Suriye Türkmenleri

Suriye Türkmenleri

Kuzey Suriye'de Bir Türkmen Devleti Kurmak Mümkün Müdür

Suriye parçalanırken Suriye'nin Türkiye sınırından Halep şehrine uzanan Suriye Türkmen devleti kurmak mümkün müdür?
Suriye Türkmenleri, Suriye'nin yerli halklarından biridir ve Osmanlı döneminden itibaren bölgede yaşayan Türk kökenli bir topluluktur. Türkmenler, Suriye'nin özellikle Halep, Hama, Humus, Lazkiye, İdlib ve Şam gibi bölgelerinde yoğunlaşmıştır. Ayrıca Bayır-Bucak bölgesi, Türkmenlerin geleneksel yerleşim yerlerinden biridir.

Suriye Türkmenleri Köken ve Tarih

Türkmenler, Orta Asya’dan Anadolu ve ardından Suriye’ye göç eden Oğuz boylarının torunlarıdır.
Osmanlı döneminde bölgeye yapılan yerleşimlerle Türkmen varlığı daha da güçlenmiştir.
Osmanlı’nın yıkılmasının ardından Suriye’deki Türkmenler, Arap milliyetçiliği ve Fransız mandası altında asimilasyon politikalarına maruz kalmışlardır.

Suriye Türkmenleri Dil ve Kültür

Çoğunlukla Türkçe konuşurlar, ancak bazı Türkmen toplulukları Arapça’yı da kullanmaktadır.
Geleneksel Türk kültürünü ve İslamî değerleri yaşatırlar. Halk oyunları, yemek kültürü ve halk şiiri Türkmenlerin kültürel zenginlikleri arasında yer alır.

Suriye Türkmenleri Siyasi Durum ve Mücadele

Suriye İç Savaşı'nda Türkmenler, hem rejim güçlerine hem de diğer silahlı gruplara karşı çeşitli cephelerde savaştılar.
Türkiye, Suriye Türkmenlerine insani ve lojistik destek sağlamış, Türkmenler ise Türkiye’ye olan tarihî ve kültürel bağlarını vurgulamışlardır.
Türkmenler, Suriye'nin geleceğinde hak ettikleri siyasi ve toplumsal temsiliyeti talep etmektedir.

Suriye Türkmenleri Demografik Durum

Kesin nüfusları tartışmalıdır, çünkü Suriye hükümeti Türkmenleri resmi olarak bir azınlık olarak tanımamaktadır. Ancak, sayılarının yaklaşık 1,5-3 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir.

Suriye Federe Türkmen devleti

Suriye Türkmenleri, Suriye'nin hem tarihsel hem de modern dönemlerinde önemli bir yere sahiptir ve yaşadıkları coğrafyada kimliklerini koruma mücadelesi vermektedirler.
Suriye'nin kuzeyinde bir Türkmen devleti kurulması ihtimali, hem bölgesel hem de uluslararası dengeler açısından oldukça karmaşık bir konudur. Bu durumun gerçekleşmesi, çeşitli faktörlerin bir araya gelmesine bağlıdır. Aşağıda, bu senaryonun fırsatları ve risklerini değerlendiriyorum:

Suriye Federe Türkmen Devleti İçin Muhtemel Fırsatlar:

1. Stratejik Derinlik ve Güvenlik: Türkiye'nin güney sınırında dost bir Türkmen devletinin varlığı, bölgedeki PKK/YPG gibi Türkiye'ye tehdit oluşturan unsurlara karşı bir tampon bölge oluşturabilir. Türkiye'nin sınır güvenliği artırılabilir ve bölgedeki radikal unsurların etkisi sınırlandırılabilir.

2. Türk Dünyasıyla Bağlantı: Türkmen devleti, Türkiye'nin Türk dünyası ile olan bağlarını güçlendirebilir ve kültürel, ekonomik işbirliklerini artırabilir. Türkmenler üzerindeki Türkiye etkisi sayesinde bölgedeki siyasi dengelerde Türkiye'nin rolü artabilir.

3. Enerji ve Ekonomi: Kuzey Suriye'de yeraltı zenginlikleri (örneğin petrol ve doğal gaz) ve tarım potansiyeli Türkiye için ekonomik bir fırsat olabilir. Türkiye, Türkmen devleti üzerinden ekonomik işbirliği geliştirerek bölge ekonomisinde liderlik rolü üstlenebilir.

4. Mültecilerin Geri Dönüşü: Türkiye'deki Suriyeli mültecilerin, kurulacak bir Türkmen devletine geri dönüşü kolaylaştırılabilir ve bu da Türkiye'nin demografik ve ekonomik yükünü hafifletebilir.

Suriye Federe Türkmen Devleti İçin Muhtemel Riskler:

1. Bölgesel ve Uluslararası Tepkiler: Suriye ve İran: Suriye rejimi ve İran, Türkmen devletine güçlü bir şekilde karşı çıkabilir. Özellikle İran, Türkmen devletini Türkiye'nin bölgedeki nüfuzunu artıran bir adım olarak görebilir.
Rusya: Rusya, Suriye'nin toprak bütünlüğünü destekleyen bir politika izlediği için Türkmen devletine karşı olabilir.
ABD ve Batı: ABD'nin YPG ile ittifakı devam ettiği sürece, Türkmen devleti YPG'nin etkisini azaltabilir. Ancak bu durum ABD ile Türkiye arasında yeni bir gerilim yaratabilir.

2. Etnik ve Mezhepsel Çatışmalar: Türkmen devleti, bölgede Arap, Kürt ve diğer etnik gruplar arasında yeni çatışmalara yol açabilir. Türkmen nüfusu, bölgede çoğunluğu oluşturmadığı için diğer gruplarla siyasi ve askeri gerilimler yaşanabilir.

3. Ekonomik Maliyet: Türkmen devletinin kurulması ve desteklenmesi, Türkiye için ciddi ekonomik maliyetler getirebilir.
Bölgeyi kalkındırmak ve altyapıyı inşa etmek, Türkiye'nin bütçesine ek yük oluşturabilir.

4. Türkiye’nin İç Dinamiklerine Etkisi: Türkmen devleti, Türkiye'deki Kürt ve Arap nüfusu arasında yeni bir siyasi tartışma başlatabilir.
YPG/PYD'nin bu durumu uluslararası arenada "Türkiye'nin Suriye'nin topraklarını ele geçirme çabası" olarak lanse etmesi riski bulunabilir.

Sonuç ve Değerlendirme

Bir Türkmen devletinin kurulması, Türkiye için hem fırsatlar hem de riskler barındıran karmaşık bir stratejik konudur. Ancak bu senaryo, Suriye'nin toprak bütünlüğü ilkesine aykırı olduğu için uluslararası alanda ciddi dirençle karşılaşabilir. Türkiye'nin bu süreci yürütmesi, bölgede dengeleri koruyarak ve bölgesel aktörlerle işbirliği yaparak mümkün olabilir.

Bu tür bir girişimin başarılı olabilmesi için: Diplomatik ilişkilerin güçlendirilmesi, Türkmen nüfusunun bölgedeki varlığının artırılması ve Uluslararası toplumda destek sağlanması gerekmektedir.

Ahmet ATAM