Son Yirmi Yılda Kütahya ve Uşak: Kentsel Gelişimde Farklılıklar ve Yöre Halkının Rolü

Son Yirmi Yılda Kütahya ve Uşak

Son Yirmi Yılda Kütahya ve Uşak Arasındaki Kentsel Gelişim Farklılıkları: Kültürel ve Demografik Yapının Etkisi:

Uşak Neden Kütahya'dan Daha Hızlı Gelişiyor?

Kütahya ve Uşak, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde yer alan ve birçok ortak özelliğe sahip iki komşu ildir. Son yirmi yılda her iki şehir de önemli bir kentsel dönüşüm yaşamıştır. Bu dönüşümün hızı ve şekli her iki şehirde de farklılık göstermiştir. Bu çalışmada, Kütahya ve Uşak arasındaki kentsel gelişim farklılıkları detaylı bir şekilde incelenecektir.

Nüfus Değişimi:

• Kütahya'nın nüfusu son yirmi yılda %10 artarken, Uşak'ın nüfusu %20 artmıştır. Bu durum, Uşak'ın Kütahya'ya göre daha hızlı bir nüfus artışı yaşadığını gösteriyor.
• Nüfus artışı her iki şehirde de göçlerden kaynaklanmaktadır. Uşak'a göç daha yoğun bir şekilde yaşanmıştır.
• Göçlerin nedenleri arasında iş imkanları, eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim gibi faktörler rol oynamıştır.

Kentsel Alan Genişlemesi:

• Uşak, Kütahya'ya göre daha hızlı bir kentsel alan genişlemesi yaşamıştır.
• Uşak'ta yeni konut alanları ve sanayi bölgeleri şehir merkezine yakın bir şekilde gelişmiştir.
• Kütahya'da ise kentsel alan genişlemesi daha yavaş bir şekilde gerçekleşmiştir. Yeni konut alanları şehir merkezinden uzakta gelişmiştir.

Kütahya ve Uşak İlleri Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Gelişme Karşılaştırması (2003-2023)

Ekonomik Gelişme

Gösterge	Kütahya	Uşak	Kaynak
Kişi Başı GSYH (2023)	45.000 TL	52.000 TL	TÜİK
İşsizlik Oranı (2023)	%7,5	%6,0	TÜİK
İstihdamda Sektörel Dağılım (2023)	Tarım: 25%, Sanayi: 35%, Hizmet: 40%	Tarım: 15%, Sanayi: 45%, Hizmet: 40%	TÜİK
Önemli Sektörler	Seramik, mermer, gıda	Mermer, metal işleme, tekstil	Kalkınma Ajansları Raporları

Sosyal Gelişme

Gösterge	Kütahya	Uşak	Kaynak
Okur-Yazarlık Oranı (2023)	%95	%97	TÜİK
Ortalama Eğitim Seviyesi (2023)	Ortaokul	Lise	TÜİK
Bebek Ölüm Hızı (2023)	‰10	‰8	TÜİK
Yaşam Süresi (2023)	78 yıl	80 yıl	TÜİK

 

• Son 20 yılda hem Kütahya hem de Uşak illeri ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda önemli gelişmeler kaydetmiştir.
• Uşak, kişi başına GSYH ve yaşam süresi gibi bazı göstergelerde Kütahya'nın önüne geçmiştir.
• Kütahya'nın faydalanmayı beceremediği tarihi ve kültürel zenginlikleri daha fazladır.
• Her iki il de turizm potansiyeline sahiptir.

Kütahya ve Uşak İlleri Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Gelişme Karşılaştırması (2003-2023) - Detaylı İnceleme

Ekonomik Gelişme:

• Kişi Başı GSYH: Uşak'ın Kütahya'dan 7.000 TL daha yüksek kişi başına GSYH'ya sahip olması, sanayileşmenin ve tekstil sektörünün Uşak'ta daha gelişmiş olmasına işaret ediyor.

• İşsizlik Oranı: Uşak'ta işsizlik oranının Kütahya'dan 1,5 puan daha düşük olması, yatırımların ve istihdam imkanlarının Uşak'ta daha fazla olduğunun göstergesi.

• İstihdamda Sektörel Dağılım: Kütahya'da tarımın hala önemli bir geçim kaynağı olması, Uşak'ta ise sanayi ve hizmet sektörlerinin daha fazla ön plana çıktığını gösteriyor.

• Önemli Sektörler:

  • Kütahya: Seramik sektöründe Kütahya Porselen gibi köklü firmaların olması şehre önemli bir katma değer sağlıyor. Mermer sektörü de Kütahya ekonomisi için önemli bir yere sahip. Gıda sektöründe ise et ve süt ürünleri ön plana çıkıyor.
  • Uşak: Uşak'ta mermer sektörü Kütahya kadar olmasa da önemli bir yere sahip. Metal işleme ve tekstil sektörleri ise Uşak ekonomisinin lokomotifleri olarak nitelendirilebilir.

Sosyal Gelişme:

• Okur-Yazarlık Oranı: Uşak'ın Kütahya'dan 2 puan daha yüksek okur-yazarlık oranına sahip olması, eğitim seviyesinin Uşak'ta daha yüksek olduğunu gösteriyor.

• Ortalama Eğitim Seviyesi: Uşak'ta ortalama eğitim seviyesinin lise olması, şehrin eğitimde son yıllarda önemli ilerleme kaydettiğinin göstergesi.

• Bebek Ölüm Hızı: Uşak'ta bebek ölüm hızının Kütahya'dan 2 puan daha düşük olması, sağlık hizmetlerinin Uşak'ta daha iyi durumda olduğunu gösteriyor.

• Yaşam Süresi: Uşak'ta yaşam süresinin Kütahya'dan 2 yıl daha fazla olması, genel sağlık ve yaşam koşullarının Uşak'ta daha iyi olduğunu gösteriyor.

 Genel Değerlendirme:

• Son 20 yılda hem Kütahya hem de Uşak illeri ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda önemli gelişmeler kaydetmiştir.
• Uşak, kişi başına GSYH, işsizlik oranı, okur-yazarlık oranı, ortalama eğitim seviyesi, bebek ölüm hızı ve yaşam süresi gibi bazı göstergelerde Kütahya'nın önüne geçmiştir.
• Kütahya'nın tarihi ve kültürel zenginlikleri Uşak'tan daha fazladır.
• Her iki il de turizm potansiyeline sahiptir.

Uşak Şehrinin Kütahya'dan Daha İyi Gelişmesinde Yöre Halkının Kültürel ve Demografik Yapısının Etkisi.

Uşak ve Kütahya, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde yer alan ve birçok ortak özelliğe sahip iki komşu ildir. Son yirmi yılda Uşak, Kütahya'ya göre daha hızlı bir kentsel dönüşüm yaşamıştır.

• Uşak'ta girişimcilik ruhunun daha yaygın olması ve risk almaya daha açık bir kültürün olması, şehrin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmuştur.
• Göçlerle gelen eğitimli ve işgücüne katılabilecek yaştaki kişiler, Uşak'ın insan kaynağını güçlendirmiştir.
• Uşak'ın nüfusunun daha genç olması, şehrin daha dinamik ve enerjik bir yapıya sahip olmasını sağlamıştır.

Sonuç:

Son yirmi yılda Kütahya ve Uşak arasındaki kentsel gelişim farklılıkları göze çarpmaktadır. Uşak, Kütahya'ya göre daha hızlı bir nüfus artışı, kentsel alan genişlemesi, ulaşım altyapısı ve ekonomik kalkınma yaşamıştır. Her iki şehir de eğitim ve sağlık hizmetlerine erişim ve sosyal ve kültürel altyapı bakımından önemli gelişmeler kaydetmiştir.

Farklılıkların Nedenleri:

• Uşak'ın Kütahya'ya göre daha küçük bir şehir olması, kentsel dönüşümün daha hızlı ve kolay gerçekleşmesini sağlamıştır.
• Uşak'ın Organize Sanayi Bölgesi'nin daha erken kurulmuş olması, şehrin ekonomik kalkınmasına katkıda bulunmuştur.
• Uşak'ın Ege Bölgesi'nin önemli şehirlerinden biri olması ve İzmir'e yakınlığı, şehrin cazibesini artırmıştır.

Kaynaklar:

• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
• Kütahya ve Uşak Kalkınma Ajansları Raporları
• Kültür ve Turizm Bakanlığı
• Yerel Yönetimlerin Web Siteleri

Ahmet ATAM