Montrö Boğazlar Sözleşmesinin Türkiye ve Dünya için Önemi

Amerika Birleşik Devletleri, neden Montrö Boğazlar Sözleşmesini değiştirmek için Türkiye ile müzakerelere girmeye çalışmaktadır? Montrö Boğazlar Sözleşmesinin Türkiye için önemi nedir?

Montrö Boğazlar Sözleşmesinin Türkiye için önemi.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 20 Temmuz 1936 tarihinde:

Türkiye
İngiltere
Fransa
İtalya
Japonya
Sovyetler Birliği ve Romanya tarafından imzalanmıştır.

Bu sözleşme, İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yönetimini düzenlemektedir.
Sözleşmenin Türkiye için en önemli maddesi, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı vermesidir. Bu durum, Türkiye'nin Karadeniz'in güvenliğini sağlama ve kendi güvenlik çıkarlarını koruma açısından çok önemlidir.

Amerika Birleşik Devletleri, Montrö Boğazlar Sözleşmesini değiştirmek için Türkiye ile müzakerelere girmeye çalışmaktadır. Ancak Türkiye, sözleşmenin değiştirilmesine karşı çıkmaktadır.

Bu anlaşma, 1936 yılında Türkiye'nin Lozan Antlaşması'yla birlikte imzaladığı Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçmiştir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye'nin boğazlardan geçen ticaret ve savaş gemilerine ilişkin kuralları belirleme yetkisini vermiştir.

Ayrıca, boğazlarda tahkimat yapma hakkını da tanımıştır.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye'nin güvenliği ve egemenliği için son derece önemlidir.

Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı vererek, Karadeniz'in güvenliğini ve Türkiye'nin bölgedeki stratejik konumunu güçlendirmektedir.

Montrö Boğazlar Sözleşmenin Türkiye için önemi:

Boğazlar üzerindeki kontrol:

Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı vermektedir.

Bu durum, Türkiye'nin güvenliğini ve egemenliğini güçlendirmektedir.

Türkiye, bu kontrol sayesinde Boğazlardan geçen gemileri ve uçakları denetleyebilmekte ve gerektiğinde geçişlerini engelleyebilmektedir.

Karadeniz'in güvenliği:

Sözleşme, Karadeniz'in güvenliğini güçlendirmektedir.

Sözleşmeye göre, Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemileri, barış zamanında Karadeniz'e sadece 15 gün süreyle ve tonaj sınırlamalarına tabi olarak girebilmektedir.

Bu durum, Karadeniz'in bir güç dengesi bölgesi olmasını ve Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin güvenliğini sağlamaktadır.

Türkiye'nin stratejik konumu:

Sözleşme, Türkiye'nin bölgedeki stratejik konumunu güçlendirmektedir.

Boğazlar, Karadeniz'i Akdeniz ve Ege Denizi'ne bağlayan önemli bir su yoludur. Sözleşme, Türkiye'nin bu su yolunun kontrolünü elinde tutmasını sağlamaktadır. Bu durum, Türkiye'nin bölgedeki jeopolitik önemini ve nüfuzunu artırmaktadır.

Montrö Boğazlar Sözleşmesinin hangi maddeleri Amerika'yı rahatsız ediyor

Amerika Birleşik Devletleri, Montrö Boğazlar Sözleşmesinin bazı maddelerini rahatsız edici bulmaktadır.

Bu maddelerden bazıları şunlardır:

Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemilerinin geçişine ilişkin sınırlamalar:

Amerika Birleşik Devletleri, Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemilerinin geçişine ilişkin sınırlamaların kaldırılmasını istemektedir.

Bu durum, Amerika Birleşik Devletleri'nin Karadeniz'deki askeri gücünü artırmasına olanak tanıyacaktır.

Türkiye'nin Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı:

Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'nin Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkına sahip olmasının, Rusya'nın Karadeniz'deki nüfuzunu artırmasına olanak tanıyacağından endişe etmektedir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesinin önemli maddeleri

Montrö Boğazlar Sözleşmesinin önemli maddeleri şu şekilde özetlenebilir:

Barış zamanı geçiş hakları:

Barış zamanı, sivil gemiler, Boğazlardan geçiş ve ulaşım özgürlüğüne sahiptir. Savaş gemilerinin geçişi ise, Türkiye'nin izniyle yapılabilir.

Savaş zamanı geçiş hakları:

Savaş zamanında, Türkiye savaşan ise, savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk Hükûmeti tümüyle dilediği gibi davranabilecektir.

Türkiye savaşan değilse, savaş gemilerinin geçişi, Lozan Boğazlar Sözleşmesi hükümlerine göre yapılacaktır.

Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemilerinin geçişi:

Karadeniz'e kıyısı olmayan devletlerin savaş gemileri, barış zamanında Karadeniz'e sadece 15 gün süreyle ve tonaj sınırlamalarına tabi olarak girebilmektedir.

Boğazların askersizleştirilmesi:

Boğazlar, savaş gemileri için askeri üs olarak kullanılamaz.

Boğazların askerden arındırılmış bölgesi:

Boğazların iki yanındaki 20 kilometrelik kara parçası, askerden arındırılmış bölge olarak kabul edilir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye için son derece önemli bir sözleşmedir. Sözleşme, Türkiye'nin güvenliğini, egemenliğini ve bölgedeki stratejik konumunu güçlendirmektedir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin Türkiye için önemi, boğazların güvenliği ve Karadeniz'deki denge açısından büyüktür.

Türkiye, boğazlardan geçen gemileri denetleyerek hem kendi güvenliğini hem de Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin güvenliğini sağlamaktadır.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi, aynı zamanda Türkiye'nin uluslararası hukuktaki konumunu da güçlendirmiştir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin hangi maddeleri Amerika'yı rahatsız ediyor?

Bu sorunun cevabı, Amerika'nın Karadeniz'deki çıkarlarına bağlıdır.

Amerika, Karadeniz'de Rusya'ya karşı müttefikleri olan Ukrayna ve Gürcistan'ı desteklemektedir.

Bu nedenle, Karadeniz'e savaş gemileri göndermek istemektedir.

Ancak, Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişini sınırlamaktadır.

Bu sınırlamalar şunlardır:

- Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin toplam tonajı 30 bin tondan fazla olamaz.

- Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin her birinin tonajı 10 bin tondan fazla olamaz.

- Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçiş bildirim süresi 15 gündür.

- Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin Karadeniz'de kalma süresi 21 gündür.

Bu maddeler, Amerika'nın Karadeniz'de askeri varlığını arttırmasını zorlaştırmaktadır.

Amerika, bu maddelerin değiştirilmesini ya da esnetilmesini istemektedir.

Ancak, Türkiye bu taleplere karşı çıkmaktadır.

Çünkü, Türkiye bu maddelerin boğazların güvenliği ve Karadeniz'in barışı için gerekli olduğunu düşünmektedir.

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemli maddeleri nelerdir?

Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin önemli maddelerinden bazıları şunlardır:

- Birinci Madde: Boğazlardan denizden geçiş ve gidiş-geliş özgürlüğü ilkesini kabul eder.
- İkinci Madde: Barış zamanında ticaret gemilerinin boğazlardan geçiş özgürlüğünü tanır.
- Üçüncü Madde: Sağlık denetimi dışında ticaret gemilerine hiçbir işlem uygulanmayacağını belirtir.
- Dördüncü Madde: Savaş zamanında ticaret gemilerinin boğazlardan geçiş özgürlüğünü Türkiye'nin takdirine bırakır.
- Beşinci Madde: Barış zamanında Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçiş özgürlüğünü tanır.
- Altıncı Madde: Barış zamanında Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişini sınırlar.
- Yedinci Madde: Savaş zamanında Karadeniz'e kıyısı olan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişini Türkiye'nin takdirine bırakır.
- Sekizinci Madde: Savaş zamanında Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelerin savaş gemilerinin boğazlardan geçişini yasaklar.
- Dokuzuncu Madde: Boğazlar bölgesinde Türkiye'nin tahkimat yapma hakkını tanır.
- Onuncu Madde: Boğazlar bölgesinde Türk askeri makamlarının yetkisini belirler.

Kaynaklar:

Montrö Boğazlar Sözleşmesi - Vikipedi (wikipedia.org)

Montrö Sözleşmesi nedir, ne zaman imzalandı, Türkiye'ye hangi hak ve yetkileri sağlıyor? - BBC News Türkçe

Montrö Boğazlar Sözleşmesi Maddeleri ve Önemi Nedir? (antlasmalar.com)