🗡️ "Fuzuli’den Günümüze: Osmanlı’da ve Modern Türkiye’de ‘Türk’ Kimliği Neden Hep İkinci Planda?" 🎪
Şair Fuzuli’nin o meşhur beyti, yüzyıllar öncesinden günümüze uzanan bir ironiyi fısıldıyor:
“Fuzuli, gökten yere insen sana yer yok, yürü var gel ya Arap’tan ya Acem’den.”
Peki, Osmanlı hanedanı Türk kökenliyken neden Türkler yönetimde “görünmez” kılındı? Günümüz Türkiye’sinde de benzer bir tablo mu var? 🔍
🏹 Osmanlı’da Türkler: “Devlet-i Ebed-Müddet”in Gizli Kahramanları mı? Yoksa Gölgedeki Figürler mi?
Osmanlı’nın kurucu unsuru Türklerdi, ancak devlet yapısı genişledikçe “Türk” kavramı adeta bir paradoksa dönüştü. 🔄
- Devşirme Sistemi: Yönetimde Balkan kökenliler, Arnavutlar, Gürcüler ön plandaydı. Türkler? Onlar “asker” ya da “çiftçi” olarak Anadolu’da kaldı. 🌾
- İmparatorluk Kimliği: Osmanlı, İslam’ın temsilcisi olarak kendini tanımladı. Etnik köken yerine din birliği vurgulandı. Türkler, “Müslüman tebaa” içinde eridi. ☪️
- Saray Entrikaları: Türk kökenli paşalar, merkezi otoriteye tehdit olarak görüldü. Yükselmek isteyenlerin “Arap” veya “Acem” kültürüne adapte olması beklenirdi. 🏛️
Fuzuli’nin serzenişi tam da burada anlam kazanıyor: Türk olmak, şiirde övülse de siyasette “riskli” bir kimlikti.
🔄 Tarih Tekerrür mü Ediyor? Modern Türkiye’de Etnik Kimlikler ve İktidar Dengeleri
20. yüzyılda bile bu tartışma bitmedi! Son dönemlerde “Arap, Kürt, Gürcü kökenli isimlerin yönetimde ağırlık kazandığı” iddiaları sosyal medyada sıkça dolaşıyor.
Peki bu ne kadar gerçek? 🤔
- Çok Kimlikli Siyaset: Türkiye, tarihsel olarak çok etnisiteli bir mozaik. Kürtler, Araplar, Gürcüler, Lazlar, Boşnaklar vb. hep var oldu. Bugün de siyasi temsilde bu çeşitlilik yansıyor. 🌈
- İktidar ve İttifaklar: Siyaset, demografik dengeler ve stratejik ortaklıklarla şekillenir. Örneğin, Arap dünyasıyla ilişkiler, Kürt oyları veya Kafkas kökenlilerin desteği…
- Politika: Realpolitik ayağı ile dışlama! 🗳️
- Türk Kimliği ve Milliyetçilik: Resmi ideolojide Türklük merkezde olsa da, pratikte kültürel çoğulculuk öne çıkıyor, O nedir derseniz, ümmetçilik ile yok edilmeye çalışılan Türk kimliği, Ironik mi? Belki de Osmanlı’nın “ümmetçi” mirasının izleri… 🧩
🤯 Fuzuli’nin İsyanından Bugüne: Neden Hep “Öteki” Olmak Zorundayız?
Fuzuli’nin dizeleri, aslında kimlik ve iktidar arasındaki ezeli çatışmayı yansıtıyor. Osmanlı’da Türkler “merkezden uzaklaştırıldı” çünkü devlet, etnik aidiyeti değil, liyakati (veya sadakati) önceledi. Günümüzde ise küreselleşen dünyada etnik köken, siyasetin bir enstrümanı haline geldi. 🌍
Belki de sorun, “Türk” tanımını daraltmakta? Tıpkı Osmanlı’nın yaptığı gibi…
🎯 Son Söz: Tarih bize şunu öğretir: Kimlikler, iktidarın gölgesinde dans eder. 🕺💃
Fuzuli’nin yüzyıllar önce haykırdığı “yer yok” çığlığı, belki de “yer aç” çağrısına dönüşmeli? Ne dersiniz? 💥
🌟 “FUZULİ DİLİNDEN: OSMANLI’DAN BUGÜNE TÜRK’ÜN HÂL-İ PÜRMELÂLİ” 🌟
Devşirmedir erkân-ı devlet, Türk’e kapu kapalı,
Kafkas kulları sarayda, Anadolu virânede. 🏰
Türk oğlu Türk, sürse de bin yıl atını çölde,
Kâse-i ikbâl içenler, hep Freng ü Rum’dan imiş!”
Kimliğe ne hâcet, ümmet birliğidir düstur,
Türk’ü “kul” addederler, Arap’a verilir hürmet. ☪️
Dîn-i İslâm şevketi, Türk’ü eder mi âgâh?
Aslını unutturan devlet, cihâna hükmedermiş!”
Şimdi de Türk’ün adı var, cismi nerede ey vatan?
Arap, Kürt, Gürcü derler, hükmedenler divanede. 🏛️
Devran döner, söz değişir, lâkin hileler eskisi,
Türk’e şiirde methiye, siyasette gurbet yine!”
Kimliklerle oynanır, iktidar olur mu kâr,
Fuzûlî’ der: “Yürü var gel, ya Arap’tan ya Acem’den!” 💫
Bin yıl evvel, bin yıl sonra, değişmez bu sırlı nizam,
Türk, ya şair olur ya asker; saltanat başka millette vel hasıl kelam!”
Türk’e şiirde taht kurarlar, lâkin cihan hâkimiyeti,
Ya Gürcü'nün elinde ya Arap’ın sözünde saklıymış!
“Fuzûlî, hâlâ sorar: ‘Türk’e devlette yer neden yok?’
Sadece rüzgârı uğuldar Anadolu’da! Cevap veren yok…” 🌾
(Bu manzume, divan üslubunda kaleme alınmış olup tarihî ve güncel eleştirileri istiare ile dokumuştur. Yorum ve itirazlarınız, “şerh” olarak kayda geçebilir! 📜) 😅
Ahmet ATAM.
Yorum Gönder