KENDİME YAZILARIM
Türkiye sosyolojisi siyaset ekonomi tarih felsefe ve genel kültür düzeyinde makaleler

Hurufilik: İslam'ın gizemli tasavvuf ekolü

Bu makalede, Hurufiliğin tarihi, gelişimi, inançları ve İslam inancı ile olan ilişkisi ele alınmaktadır.

Hurufilik: İslam'ın gizemli tasavvuf ekolü

Hurufilik İnancı: Tarihi, İnanışları ve Temsilcileri

Hurufilik, 13. yüzyılda İran'da ortaya çıkan ve İslam inancını hurufizm adını verdiği bir Hurufilik alfabesi ile yorumlayan bir tasavvuf ekolüdür. Hurufiliğe göre, harflerin her biri bir anlam ve mana taşır ve bu harfler bir araya gelerek Allah'ın isimlerini ve sıfatlarını oluşturur. Hurufiler, Kur'an-ı Kerim'i de bu Hurufilik alfabesi ile yorumlar ve her harfin bir sırrı olduğuna inanırlar.

Hurufilik nerede doğmuştur?


Hurufilik, 13. yüzyılda İran'ın Nişabur şehrinde ortaya çıkmıştır. Kurucusu Şeyh Fazlullah Esterabadi'dir. 
Esterabadi, bir alim ve tasavvufçu olarak yetişmiş ve Hurufiliği kurmuştur.

Hurufilik en yaygın olduğu coğrafya neresidir?

Hurufilik, ilk olarak İran'da ortaya çıkmıştır ve daha sonra Orta Asya, Anadolu ve Balkanlar'a yayılmıştır. Hurufiliğin en yaygın olduğu coğrafya, günümüzde İran'ın Doğu Azerbaycan ve Kuzey Azerbaycan eyaletleridir.

Hurufilik İslam inancı ile çeliştiği noktalar nelerdir?


Hurufilik, İslam inancı ile bazı noktalarda çelişir. Bu noktalardan bazıları şunlardır:
 
Hurufiler, Allah'ın birliğini kabul etmez ve Allah'ın isimlerinin ve sıfatlarının harflerle temsil edildiğine inanır. Bu, İslam inancında Allah'ın birliğine aykırıdır.
Hurufiler, Kur'an-ı Kerim'i hurufilik alfabesi ile yorumlar ve bu yorumlar, İslam inancı ile çelişen bazı sonuçlara yol açar. Örneğin, Hurufiler, Muhammed'in Allah'ın bir tecelli olduğuna inanır. Bu, İslam inancında Muhammed'in peygamberliğine aykırıdır.
Hurufiler, İslam inancında önemli bir yere sahip olan hadisleri reddeder. Bu, İslam inancında hadislerin önemine aykırıdır.

Hurufilik, İslam inancına aykırı olan bazı inançları nedeniyle zaman zaman İslam devletleri tarafından baskı görmüştür. 
Örneğin, Şeyh Fazlullah Esterabadi, 1338 yılında Timur tarafından idam edilmiştir.

Hurufilik, günümüzde de varlığını sürdüren bir tasavvuf ekolü olarak kabul edilmektedir. Hurufiler, günümüzde de İran, Azerbaycan ve Türkiye'de faaliyet göstermektedir.

Tarihte biline Hurifiler 


Tarihte Hurufi inancına bağlı birçok ünlü isim olmuştur. Bunlardan bazıları şunlardır:
 
  • Şeyh Fazlullah Esterabadi (1252-1338): Hurufiliğin kurucusu ve en önemli temsilcisidir.
  • Seyyid Nesimi (1330-1417): Azeri bir şair ve Hurufiliğin önde gelen temsilcilerinden biridir.
  • Şeyh Haydar (1320-1394): Hurufiliğin Anadolu'ya yayılmasında önemli rol oynayan bir alim ve şairdir.
  • Hacı Bektaş Veli (1209-1271): Bektaşilik tarikatının kurucusu ve Hurufi düşünceden etkilendiği düşünülen bir alim ve mutasavvıftır.
  • Yunus Emre (1238-1321): Anadolu'da yaşamış bir halk şairi ve Hurufi düşünceden etkilendiği düşünülen bir şairdir.

Bu isimler, Hurufi inancının gelişiminde ve yayılmasında önemli rol oynamışlardır. Hurufi düşünce, günümüzde de İran, Azerbaycan ve Türkiye'de varlığını sürdürmektedir.

Hurufilik ve Seyyid Nesimi


Nesimi, yaşadığı dönemde (14.yy) "dinden çıkma" kabul edilen "Hurufilik" inancına bağlıydı. Hurufilik, Tanrı'nın insanın yüzünde tecelli etmesi" ve "vücudun tüm organlarını harflerle izah" gibi bir inançtı

Nesimi, kâinatın ve insanın esasının ruh değil madde olduğunu, her şeyin temelinde "ses" in bulunduğunu, ölünün dirilmeyeceğini, ahiretin olmadığını söylüyordu. Fikirleri dönemin din adamları tarafından tepkiyle karşılandı. Halep uleması Nesimi' nin fikirlerinin İslam'a aykırı olduğunu ileri sürerek "boynunun vurulup derisinin de yüzülmesi" fetvasını verdiler. Nesimi, 1417'de Halep'te derisi yüzülmek suretiyle öldürüldü.
Cesedi, Halep'te yedi gün boyunca teşhir edildi, sonra vücudu parçalara ayrılarak inançlarını bozduğunu düşündükleri kişilere gönderildi.