Seyir füze balistik füze farkı

1. Uçuş Profili & Hareket Dinamiği

• Balistik Füze:

  • Roket motoru ile kısa sürede yüksek hıza çıkar ve atmosfer dışına çıkar.

  • Parabolik (kavisli) bir yörünge izler (bir taşın fırlatılması gibi).

  • Çoğu kıtalararası balistik füze (ICBM) uzay altı yörüngeye çıkar.

  • Motor yanması bittikten sonra ataletle hareket eder ve yerçekimiyle hedefe düşer.

• Seyir Füzesi:

  • Jet motoru (türbojet, turbofan, ramjet) kullanır ve atmosfer içinde uçar.

  • Düşük irtifada, neredeyse düz bir hat üzerinde uçar (uçak gibi).

  • Tüm uçuş boyunca motor çalışır ve aktif olarak itiş sağlar.

  • Yer şekillerini takip ederek (terrain hugging) radardan kaçınabilir.

2. Hız

• Balistik Füze: Çok yüksek hızlıdır (Mach 5+ - Hipersonik). Atmosfere yeniden girişte Mach 20+’a ulaşabilir.

• Seyir Füzesi: Düşük ila orta hızlıdır (Genellikle Subsonik - Mach 0.8 veya Süpersonik - Mach 2-3). Hipersonik seyir füzeleri (Mach 5+) geliştirilme aşamasındadır.

3. İrtifa

• Balistik Füze: Çok yüksek irtifa (yüzlerce km, atmosfer dışı).

• Seyir Füzesi: Çok alçak irtifa (deniz seviyesinden birkaç yüz metreye kadar).

4. Güdüm Sistemi (Hedef Bulma)

• Balistik Füze:

  • İlk aşamada atalet güdümü (INS).

  • Modern olanlarda yıldız takibi, GPS ve son aşamada radar/termal güdüm (MIRV'ler için).

  • Genellikle seyir füzelerinden daha az hassas (CEP değeri daha yüksek).

• Seyir Füzesi:

  • Entegre güdüm sistemleri (INS + TERCOM - Yer Şekili Eşleştirme + DSMAC - Sayısal Sahne Eşleme + GPS + Radar/IIR Son Güdüm).

  • Çok yüksek hassasiyet (CEP değeri çok düşük, metre seviyesinde).

5. Motor Tipi

• Balistik Füze: Katı veya sıvı yakıtlı roket motoru (kısa süreli, yüksek itiş).

• Seyir Füzesi: Jet motoru (Türbojet, Turbofan, Ramjet - uzun süreli, düşük itiş).

6. Menzil

• Balistik Füze: Çok geniş menzil (Kısa Menzilli Balistik Füze: <1,000 km, Orta Menzilli: 1,000-3,000 km, Kıtalararası: >5,500 km).

• Seyir Füzesi: Değişken menzil (Genellikle 100 km - 2,500 km). Bazı özel stratejik modeller daha uzun menzilli olabilir.

7. Tespit Edilebilirlik & Savunma

• Balistik Füze: Kalkış ve motor yanma aşamasında IR uydularla, uçuş yörüngesinde radarlarla tespit edilebilir. Savunması erken uyarı sistemleri + kinetik çarpıcılar (anti-balistik füzeler) ile yapılır.

• Seyir Füzesi: Radara karşı zor tespit edilir (alçak uçuş + STEALTH). Savunması hava savunma sistemleri (uçaklar, uçaksavar füzeleri) ile yapılır.

8. Fırlatma Platformu

• Balistik Füze: Genellikle sabit silolar, mobil kara araçları, denizaltılar (SLBM).

• Seyir Füzesi: Çok çeşitli platformlar (Kara araçları, Savaş uçakları, Bombardıman uçakları, Gemiler, Denizaltılar).

9. Savaş Başlığı & Kullanım Amacı

• Balistik Füze: Genellikle nükleer başlık taşır (stratejik caydırıcılık). Konvansiyonel başlıklı kısa/orta menzilli modeller de vardır.

• Seyir Füzesi: Genellikle konvansiyonel başlık taşır (yüksek hassasiyetli taktik/stratejik hedefler için). Nükleer başlıklı stratejik seyir füzeleri de mevcuttur.

10. Temsili Örnekler

• Balistik Füze: Scud (Kısa Menzil), Pershing II (Orta Menzil), Minuteman III (ICBM), Trident II (SLBM), Hwasong-15 (Kuzey Kore ICBM).

• Seyir Füzesi: Tomahawk (ABD), Kalibr (Rusya), Storm Shadow/SCALP EG (Fransa/İngiltere), Babur (Pakistan), Ra'ad (Pakistan), Atmaca (Türkiye), SOM (Türkiye).

Özet Tablo:

Bu temel farklar, iki füze türünün stratejik planlamada, savunma sistemlerinde ve askeri operasyonlarda tamamen farklı roller ve tehdit profilleri oluşturmasına neden olur.