 |
| Osmanlıda genel evler |
Osmanlı da genel ev var mı idi?
Osmanlı'da genel evler ilk ne zaman açıldı?
Osmanlı İmparatorluğu, yüzyıllar boyunca hüküm sürmüş ve hala hakkında bilinmeyen birçok konuyu barındıran bir devletti. Sarayın görkemli yaşamı ve halkın refahı hep konuşulmuştur. Ancak bu döneme dair hâlâ kapalı kalan ve sadece söylentilerle anılan bazı bilgiler mevcuttur. 1299 yılında kurulan Osmanlı Devleti, 16. yüzyılda dünyanın en güçlü devleti haline gelmiş, 20. yüzyılda ise sona ermiştir.Osmanlı'da genelevlerin son dönemde yaygınlaşması İstanbul’un gündemini belirledi. Gelin, Osmanlı’daki genelev tarihine ve ilk genelev patroniçesi olan Langa Fatma’ya yakından bakalım. Osmanlı Devleti’nin yönetim biçimi ve dini inançları nedeniyle zina haramdı. Ancak erkeklerin eğlenmesi için meyhaneler yine de faaliyet gösteriyordu.
Bu meyhanelerde kadınlar hem dans eder hem de erkeklerle vakit geçirirlerdi. Ancak genelev adı altında bir yapı bulunmuyordu, ta ki imparatorluğun son yıllarına kadar. Osmanlı’nın son dönemlerinde yaygınlaşan genelevler, bir süre İstanbul’un gündemini oldukça meşgul etmişti.
1821 yılında dünya genelinde yayılan veba salgını İstanbul’a ulaştığında, Osmanlı’da genelevler dikkat çekmeye başladı. Halk, bu salgının sebebi olarak Melek Girmez Sokağı’ndaki genelevleri sorumlu tutuyordu.
Salgın sebebiyle sokaktaki bütün meyhane ve genelevler yıkıldı. Sokağın kötü şöhretini unutturmak amacıyla yerine Hidayet Camii yaptırıldı. Osmanlı'da ilk genelev ne zaman açıldı? Ancak bu salgının ardından yeni genelevler inşa edildi.
1884 yılında bir talimatname ile Osmanlı'da ilk resmi genelev açıldı. O dönem padişah İkinci Abdülhamit’ti ve açılan genelev Fatih’in Edirnekapı semtinde yer alıyordu. Bu genelevin ilk işletmecisi, Langa Fatma olarak bilinen bir kadındı. Osmanlı tarihçisi ve dönemin devlet adamlarından Cevdet Paşa, patroniçe Langa Fatma hakkında şunları söylemiştir...
Edirnekapı semtinde birçok mahalleye nüfuz eden, zarifane ve kibar bir şekilde kerhanecilik yapan, hatta zaptiye müşirinin bile hükmü ve nüfuzunun geçmediği Langa Fatma, şevval ayının yirmi sekizinci günü bu dünyadaki kerhanesine veda etti. Bu nedenle İstanbul’un en büyük kerhanesi kapandı ve o seviyede bir kerhane bir daha açılmadı. O dönem genelevde çalışan kadınların:
- Kartopu Şöhret.
- Gümüş gerdan Ülfet
- Vuslat
- Can dayanmaz Zisan
- Kaymak tabağı Servet’ ve .
- Ziynet’ gibi lakapları vardı ..
Müşterileri İstanbul’da sözü geçen önemli kişilerdi, bu yüzden Langa Fatma’nın genelevi kapatılamıyordu.
Karaköy genel evleri:
Ünlü yazar Ernest Hemingway, anılarında Karaköy genelevleri için "Avrupa’daki refah döneminin en çılgın yılları bile buradaki fuhuşla yarışamaz" diye yazmıştı.
Langa Fatma’nın ölümünden sonra genelevi kapatıldı ve onun ayarında bir genel ev bir daha açılamadı. Ancak “Lüküs Nermin” ve “Çanakkaleli Melâhat” isimli kadınlar, özellikle 1940 ile 1960’lı yıllara damga vurdular. Bu kadınların ikisi de genelev işletmecisiydi.