Medine nasıl elden çıktı

Fahrettin Paşa ve Medine Müdafaası

Fahrettin Paşa, I. Dünya Savaşı sırasında Osmanlı Devleti'nin Hicaz bölgesindeki son kalesi olan Medine'yi 2 yıl 7 ay boyunca savunan kahraman bir asker ve devlet adamıdır. Bu yazıda, Fahrettin Paşa'nın hayatını, Medine Müdafaasının sebeplerini, gelişimini ve sonuçlarını anlatacağım.

Fahrettin Paşa'nın Hayatı

Fahrettin Paşa, 1868 yılında Bulgaristan'ın Rusçuk şehrinde doğdu. Babası Nahit Bey, Tuna vilayetinin posta ve telgraf başmüdürü, annesi Adile Hanım ise meşhur akıncı Büyük Bali Bey'in torunuydu. Fahrettin Paşa'nın gerçek adı Ömer'di. Soyadı kanunu çıkınca Türkkan soyadını aldı.


Fahrettin Paşa, dokuz yaşındayken 93 Harbi olarak bilinen Türk-Rus Savaşı'nda Rumeli'den İstanbul'a göç etti. Bu sırada asker olmaya karar verdi. 1888 yılında Harp Okulu'ndan süvari teğmen olarak mezun oldu. 1891 yılında ise Erkan-ı Harbiye Mektebi'ni bitirerek kurmay yüzbaşı oldu.


Fahrettin Paşa, Erzincan'daki 4. Ordu emrine verildi ve burada 17 yıl kaldı. Meşrutiyet'in ilanından sonra İstanbul'a döndü. 31 Mart Vakasında divan-ı harp reisliği yaptı. I. Dünya Savaşı başlayınca kurmay albay rütbesiyle Suriye'deki 4. Ordu'nun komutan vekili oldu. Burada Fransız ve Ruslara karşı kazandığı başarılarla tanındı.

Medine Müdafaası

1916 yılında Mekke Şerifi Hüseyin, İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etti. Hicaz Demiryolu' nu keserek Medine'yi merkezden izole etti. Fahrettin Paşa, bu durumu önceden haber alarak Medine'deki kutsal emanetleri gizlice İstanbul'a gönderdi. Ayrıca Medine ve çevresinde bir güvenlik hattı oluşturdu.

Fahrettin Paşa, elinde bulunan son derece kısıtlı imkanlarla Medine'yi 2 yıl 7 ay boyunca müdafaa etti. Önce Medine ve çevresinde bir güvenlik hattı oluşturmak için Aşar Boğazı, Bi'riderviş, Bi'riabbas ve Bi'rireha mevkilerini asilerden temizleyen Fahrettin Paşa, 29 Ağustos 1916'da Medine çevresinde 100 kilometrelik bir emniyet şeridi oluşturdu .

İsyancılar, birkaç kez Medine'ye saldırdıysa da Fahrettin Paşa'nın komuta ettiği Osmanlı askerleri tarafından geri püskürtüldü. İsyancılar daha sonra cephe savaşından vazgeçerek gerilla taktikleri uyguladılar. Hicaz Demiryoluna sabotajlar düzenleyerek Medine'nin ikmal hattını kesmeye çalıştılar.

Fahrettin Paşa, bu zor şartlara rağmen Medine'yi terk etmedi. Askerlerinin moralini yüksek tutmak için onlara "Mehmetçik" diye hitap etti. Ayrıca Medine halkının ihtiyaçlarını karşılamak için çeşitli tedbirler aldı. Medine'de bir Türk okulu açtı ve çocuklara eğitim verdi.

1918 yılında Mondros Mütarekesi imzalandı. Osmanlı Devleti, Medine'deki garnizonun teslim olmasını istedi. Ancak Fahrettin Paşa, bu emri reddetti. Padişah VI. Mehmet, Fahrettin Paşa'ya bir telgraf göndererek Medine'yi bırakmasını emretti. Fahrettin Paşa, bu emre de uymadı. Ancak askerlerinin baskısıyla 10 Ocak 1919'da Medine'yi terk etmek zorunda kaldı.

Fahrettin Paşa, İngilizler tarafından tutuklanarak Malta'ya sürgün edildi. 1921 yılında serbest bırakıldı. Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulmasından sonra Ankara'ya geldi. 1923 yılında Afganistan'a büyükelçi olarak atandı. 1926 yılında ise emekli oldu.

Fahrettin Paşa, 22 Kasım 1948 tarihinde Eskişehir yakınlarında bir tren kazasında hayatını kaybetti. Cenazesi Ankara'ya getirilerek Cebeci Asri Mezarlığı'na defnedildi.

Fahrettin Paşa, Medine Müdafaası ile tarihe geçen bir kahramandır. Osmanlı Devleti'nin son döneminde gösterdiği vatanseverlik ve fedakarlık örneğiyle Türk milletinin gurur kaynağı olmuştur.

Kaynaklar

Fotoğraf yapay zeka ile üretilmiş bir görseldir.

: https://www.tarihbilimi.net/fahreddin-pasa-ve-medine-mudafaasi/
: https://tr.wikipedia.org/wiki/Medine_m%C3%BCdafaas%C4%B1
: https://www.ntv.com.tr/turkiye/fahreddin-pasa-kimdir-medine-mudafaasinin-sembolu-fahreddin-pasanin-biyografisi,F9HGMF2rqk2aAxQNw9O-nQ
: https://www.aa.com.tr/tr/kultur/medine-mudafaasinin-sembolu-fahreddin-pasa/3061226
: https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96mer_Fahreddin_T%C3%BCrkkan