monoton uğultusuna dönüşürken çamaşırlıklar harabeye döndü, Kütahya gibi bazı illerde tarihi eser ve kültür varlığı sayıldı.
• Kahve sohbetleri gitti, ekran bağımlılığı hayatımıza girdi. Birbirimizin gözlerine bakmayı unuttuk, çünkü ekranların ışığı artık çok daha cazip.  

📺 Televizyonun Gelişimi: Sobanın Başından Netflix’e

Eskiden sobanın etrafında toplanır, dedemin hikâyelerini, ninemin masallarını dinlerdik. 

Herkes aynı odada, aynı hikâyede buluşurdu. 

Sonra televizyon geldi. 

Önce tek kanal vardı, yine birlikte izlenirdi. 

Derken uydu çıktı, ardından Netflix… 

Şimdi herkes kendi odasında, kendi ekranında, kendi dizisine dalmış durumda. 

Sobanın sıcaklığı yerini ekranların soğuk ışığına bıraktı. 🔥➡️📺➡️📱 Torun eline telefonu aldığında dünya ile irtibatı kesiliyor, dede nine hak getire.

🛒 Bakkaldan E-Ticarete: “Veresiye Defterinden “Sepete Ekle” ye

Eskiden mahalle bakkalı vardı. Ambalaş kirliliği yoktu, tencereni tabağını getirir, yağını yoğurdunu alıdın ve “Yarın öderim” denir, bakkal da “yazdım deftere” derdi. 

Güven vardı, samimi sohbetler vardı. 

Sonra süpermarketler geldi, ardından e-ticaret. 

Artık kimse “veresiye” demiyor, herkes “sepete ekle” diyor. 

Ama sepette sohbet yok, sadece ürünler var. 🧾➡️🛒➡️📦

📞 Ev Telefonundan WhatsApp’a: “Alo”dan “Görüldü”ye

Ev telefonu çaldığında herkes heyecanlanırdı, zaten mahallede blr kaç kişide vardı "Acaba kim arıyor?" diye düşünülürdü. 

Sonra cep telefonları geldi, ardından WhatsApp. 

Artık mesaj geliyor ama heyecan mı işte o kalmadı. “Görüldü” yazıyor ama cevap yok. 

Eskiden ses vardı, şimdi sessizlik. 📞➡️📱➡️💬

🧠 Hafızadan Google’a: “Hatırlasana”dan “Aratsana” ya

Eskiden biri bir şey unuttuğunda, “Hatırlasana” denirdi, çünkü hafıza kolektifti. 

Şimdi ise “Google’a baksana” deniyor. 

Hafıza bireyselleşti, bilgiye ulaşmak kolaylaştı ama birlikte hatırlamak zorlaştı. 

Artık hafıza bir arama çubuğunda yaşıyor. 🧠➡️🔍

Teknoloji Dost mu, Düşman mı? ⚖️

Teknoloji aslında bir araçtır; traktör, çamaşır makinesi ya da telefon, hepsi hayatı kolaylaştırmak için var. 

Ancak bu araçları kullanırken insanlığımızı unutursak, dostluklar yerini yalnızlığa bırakır.

Eskiden imeceyle yapılan işler şimdi “Bireysel” olarak yapılıyor. 

Mahalledeki teyzenin “Bu çamaşırının lekesi nasıl çıkar” dediği günlerden, “Google’a sor” dediğimiz günlere geldik. 🤷‍♂️

1. “Radyo Susturuldu, Instagram Konuştu” 🎙️ Eskiden radyo mahalleye ses verirdi. Şimdi herkes kulaklıkla kendi podcast’ine gömülmüş durumda. Ses var, ama ortak bir frekans yok.

2. “Mektuptan Emojiye: Kalbin Dijitalleşmesi” 💌➡️😂 Bir zamanlar mektuplar yazılır, duygular elle ifade edilirdi. Şimdi ise klevye çıktı, nerdeyse yazı yazmayı unutacağız.

Bir kalp emojisiyle sevgi anlatılıyor. Ama o kalp mürekkep kokmuyor.

3. “Sokak Oyunlarından Mobil Uygulamalara” 🏃‍♂️➡️📱 Eskiden çocuklar sokakta oyun oynardı, anneler kobardı evden, gidin sokakta oynayın diye, sokakta güven vardı, gerçi bu gün anneler çoluk parklarında dahi evlatlarını göz önünden ayıramıyor,.

Zamana bak yahu..

Ç8cuklar şimdi ekran başında “oyun oynuyorlar.” Ama ne topun sesi var, ne de düşmenin acısı hissediliyor.

4. “Kütüphaneden Arama Motoruna: Bilginin Göçü” 📚➡️🔍 Kütüphaneler sessiz ama derindi. 

Şimdi bilgiye hızlı ulaşılıyor, ama yüzeysel. Bilgiye erişmek kolay, fakat onu sindirmek zor.

5. “Mahalle Muhtarından E-Devlet’e” 🧓➡️💻 Eskiden muhtar seni tanırdı, sen muhtarı, gerçi bugün muhtarlık kaldırılması gereken bir tabelaya dönüştü, şimdi sistem seni tanıyor. Ama sistem seni arayıp “geçmiş olsun” demiyor.

6. “Günlükten Story’e: Mahremiyetin Buharlaşması” 📓➡️📸 Eskiden sırlar deftere yazılırdı, herkesin çocukluğunda bir hatıra defteri vardı, şimdi herkes her anını paylaşıyor. Mahremiyet, birkaç beğeni uğruna feda ediliyor.

7. “Köy Kahvesinden Dijital Forumlara” ☕➡️💬 Eskiden kahvelerde tartışılırdı, şimdi forumlarda. Ama ne kahve kokusu var, ne de göz teması.

8. “Düğünler sosyal Medya’da: Ritüellerin Dijitalleşmesi” 💃➡️🖥️ Eskiden düğünlerde herkes oynardı. Şimdi Facebook üzerinden nikâh kıyılıyor. Ritüel var, ama ritim eksik.

📡 Dijital Göçün Ağıtı Şiiri

Bir zamanlar ses vardı, 

Toprağın diliyle konuşan eller, imeceyle örülen bağlar, 

Bir tarlada ter, bir sofrada ekmek. 

Şimdi traktör geçti üstümüzden, 

Demirle çizildi yalnızlık haritası. 

Toprak hâlâ orada, 

Ama kimse ona “biz” demiyor artık. 🚜

Çamaşır ipleri kurudu, 

Gülüşler asılamıyor artık. 

Makine döndükçe, 

Suda değil, yalnızlıkta köpürüyor hayat. 

Bir zamanlar sabunla yıkanan dostluk, 

Şimdi program tuşunda bekliyor. 🧺

Sobanın başında anlatılan masallar, 

Ekranın soğuk ışığında eridi. 

Dedemin sesi, bir “YouTube” tuşuna yenildi. 

Ateşin dili sustu, 

Algoritma konuşuyor şimdi. 🔥📺

Bakkal defteri kapandı, 

Veresiye” kelimesi arama motorunda yok. 

Sepete eklenen ürünler, güvenin yerini almadı. 

Bir tıkla alınan şeyler, 

Bir selamın sıcaklığını taşımazdı. 🛒

Ev telefonu çalmaz oldu, 

Alo” kelimesi arşivlendi. 

Görüldü” yazıyor ekranda, ama kimse görülmüyor. 

Sesin yerini, 

Sessizliğin yankısı aldı. 📞

Google, hafızamızı ele geçirdi. 

Hatırlasana” demek yerine, “arayalım” diyoruz. 

Bilgi var, 

Ama birlikte yaşamın güzelliği yok. 🔍

🌿 Ve şimdi…

İmece bir metafordu: birlikte üretmek, birlikte yaşamak, birlikte susmak. Teknoloji bir araçtı, ama biz direksiyonu yalnızlığa çevirdik. Şimdi dijital bir köydeyiz, herkesin evi var, ama kimsenin kapısı yok.

Related Posts