TEKALİF-İ MİLLİYE KARARLARI
 |
| Tekâlif-i Milliye yasaları |
Milli Mücadele Tekâlif-i-Milliye yasaları
Tekâlif-i Milliye (Ulusal Yükümlülükler) Yasaları
Türk Kurtuluş Savaşı'nın en kritik döneminde (1921) çıkarılan **olağanüstü seferberlik kanunlarıdır**.Sakarya Meydan Muharebesi öncesinde, ordunun acil ihtiyaçlarını karşılamak ve düşman ilerleyişini durdurmak amacıyla uygulamaya konulmuştur. İşte detayları:
Tekâlif-i Milliye Neden Çıkarılma Gereği Duyuldu?
1. Ordunun Ağır Lojistik Krizi
1921 yazında Yunan ordusu Ankara'ya doğru ilerliyordu. Türk ordusu ise **silah, cephane, giyecek, yiyecek ve ulaşım araçları sıkıntısı** çekiyordu.
Askerlerin çoğu yalınayak, üniformalar yırtık, iaşe stokları tükenmişti.
Sakarya Savaşı (Ağustos-Eylül 1921) öncesi, ordunun acilen takviyeye ihtiyacı vardı.
2. Merkezi Kaynakların Tükenmesi
Düzenli ordu henüz yeni kurulmuştu.
Devletin hazinesi boş, sanayi yetersiz, dış destek ise sınırlıydı.
Olağan bütçe ve vergilerle ihtiyaçlar karşılanamıyordu.
3. Zamanın Darlığı
Yunan taarruzunun Ankara'ya ulaşmasını engellemek için **hızlı ve etkili bir çözüm** gerekiyordu.
Geleneksel yöntemlerle orduyu beslemek mümkün değildi.
Tekâlif-i Milliye Kanunların İçeriği ve Önlemler (10 Temmuz 1921)
Mustafa Kemal Paşa'nın emriyle çıkarılan 10 maddelik Tekâlif-i Milliye Emirleri şunları içeriyordu:
1. Her İlçede Bir Komisyon Halktan toplanacak malzemeleri denetlemek için.
2. Halkın Elindeki Stoklar:
- Her evden **asker giysisi, çamaşır ve çarık** toplanacak.
- Tüccar ve halkın elindeki **bez, kumaş, yün, kösele, nal, gıda, yakacak, binek/taşıt hayvanları, araba ve vagonların %40'ına el konulacak**.
3. Üretim Zorunluluğu:
- Terziler, demirciler, nalbantlar vb. esnaf, ordu için sürekli üretim yapacak.
4. Nakliye ve Ulaşım:
- Halkın elindeki **at, katır, deve, kağnı gibi ulaşım araçları** ayda 100 km'ye kadar ücretsiz askeri nakliyede kullanılacak.
Tekâlif-i Milliye Yasaları Sonuçları ve Önemi
- Sakarya Zaferi'nin Temeli. Toplanan malzemeler, Sakarya Savaşı'nda (23 Ağustos-13 Eylül 1921) ordunun direncini sağladı. Mustafa Kemal'in "Hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır!" emriyle kazanılan zafer, savaşın dönüm noktası oldu.
- Milli Birlik Örneği Halk, yoksulluğa rağmen varını yoğunu orduya bağışlayarak **ulusal dayanışmanın en çarpıcı örneğini** verdi.
- Kurtuluş Savaşı'nın Finansmanı: Olağanüstü koşulların gerektirdiği bu önlemler olmasaydı, düzenli ordunun kurulması ve zafer mümkün olamazdı.
Tarihsel Bağlam
Tekâlif-i Milliye, savaş hukuku içinde "olağanüstü vergi" kapsamında değerlendirilir.
Benzer uygulamalar I. Dünya Savaşı'nda da görülmüştü.
Ancak Türk halkının bu fedakârlığı, **vatanın kurtarılması** için gösterdiği kolektif iradenin simgesidir.
Zaferden sonra 1922'de uygulama sona erdirilmiştir.
SON NEFES TOPRAK ŞİİRİ
Toprak kan kusarken Sakarya’nın kıyısında,
Dizleri çarıksız asker,
Bir millet soyundu son bezine kadar
Yüreğini söküp verdi komisyon masalarına.
Kağnılar inledi yollarda,
Her tekerlek izi bir matem türküsü…
Anaların sandığı boşaldı;
Gelinlikler asker kefeni oldu,
Süt beyazı bezler yara sargısı.
Demirci dövdüğü her nalda
Bir evin ocağını söndürdü gizlice
Alın son öküzümü! diyen köylü,
Sırtında taşıdı cephaneyi
Açlığın soğuk nefesi ensesinde.
Terzinin iğnesi kırıldı yorgunluktan,
Her dikişte bir mahalle üşüdü.
Tüccarın ambarları boşaldı;
Un çuvalı değil, vatan gömüldü
Kefensiz kalan toprağa.
Ve herkes bildi:
Buğday tanesi değil, can gidiyor cepheye
Bir halkın son nefesi sıkılıyor yumrukta;
Bezinin %40’ı, aşının %40’ı,
Ama umudunun %100’ü!
Sakarya’da şafak sökerken,
Toprak ana doğurdu zaferi;
Verdiklerimiz kefen oldu düşmana,
Biz ise çarıksız ayaklarla
Yürüdük tarihin üstüne üstüne…
📌 **Özetle**: Ordunun "var olma-yok olma" savaşı verdiği bir dönemde, **ulusun tüm maddi kaynaklarını seferber eden** bu kanunlar, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında **belirleyici rol** oynamıştır.
