Kütahyalı Sunullah Gaybi Efendi: Tasavvuf ve Edebiyat Ustası

Kütahyalı Sunullah Gaybi Efendi

Kütahyalı Sunullah Gaybi Efendi: Tasavvuf ve Edebiyat Ustası, Kütahya'da 1629 yılında dünyaya gelen Sunullah Gaybi Efendi, 17. yüzyılın önemli tasavvuf şairlerinden biridir. Babası Kütahya müftüsü ve müderris olan Ahmed Efendi'dir. Zahiri ilimleri babasından tamamladıktan sonra Ledünni ilimleri ve tasavvuf terbiyesini alma aşkıyla yanan gönlünü bağlayacağı kamil bir mürşit aramaya başlamış ve İstanbul'daki Oğlanlar Şeyhi İbrahim Efendi'ye bağlanmıştır.

Gaybi Efendi, İbrahim Efendi'den tasavvuf eğitimini aldıktan sonra Kütahya'ya dönerek irşat görevine başlamıştır. Kütahya'da vefat eden Gaybi Efendi'nin türbesi, Kütahya'nın merkezinde bulunan Hacı Bektaş Veli Mahallesi'ndedir.

Eserleri

Gaybi Efendi'nin başlıca eserleri şunlardır:

• Gaybi Divanı: Gaybi Efendi'nin en önemli eseridir. Divan, aruz ve hece vezniyle yazılmış 5000'den fazla şiirden oluşmaktadır. Şiirlerinde tasavvuf felsefesinin temel kavramları olan tevhid, aşk, marifet, hakikat ve insan-ı kamil gibi konuları işlemiştir.
• Sohbetname: Gaybi Efendi'nin tasavvufî görüşlerini anlattığı eseridir.
• Biadname: Gaybi Efendi'nin tasavvufî öğretisini eleştirenlere cevap niteliğinde yazdığı eseridir.
• Ruh'ül-Akaidname: Gaybi Efendi'nin tasavvufî akidesini açıkladığı eseridir.
• Makasıd-ı Ayniye: Gaybi Efendi'nin tasavvufî görüşlerini özetlediği eseridir.
• Hüda Rabbim: Gaybi Efendi'nin Allah'ı övmek için yazdığı eseridir.

Edebi Kişiliği

Gaybi Efendi, tasavvufî şiirinin önemli temsilcilerinden biridir. Şiirlerinde tasavvuf felsefesinin temel kavramlarını işlemiştir. Şiirlerinde beşerî duyguları çağrıştıran lirizme rastlanmaz. Bazen didaktik bazen de telkin edici bir üslup kullanmıştır. Kısacası tasavvuf felsefesinin en karmaşık konularını sade ve anlaşılır bir üslup ile kaleme almıştır.

Gaybi Efendi'nin şiirleri, tasavvufî düşünceyi halka yayma açısından önemli bir yere sahiptir. Şiirleri, tasavvufî kavramları sade ve anlaşılır bir dille ele alarak tasavvuf yoluna yeni başlayanlara yol gösterici olmuştur.

Sonuç

Kütahyalı Sunullah Gaybi Efendi, tasavvuf ve edebiyat alanında önemli bir yere sahip olan bir şahsiyettir. Şiirleri, tasavvufî düşünceyi halka yayma açısından önemli bir rol oynamıştır. Gaybi Efendi'nin şiirleri, günümüzde de tasavvufî düşünceyi tanımak ve anlamak isteyenler için önemli bir kaynaktır.