NAVARİN FACİASI

Navarin faciası

Tarihten ders alalım ki, Mora da yaşanan Suriye de yaşanmasın ..
Navarin'de Osmanlı ordusuna kurulan tuzağın bir benzeri bu gün Türkiye'nin Güneydoğusunda müttefikler tarafından sanki tekrar kurgulanıyor.
Biliyorlar Türklerin tarih okumadıklarını , tarihten ders almadıklarını ve biliyorlar tarihin hep tekerrür ettiğini .

Navarin yenilgisi

TSK bu gün itibarı ile nerede ise tüm gücünü güneydoğuda açık arazide toplamış ve açık arazide hava saldırılarına açık haldedir.
An itibarı ile yüksek irtifa hava savunma sistemi yoktur.
Suriye'deki Gözlem noktalarından bazıları çembere alınmış muhasara altındadır.
Durum son derece kritik bir vaziyet almaktadır .
Ya iki süper güce boyun eğecek.
Ya vuruşacak.
Yada onurlu bir plan ( Halka zafer diye yutturulacak ) dahilinde çekilecektir..

YUNANİSTAN NASIL BAĞIMSIZ OLDU

Bu mihvalde navarin faciası eşliğinde Yunanistan'ın nasıl bağımsızlığa gittiğini anlatalım.
1821’de Mora’ da başlayan Rum isyanının kısa sürede gelişmesi üzerine Türkler kalelere çekilip yardım beklemeye başlamışlardır.
Dönem 2. Mahmut dönemidir.
Ancak bu yardım bir türlü gelmez.
Nedeni aynı zamanda yeniçeri ocağının kaldırılarak yeni bir ordu teşkil etme dönemidir , bir şekli ile savaşacak güvenilir kara ordusu yoktur Osmanlının .
Bunun üzerine üç dört hafta içerisinde kaleler Rumların eline geçti.
Rumlar, buralardaki Türklere çok kötü davrandılar ve binlercesini katlederler , tam bir katliam yaşanır Mora'da.
Mora'daki isyanın yönetimini papazlar ele almıştır.
Bu da isyanın ulusal ve dinsel bir karakter almasına yol açar.

EĞE'DE SAVAŞ YAYILIR

Diğer taraf, Ege denizindeki adalarda bulunan Rumlar, savaş gemileri haline getirdikleri ticaret gemileri ile ayaklanmayı tüm Ege adalarına da yayarlar.
Böylece Mora’da ve adalarda genel bir Rum isyanı ile birlikte Ege denizinde Türk-Yunan egemenlik savaşı başlamış oldu.
İsyan bir türlü bastırılamaz,
Bunun üzerine Osmanlı Hükümeti, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’dan yardım ister .
Mehmet Ali Paşa İstanbul Hükümeti yardım isteyince ;

Mora
Girit

Valiliklerinin de kendisine verilmesi karşılığında;

Rum isyanını bastırmak üzere harekete geçeceğini bildirir.
Bu talepler Osmanlı Hükümeti’nce kabul edilmesi üzerine oğlu İbrahim Paşa komutasında

54 adet savaş gemisi,
16.000 asker,
150 top ve
400 ticaret gemisinden oluşan bir kuvveti ;
9 Temmuz 1824’te Mora üzerine gönderir.

Mısır ile Osmanlı orduları ile birleşerek.

1825 yılında Miaulis komutasındaki isyancı Yunan filosunu yenerek, kara kuvvetlerini Navarin Limanına çıkarırlar, kara muharebelerini de kazanarak asilerin eline geçen yerler birer birer geri alınır

Sonuçta 1827 yılında Atina’yı teslim alarak isyanı bastırılır

Lakin bu esnada büyük devletler araya girer .
Hedefleri Osmanlının deniz hakimiyetine son vermek .
Daha da önemlisi Bağımsız Yunanistan kurulmasını sağlamaktır .

Akabinde oyun başlar .
Dönemin süper güçleri

İngiltere
Rusya ve
Fransadır .

Bu niyetle Amiral Lord Cordrington komutasındaki İngiliz :
Amiral de Rigny komutasındaki Fransız

Ve Amiral Heyden komutasındaki Rus filosu da Akdeniz’e hareket eder.

Ve müttefik filo Navarin önlerine gelir.
Aynı tarihlerde ise Kavalalı Mehmet Ali Paşa ile .

Osmanlı Kaptanı deryası Hüsrev Paşa arasındaki çekişme son haddine ulaşmıştır
Mısır Donanması ve kara kuvvetine komuta eden İbrahim Paşa :

Osmanlı donanması ile koordineli hareket etmek yerine bölgeye intikal eden Fransız amirali ile görüşmelere başlar.
Osmanlı-Mısır Müttefik donanmasının Navarin’ de bulunduğu bir sırada ;

İngiliz

Fransız ve

Rus müttefik Donanması da liman ağzındadır

Donanma bir ölçüde muhasara altında kalmıştır

20 Ekim 1827 günü Rus, Fransız ve İngiliz savaş gemileri birer birer limana girerler.
Bu giriş esnasında Türk ve Mısır donanmasına hiçbir düşmanlık belirtisi göstermezler.
Türk donanması bir saldırı ise kesinlikle beklemez.
Düşman gemilerinin limana girişlerin önlenmesi maksadıyla yerleştirilmiş olan kara bataryaları da gemiler gibi suskundur.
İngiliz

Fransız ve

Rus donanmaları.

Navarin limanını derhal ablukaya alarak, Türk ordusunun Yunanlılar üzerine bir harekette bulunması halinde, derhal karşı koyacaklarını bildirirler.

Tarih nasılda tekerrür ediyor.

Tıpkı bu gün Türkiye Fıratın doğusuna harekat yaparsan vururum diyen ABD.
Batısında harekata devam edersen vururum diyen Rusya gibi ..

Düşman Donanması, hazırlığını bitirdikten sonra Dartmouth firkateyni birkaç Türk ateş kayığının demir alarak limandan uzaklaşmasını ister.
Donanmanın Türk kaptanları ise bunu reddederler.
Taraflar arasında başlatılan tartışma müttefik donanmanın isteği doğrultusunda büyür.
Dartmouth firkateyni taciz ve tehdit edici tutumunu sürdürmesi üzerine, tahrik olan Türk ateş kayığı filinta ile ateş eder.
Dartmouth fırkateyni de toplarıyla bu harekete karşılık verir.
Topçu atışları Müttefik donanmanın amirallerinin verdiği emirle donanmanın diğer gemilerinin hep birlikte Osmanlı gemilerine ateş açmaları izleyince.

Osmanlı donanması büyük bir bozguna uğrar ve Osmanlı gemilerinin hemen hemen hepsi zarar görür, 57 savaş gemisi yanar.

Sonuçta Osmanlı donanmasının adeta yok olmasına yol açan Navarin Olayı;

Yunanistan’da, Fransa’da ve Rusya’da büyük sevinç:

İngiltere’de ise hoşnutsuzluk yaratır.
Londra Hükümeti olayın .

Teessüf edilecek bir kaza olduğunu ilan eder.

Akabinde harekâta katılan İngiliz amiralini görevinden alır.

DONANMASIZ BİR ORMANLI İMPARATORLUĞU

Denizlerle birbirine bağlı olarak tam üç kıtada, ve toprakları ve yaklaşık 16.000 mil kıyısı bulunan Osmanlı İmparatorluğu aniden.

Donanmasız Bir Deniz İmparatorluğu.

Haline düşürür.

Bu feci olay., Mora’da duruma hâkim olan Türk kuvvetlerini donanmanın yok olması nedeni ile de yenik duruma sokar

Navarin deniz yenilgisi, Osmanlı Devleti’ni donanmasız bırakmakla kalmaz, tecrübe sahibi subay ve gemicileri, yarı teknik personeli de beraberinde yok eder.
Diğer yandan, devletin kara kuvvetlerinde yapılan reform hareketleri kapsamında ;

Yeniçeri Ocağı da 1826 yılında kaldırılmış olduğu için, devlet Navarin yenilgisi ile ordusunun yanında donanmasız da kalmıştır .

SONUÇ

1829 tarihli Edirne Antlaşması ile de Yunanistan’ın bağımsızlığı gerçekleşir günümüze kadar devam edecek olan “Ege Sorunu”nun da başlangıcını oluşur

Tarih her daim tekerrürden ibarettir.

Bu günkü Navarin tuzağı ise Suriye'dir

A.Atam

Alıntılar : İstanbul Deniz Müzesi Komutanlığı Navarin, Baskını ve Sonuçları