1669 Girit'in fethi ve Osmanlı idaresinin kurulması
Sultan İbrahim zamanında başlayan Osmanlı - Venedik Savaşı aradan uzun yıllar geçmesine rağmen neticelendirilememişti.
Girit Serdarı Deli Hüseyin Paşa, adadaki mücadelesini devam ettiriyor,çok güç şartlar altında bile Kandiye kalesini ablukada tutmaktan vazgeçmiyordu.
Fakat Anadolu'daki Celali isyanları birbirini kovaladığı ve memleket iktisadi buhranlarla iyice sarsıldığı için, bir türlü kat'i darbeyi indirme fırsatı bulunamamıştı.
Öte yandan Venediklilerin Çanakkale Boğazı'nı tıkamaları üzerine kaptan-ı deryalarda işe yarayacak faaliyet gösteremediler.
Deli Hüseyin Paşa, doğru dürüst yardım gelmemesine rahmen Kandiye'deki kararlılığını değiştirmedi.
14 Ağustos 1650 gecesi Türk karargâhına baskın düzenliyen Venedik'lileri hiç beklemedikleri bir bozguna uğratmış, 10 bin kişilik düşman kuvvetinin sadece 300'ü kaçıp kurtulabilmişti.
Bundan sonra Girit'teki Türk askeri dayanılmaz sıkıntılara maruz kalmış, Limni ve Bozcaada'nın düşüşü üzerine de İstanbul ile bütün irtibat kopmuştu.
Venedikliler'i Çanakkale önünde uzaklaştıran ve Limni ile Bozcaada'yı zapt eden Köprülü Mehmed Paşa, Hanya'da kaderiyle başbaşa bırakılan askere rahat nefes aldırabildi.
Fakat 13 yıla yakın bir zamanda beri burayı elinde tutan Deli Hüseyin Paşa'yı öldürttü.
Köprülü'nün oğlu Fazıl Ahmed Paşa ise Avusturya cephesindeki zaferden sonra Girit meselesiyle ilgilenme fırsatı bulabildi.
1666 yılı Kasım ayı başında Hanya'ya ayak bastı ve ertesi yılın 21 Mayıs günü de Kandiye kuşatmasına başladı.
Kandiye kalesi 1667 ve 1668 yıllarında şiddetli kuşatmalara dayandı.
Fakat, 1669 yılı ağustos ayı sonlarında Venedikliler'in tahammül güçleri iyice tükendi.
27 Eylül 1669 günü 24 yıldan fazla zamandır süren Osmanlı-Venedik Savaşı'nı bitiren andlaşma imzalandı.
Kandiye kalesi Türkler'e teslim ediliyordu.
Osmanlı İmparatorluğu'na Girit Adası kadar pahalıya malolan başka bir fetih hareketi yoktur.
Ancak, Fazıl Ahmed Paşa'nın iki buçuk yıl devam eden Kandiye kuşatmasında Türkler'in
Şehid miktarı çeşitli kaynaklara göre 180 bin ile 245 bin arasındadır.