Kütahya tarihi eserleri:

Kütahya tarihi eserleri Çinili Çeşme

Kütahya Çeşmeleri Kütahya çinili çeşmenin Yeri:
Çinili Çeşme, , , , karşısında yer alır .
Tapu kadastro bilgilerine göre Ada 105, Parsel 23, Pafta 13’ de kayıtlı olup koordinatları ise 39º25’02.99" K - 29º58’37.67" D’dur.

Kaynaklara göre, çeşmenin ilk olarak eski Yıldız Sineması aralığında yer aldığı belirtilmektedir. Daha sonra, bilinmeyen bir tarihte, ’nun yanına, ’nin karşı köşesine taşındığı öne sürülmektedir.

2006 yılında bilinmeyen bir sebeple aynı yol üzerinde 100 metre ileriye taşınmıştır. üzerine 2015 yılında tekrar 30 Ağustos İlköğretim Okulu’nun yanına getirilmiştir (Şahin, 2018:367-368). Günümüzde ise 30 Ağustos İlköğretim Okulu’nun yanında, Dönenler Camii’nin karşısında bulunmaktadır.

: Çeşmenin yapanı, yaptıranı ve tam tarihi kesin olarak bilinmemekle birlikte, (1876-1909) içinde, 1890-1904 yılları arasında yapıldığı tahmin edilmektedir (www.kütahyaarsiv.com.tr). 1940 yılında çekilmiş bir fotoğrafta, günümüzde çeşmede bulunmayan orijinal çiniler açıkça görülmektedir.

Çeşme, 1952 yılında bir onarımdan geçmiş ve bu süreçte orijinal olmayan çiniler eklenmiştir. Günümüzde çeşmenin cephesinde bulunan çiniler ise ve ekibindeki çini ustaları tarafından yapılmıştır.

: Çeşme, düzensiz çokgen bir plana sahiptir ve bağımsız çeşmeler grubunda yer almaktadır. Çeşmenin yüksekliği 3.87 metre, genişliği ise 2.29 metredir. Çeşme cephesi genellikle iki bölüme ayrılmıştır.

Alt kısmında bir sütunce ve bir sütunla düzenlenmiş ikili sütun düzenlemeleri yer almaktadır. Yukarıdan basık yuvarlak kemerle sonlanan bu mimari elemanlar, çeşmenin ön tarafında adeta bir revak hissi uyandırmaktadır.

Üst bölüm kapalı şekilde düzenlenmiş, alt seviyede ise ortadaki daha büyük olacak şekilde ele alınmış 3 adet üçgen alınlık yerleştirilmiştir.

Üçgen alınlıkların üstünde iç bükey ve dış bükey profilli kalın kornişler göze çarpar. Çeşme, üst kısmında basit bir şekilde dışa doğru açılan bir saçak ile tamamlanır. Ayna taşında iki adet pirinçten dökme lüle bulunur ve çeşmenin kurnası oval bir tasarıma sahiptir.

Kütahya çinili çeşme Süsleme Özellikleri:

Çeşmenin ayna taşı üzerinde sıraltı tekniğiyle yapılmış orijinal olmayan çini panolar bulunmaktadır. Bu panolar, üçü dikey, biri yatay olmak üzere toplam dört bölüme ayrılmıştır. Soldaki panoda, beyaz zemin üzerine mavi ve kırmızı renklerde hançer yaprağı ve şakayık desenleri işlenmiştir. Sağdaki ve alttaki yatay panolarda da aynı desenler yer alır. Ortadaki geniş bölümde ise lacivert zemin üzerine sarı renkte işlenmiş, rumilerden oluşan ve birbirine dolanan helezonik palmetler görülmektedir.

Üst kısmında bir madalyon içinde "Besmele" ibaresi bulunmaktadır. Çeşmenin üçgen alınlıklarındaki izlerden, orijinalinde çiniler ve kitabenin yer aldığı anlaşılmaktadır. Üçgen alınlıklar ve ön cephedeki ikili sütun düzenlemeleri, bir gönderme yapar.

Yapı Malzemesi ve Teknik: Çeşmede düzgün kesme taş, kesme taş ve mermer gibi malzemeler kullanılmıştır. Cephedeki alınlıklar, sütunlar, sütunceler, ayna taşı ve kurna mermerden yapılmıştır. Diğer kısımlarda ise farklı boyut ve şekillerde kesme taş tercih edilmiştir. Suyun akışını sağlayan iki lüle ise pirinç döküm malzemeden üretilmiştir.

Kaynaklar : https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/705407
, Sosyal Bilimler Enstitüsü