Kütahya türbeleri: Gözüm Şeyh Sultan Tekke ve Türbesi

Kütahya türbeleri, Kütahya, Anadolu'nun tarihi ve kültürel zenginliğine sahip şehirlerinden biridir. Şehzadeler şehri olarak da bilinen Kütahya, Germiyanoğulları, Osmanlılar ve Cumhuriyet dönemlerinde önemli eserlere ev sahipliği yapmıştır. Bu eserler arasında şehir merkezinde bulunan türbe ve tekkeler de dikkat çekmektedir bunlardan Gözüm Şeyh Sultan Tekke ve Türbesi yakın zamanda (2023) Kütahya belediyesi tarafından restore edilmiştir

Kütahya türbeleri: Kütahya şehir merkezinde olan türbe ve tekkeler

Türbe ve tekkeler, genellikle bir dini liderin veya önemli bir kişinin mezarının bulunduğu, etrafında ibadet, eğitim ve sosyal faaliyetlerin yapıldığı külliye şeklindeki yapılar olarak tanımlanabilir. Kütahya'da bu tür yapıların sayısı oldukça fazladır. Bunlardan bazıları şunlardır.

Kütahya türbeleri Hayme Ana Türbesi

Ertuğrul Gazi'nin annesi, Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Gazi'nin babaannesi olan Hayme Ana'nın türbesi, Kütahya-Dumlupınar yolu üzerindeki Domaniç Dağı eteklerindedir. Türbenin yanında bir de cami bulunmaktadır. 

Türbe, 1895 yılında Sultan II. Abdülhamid tarafından yaptırılmıştır. 

Türbenin içinde Hayme Ana'nın sandukası ve onunla birlikte gömülen diğer kişilerin mezar taşları yer almaktadır.

Kütahya türbeleri Dönenler Mevlevihanesi

Ulu Camii'nin yanında bulunan ve dikkat çeken dörtgen yapısıyla Dönenler Mevlevihanesi, günümüzde cami olarak kullanılmaktadır. 

Mevlevihane, 17. yüzyılda Kütahya valisi olan Hacı Ahmet Paşa tarafından yaptırılmıştır. Mevlevihane, adını burada yaşayan ve dönen adı verilen mevlevi dervişlerinden almıştır. Mevlevihane, aynı zamanda Kütahya'nın ilk kütüphanesine de ev sahipliği yapmıştır.

Kütahya türbeleri Germiyanoğulları Türbeleri

Kütahya'nın en önemli tarihi eserleri arasında sayılan Germiyanoğulları Türbeleri, şehrin farklı yerlerinde bulunmaktadır. Bu türbelerden en bilinenleri şunlardır:
- **II. Yakub Çelebi Türbesi**: Gök Şadırvan olarak da bilinen II. Yakub Çelebi Külliyesi'nin bir parçası olan türbe, 1411 yılında tamamlanmıştır. 

Türbe, sekizgen planlı olup tuğla ve kesme taştan yapılmıştır. 

Türbenin içinde II. Yakub Çelebi'nin yanı sıra oğlu Mehmed Çelebi ve torunu Murad Çelebi de yatmaktadır.

Kütahya türbeleri Gözüm Şeyh Sultan Tekke ve Türbesi 

Gözüm Şeyh Sultan Tekke ve Türbesi, Mecidiye Mahallesi, Behdi Sokak’ta, yer alıyor. Bodrum ve zeminden oluşan Mevlevihane’nin toplam m²’si 134,68’dir. 

Uşakizade Rıfat Efendi tarafından yaptırılan Mevlevihane, rivayetlere göre Rıfat Efendi yaşadığı konağı yaptırmadan önce hemen yanındaki evde oturmaktaymış. 

İki muhterem Gözüm (özüm) Şeyh Sultan ve Vacide Sultan bir gece rüyasına girer ve ondan üzerini örtmelerini isterler. 

Ertesi gün mezarların etrafına çit yaptırılır. 

Aynı gece rüyasına tekrar girerler. “Biz böyle istemedik üzerimize çatı yap” derler. 

Rıfat Efendi bunun üzerine Mevlevihane olarak kullanılan kısmı yaptırarak mezarları içine alır. Daha sonra bunun kendisine işaret olduğunu düşünerek yanına konağı, konuk evini ve Mevlevihane’yi yaptırır. 

Mecidiye Mahallesinde bulunan Rıfat Efendi’nin evi Mevlevi Tekkesi olarak hizmet görmüştür. Yapının 1873 yılında yapıldığı bilinmektedir. 

Ayrıca yapının sokağa bakan cephesinde Rıfat Efendi’nin günümüzde moloz altında kalmış mezarı da mevcuttur. 

Yapı kütlesi, güney, doğu ve kuzey doğrultusunda konumlanmış dikdörtgen planlıdır.

Kaynaklar:

Kütahya belediyesi: Gözüm Şeyh Sultan Tekke ve Türbesi’nin restitüsyon ve restorasyon