Vahdettin Atatürk’ü Samsun’a Gerçekten Gönderdi mi? 19 Mayıs’ın Tarihi Gerçeği

19 Mayıs Efsanesi: Mustafa Kemal'i Gerçekten Vahdettin Mi Gönderdi?

 Son Padişah Vahdettin, Mustafa Kemal’i Direniş İçin mi Samsun’a Gönderdi? Her 19 Mayıs’ın Tartışmalı Sorusu! 🕵️‍♂️

Her 19 Mayıs geldiğinde sosyal medya alemlerinde aynı klişe başlar:
"Aslında Vahdettin Mustafa Kemal’i Anadolu’da bir direniş başlatsın diye gönderdi..."
Yersen! Gelin bu tarihi şehir efsanesini ironiyle karışık, kaynaklara dayalı şekilde masaya yatıralım.

1. Gidişin Arkasında Direniş Değil, Denetim Vardı

Padişah Paşa’ya "İsyanı Bastır" Dedi, "Ülkeyi Kurtar" Demedi

Vahdettin’in imzasıyla 30 Nisan 1919’da Mustafa Kemal’i 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendiren belge çok açık:
Görev: Karadeniz bölgesindeki Pontusçu Rum çetelerini ve Türk çeteleri bastırmak.
Yani Vahdettin, Mustafa Kemal’e “Git de devletin yıkılışını engelle” demedi. Tam tersine, 
Padişah adına asayişi sağla dedi.
Kaynak: ATASE Arşiv Belgeleri, 30 Nisan 1919 tarihli "Müfettişlik Talimatnamesi"

2. İngilizlerden Vize Alan Direniş Olur mu?

İngilizler Direniş Başlatanlara Davetiye Mi Verdi?

Mustafa Kemal, Bandırma Vapuru'yla Samsun’a gitmeden önce İngiliz işgal makamlarından onay aldı.
İngilizler olası bir "karışıklığı bastırmak" amacıyla Kemal Paşa'nın görevlendirilmesine itiraz etmedi.
Direniş başlatacak birini neden onaylasınlar ki?
Kaynak: Lord Kinross, Atatürk: Bir Milletin Yeniden Doğuşu, s. 230

3. Vahdettin’in Kendi Sözleri: "Canımı Kurtarmak İçin Gemi Arıyordum"

"Mustafa Kemal’i bilinçli gönderdim" diyen padişah, 1922'de kaçarken başka şeyler söylüyordu

Vahdettin sürgüne giderken yazdığı mektupta şöyle diyordu:
“Ben canımı kurtarmak için bir İngiliz zırhlısı arıyordum.”
Kurtuluşun mimarı olduğunu iddia eden biri niye kaçsın?
Kaynak: Haluk Selvi (ed.), Sürgündeki Son Padişah, s. 78

4. Gerçek: Mustafa Kemal Kendi İradesiyle Direnişi Başlattı

Padişahın değil, milletin sesi oldu

Samsun'a ayak basar basmaz, kısa sürede Havza ve Amasya genelgeleriyle ulusal direnişi örgütleyen Mustafa Kemal,
tamamen kendi iradesiyle ve kararlılığıyla hareket etti.
Vahdettin'in ya da sarayın yönlendirmesiyle değil.
Kaynak: Nutuk, Mustafa Kemal Atatürk (özellikle 19 Mayıs 1919 bölümü)

5. Sonuç: Tarih, Hikâye Değil, Belge İster!

“Vahdettin Gönderdi” Masalı:

19 Mayıs’ı Vahdettin’e bağlama çabası; Atatürk’ü gölgeleme, padişahı aklama çabasıdır.
Ama tarih belgeyle konuşur, duygu ve ideolojiyle değil.
Kurtuluşun gerçek kahramanı ne padişahtı, ne de işgalcilerle el sıkışan saray erkânı.
Kurtuluşun adı: Mustafa Kemal Atatürk’tü. Nokta.

Bonus: Tarihi Ters Okumaya Doymayanlara Cevap

• Vahdettin mi gönderdi? Hayır, o kaçtı! 🚢
• Mustafa Kemal emirle mi direnişe başladı? Hayır, kendi iradesiyle yaptı!
• İngilizler işgale karşı olanı destekler mi? Tabii ki hayır!