İyilik ve Kötülük: Fıtrat mı kader mi çevre mi seçimlerimiz mi

İnsanları iyi veya kötü yapan etken nedir? Bu karmaşık sorunun cevabını insanın doğasında mı, çevresinde mi, sistemde mi, yoksa yaptığı seçimlerde midir?

İyi ve kötü İnsan:

Spor gibi siyaset de öylesine yozlaştı ki, Eylemlerini geçtim düşüncelerinden dolayı bile kötü insan yaftası yapıştırma modası, algılarla soslanarak kamplaştırma ve ötekileştirmeye dönüştü, benim gibi yaşamıyor, benim gibi düşünmüyorsan kötüsün, ötekisin.
Acaba öylemi,

 
Yaşam bir denge üzerine kurulmuş, Yaşamda her şeyin bir zıttı var, siyahın zıddının beyaz olduğu gibi, iyiliğinde zıddı her bireyin az veya çok içinde yaşattığı kötülük.
Aslına bakarsanız, iyi insanın tanımı gibi, kötü insanın tanımı da göreceli bir kavram.

• Bir kimse size kötü davranıyor ya da kötülük yapıyorsa, başka biri için çok iyi ve ona iyilik yapmış biri olabilir.
• Aynı şekilde sizin için iyi bir insan olan biri, başkası için kötülük yapmış biri olabilir ya da size hiç kötülük yapmamış biri olabilir, burada kişisel menfaatler çakışması söz konusu olabilir.
• İyilik ve kötülük kavramları, kültüre, siyasi görüşe, yaşadığınız ülkeye, yaşadığınız deneyimlere, karakterinize ve "kendilik" kavramına göre değişebilir.
• Kötü insanlar başkalarını asla umursamayan insanlardır. 
• İyi insanlar ise başkalarına zarar veren kayıplardan vazgeçebilirken, kötü insanlar sadece kendi kazançlarına odaklanır ve başkalarının zararını umursamaz.
• İyi bir insan, içindeki kötü duygulara rağmen olumlu düşünceleri besleyebilen kişidir. 
• Kötü bir insan ise içindeki iyi duygulara rağmen kendini olumsuz düşüncelerden alıkoyamayan kişidir.
• İyi bir insan, "ben iyi bir insanım" diyemeyen insandır; 
• Kötü bir insan ise  asla "ben kötü bir insanım" demeyendir. 
• Bir insanın iyi ya da kötü olduğunu belirleyen şey, düşünceleri değil, o insanın toplum içindeki eylemleridir. 
• İyi bir insan adaletin varlığına inanırken, kötü bir insan kendi adaletine inanır.
• İyi insanlar merhametli davranışlarda bulunurken, kötü insanlar ise acımasız hareketler sergiler.
• Kimilerine göre ise iyi insan yoktur, eline fırsat geçmemiş insan vardır.
• Kötü bir insan olduğuna dair endişe taşıyan insan, genellikle iyi bir insandır. 
• Kötü bir insan ise genellikle böyle endişelere sahip değildir.
• İyi insan, kırdığı kalpten üzüntü duyar, kötü insan ise kuramadığı kalbe üzülür.
• İyi bir insan, yaptığı iyi şeyleri genellikle övmez ancak kötü bir insan, yapmadığı şeyleri bile övmeye meyillidir.

İnsanları iyi veya kötü yapan faktörler nelerdir? 

Bu sorunun tek ve kesin bir cevabı yoktur aslında, çünkü karmaşık bir sorudur ve birçok farklı etken rol oynar.

Doğamız mı bizi iyi veya kötü yapar? 

Kimileri genlerin ve kişilik özelliklerinin kaderimizi belirlediğine inanırken, diğerleri çevrenin ve yapacağımız seçimlerin daha etkili olduğunu düşünmektedir.

Kimileri fıtrata:

Kimileri kadere yükler.

Peki, ailemiz ve arkadaşlarımızın rolü nedir? 

Bizi yetiştiren ve çevremizde bulunan insanlar, değerlerimizi ve inançlarımızı şekillendirmede büyük bir etkiye sahip değil midir?.

Toplumun etkisi yok mudur? 

Yoksulluk, eşitsizlik ve şiddet gibi faktörler, insanları suç ve diğer anti-sosyal davranışlara itiyor olabilir mi?.

 

Ne kader, nede fıtrattır seçimlerimiz. 

Her birimiz, doğruyu ve yanlışı seçme gücüne sahibiz. 

Başkalarına zarar verme veya onları sevme ve destekleme gibi seçimler yapabiliriz. 

Hangi yolu seçeceğimiz ise bize kalmış.

Sonuç:

Kendi mutsuzluklarından dolayı başkalarının mutluluğunu kıskanan, herkesin kendisi gibi mutsuz olmasını isteyen ve hiçbir çıkarı olmamasına rağmen insanların hayatlarını zorlaştırmaktan zevk alan insanlara "kötü insan" denir. 

Bu tür insanların "iyi" olan şeylere tahammülleri yoktur. 

Kendi mutsuzluklarının intikamını toplumdan almaya çalışırlar ve başkalarının da mutsuz olduğunu görmek onlara zevk verir!

İyi insan ise her şeyden önce empati yapabilen, başkalarının düşüncelerine saygı duyan topluma ve çevreye faydalı insandır.

Ben insanın , yaşadığı ortamın, ülkesindeki siyasal ve ekonomik sistemin insanı iyi ya da kötü yaptığına inanlardanım.

Kötü insanlar kötü sistemin ürünleridir.

İnsan ne tuhaf varlık! Melek mi şeytan mı, bilemedik.
İçimizde hep bir karmaşa ve gölgeler oyunu.
Fıtrat mı, kader mi, seçimlerimiz ile mi şekillendik?
Sistem mi, Aile mi, toplum mu etkiliyor ruhumuzu?

Ahmet ATAM