PAPA İZNİK'E NEDEN GELİYOR SEBEPLERİ SONUÇLARI

Papa'nın İstanbul ve İznik Ziyareti: Sebepleri ve Beklenen Sonuçlar

Papa'nın Türkiye ziyaretinin anlamı ve etkileri:

Papa'nın İstanbul ve İznik Ziyareti: Sebepleri ve Beklenen Sonuçlar:

Papa Françesko Kasım 2025'te İstanbul ve İznik'i ziyaret ediyor. Bu tarihi ziyaretin sebebi ne? Türkiye'ye turizmden diplomasiye etkileri neler olacak?

Papanın her gelişinde tarihi ziyaret deniyor. Bu sefer neden farklı diye düşündüğünüzü duyar gibiyim. Cevap aslında rotasında saklı. İstanbul'u yani onların deyimiyle Konstantinopolis-i anlarız da, İznik niye? İşte orası bu ziyaretin asıl bomba etkisini yaratacak kısım..

Sebep Kısmı: Neden İznik? Neden Şimdi?

Kafanızda şöyle bir canlandıralım, İznik. Hani şu birinci ve yedinci egemenlik konsüllerinin toplandığı, Hristiyanlık inancının temel kurallarının çizildiği, Hristiyanlığın anayasası yazıldığı yer. Yani İslam dünyası için Mekke, Kudüs ne ise, Hristiyanlık dünyası içinde İznik'te neredeyse o.

Papa Francesco ve önceki Papa'lar, özellikle Hristiyan dünyasındaki ayrılıkları, doğu batı kiliselilerini birleştirmek, diyaloğu arttırmak için çok uğraştı, İşte bu İznik ziyareti, tam da bu amacın dev bir sembolü. 

Kilisenin doğduğu bir olduğu topraklara dönüp bakarak, kardeşler, ayrıldığımız yerde, yeniden buluşalım demenin en güçlü yolu. Buradan fener Rum patriği Bartholomeos  olsa da, bir kucak açma mesajı, senin topraklarındayım senin tarihini önemsiyorum diyor.

Bir diğer sebep de Türkiye'nin son yıllarda bölgede artan diplomatik ağırlığı hem Rusya Ukrayna Savaşı'nda, hem de Ortadoğu'daki krizlerde arabulucu rolü üstlenen Türkiye. Dini diploması için de kritik bir köprü, Papa, küresel barış mesajlarını buradan daha güçlü verebileceğini düşünüyor olabilir

Türkiye İçin Bu Ziyaret Ne Anlama Geliyor?

1. Turizmde inanç turizmi patlaması: İznik normalde sakin bir ilçeyken, bu ziyaretle dünya çapında bir marka haline gelebilir, Hristiyan dünyasının gözü bir kez daha oraya çevrilecek, otel yatırımları, turist akını, Restorasyon çalışmaları, İznik için ekonomik anlamda yeni bir çağ başlatabilir, Türkiye Hristiyanlığın kutsal mirasına sahip çıktığını tüm dünyaya gösterme fırsatı yakalayabilir.

2. Diplomasi zafer: Bu ziyaret Türkiye'nin uluslararası arenadaki yumuşak gücünü katlayacak, bakın, Papa bile bizim ülkemizi bizim topraklarımızı bu kadar önemsiyor mesajı çok kıymetli, özellikle Avrupa ve Amerika nezdinde Türkiye'nin prestiji artacak.

3. Kültürel mirasın önemi. İznik teki Ayasofya'daki tüm tarihi yapılardaki restorasyon ve koruma çalışmaları küresel medyanın spot ışığı altına girecek, bu da bu mirasa daha fazla özen göstermemiz için bir motivasyon olacak.

Yani kısacası sonuç olarak Papa Francesco nun bu ziyareti, sıradan bir devlet ziyareti olmanın çok ötesinde, tarihi, dini, siyasi ve ekonomik katmanları olan dev bir hamle gibi gözüküyor. İznik'te yürüyecek o mütevazi ayakkabılar, aslında 1700 yıl öncesine Hristiyanlığın bir olduğu o ilk günlere doğru atılmış sembolik bir adım ve bu adım.

Türkiye'yi, dünyanın gözünde bir diyalog ve barış merkezi yapma potansiyeli taşıyor. Heyecanla bekliyoruz, bakalım bu tarihi ziyaret Türkiye'nin defterine nasıl yazılacak?

Papa, Patrik Bartholomeos'a "Ekümenik" Derse Ne Olur?

Bu ziyaretin aslında çok önemli bir riski de var. Bu ziyaretin en büyük riski, Papa'nın fener Rum patriği Bartelomeos'u ekümenik patrik olarak resmen tanıması ve bu unvanı ziyaret esnasında açıkça kullanması. Diplomatik bir nezaket ziyaretinden çok jeopolitik bir deprem yaratabilir.

Ekümenik" Ne Demek ve Neden Bu Kadar Önemli?

Ekümenik; evrensel veya tüm Hristiyanlık aleminin anlamına geliyor, yani burada patrik Bartelomeos'u sadece İstanbul'daki Rum azınlığın dini lideri değil, tüm dünya Hristiyanlarının ruhani lideri olarak tanımak demek..

Türkiye'nin resmi pozisyonu; Türkiye Lozan Antlaşması'na dayanarak Bartelomeos'u sadece fener Rum patriği olarak tanır, yani sadece Türkiye'deki Rum cemaatinin dini lideri, ekümenik unvanı ise, Tarihi bir sıfat olarak görür, ama siyasi ve hukuki bir tanıma dönüşmesini kesinlikle kabul etmez. 

Çünkü bu Türkiye içindeki bir dini makamı, uluslararası bir otorite haline getirir ve Türkiye dışındaki Ortodokslar üzerinde hak iddiası olarak yorumlarlar..

1. Türkiye'nin Tepkisi: Kırmızı Çizgiye Basmak

Türkiye'nin tepkisi kesin sert ve hızlı olur, bunu bir dostluk ziyareti olmaktan çıkıp, Türkiye'nin egemenliğine ve iç işlerine müdahale olarak görür.

• Diplomatik fırtına. Dışişleri en üst düzeyde Vatikan'ın Türkiye büyükelçisini çağırır, kabul edilemez üzüntü duyduk, iç işlerimize müdahaledir içerikli bir nota verir, ziyaretin olumlu havası bir anda bulutlanır hatta zehirlenir..
• İç politikada ateşe benzin dökülür. Muhalefet iktidara Vatikan'ın önünde egemenliğimizden taviz mi verdiniz diye sorar, iktidar ise taviz yok, kırmızı çizgilerimiz nettir açıklaması yapmak zorunda kalır, milliyetçi ve muhafaza kesimden çok sert tepkiler gelir, gündem bir anda dinler arası diyalogdan, milli egemenlik tartışmasına kayar.
• Patrikhane üzerindeki kontrol sıkılaşır. Türkiye bu hamleyi bir şımarıklık olarak görerek patrikhanenin faaliyetlerini daha yakından takip etmeye başlar, Vatikan ile dini diyalog kanalları bir süreliğine donabilir.

Kısacası Türkiye için bu ziyaretin tüm olumlu etkileri prestij diyalog, turizm vurgusu gölgeleyebilecek en kötü senaryolardan birisi gerçekleşir..

2. Rusya'nın Tepkisi: "İşte Beklediğimiz Fırsat!"

Rusya için bu altın bir fırsat olur. Neden mi?

• Ortodoks dünyasındaki liderlik mücadelesi. Rusya-Ukrayna savaşı sonrası batıdan iyice izole oldu bir sırada, 3 Roma olma iddiasındaki Moskova patrikhanesi, batı yanlısı gördüğü fener Rum patrikhanesini alt etmek ve tüm Ortodoks dünyasının tartışmasız lideri olmak istiyor..
• Propaganda malzemesi. Rusya hemen yaygarayı basar. Gördünüz mü? Fener patrikhanesi Türkiye'nin değil, Vatikan'ın ve batının kuklasıdır, gerçek Ortodoks merkez Moskova'dır, bu özellikle Ukrayna'daki Ortodoks kilisesi, ki fenere bağlıdır, üzerindeki etki savaşında Rusya'ya müthiş bir argüman sağlar..
• Türkiye-Rusya ilişkilerinde gerilim. Rusya bu durumu Türkiye ye karşı da kullanır. Biz sana dikkat et batı senin içinde bir üs kuruyoruz demedik mi havasına girer, Türkiye Rusya arasındaki kırılan dengeler. Suriye üzerinde ek bir stres oluşturur.

Kısacası, Rusya için Papa'nın bu hamlesi Moskova'nın ekmeğine yağ sürer, Ortodoks dünyasını bölme ve kendi liderliğini pekiştirme planı için bulunmaz bir fırsat yaratır.

Sonuç Olarak:

Sonuç olarak baktığımız zaman Papa Francesco diyalog ve birleşme yanlısı birisi gibi gözüküyor, muhtemelen, bu tür açık ve kışkırtıcı bir ifadeden özenle kaçınacak, daha yumuşak, sembolik bir dil kullanacaktır. 

Kardeşim Ortodoks dünyasının seçkin lideri gibi unvanlar kullanabilir. Eğer bu şekilde ekümenik kelimesi resmi bir konuşmada dillendirilirse İznik'te ve İstanbul'da da atılan tüm barış ve diyalog adımlarının üzerine adeta soğuk su dökülür.

Türkiye için bir dış müdahale, Rusya için ise bir zafer senaryosu yaşanır. Sonuç olarak yani herkesin gözü Papa'nın ağzından çıkacak o birkaç kelimede olacak, gerçek bir diplomatik satranç hamlesi bekleyip göreceğiz.

Görsel temsili olup yapay zeka ile oluşturulmuştur.

Ahmet ATAM