 |
| Tengricilik: Türklerin Gökyüzüne Yönelen İnancı: |
Tengricilik, Türklerin tarih sahnesine çıktıkları ilk zamanlardan itibaren benimsedikleri, gökyüzüne ve doğa güçlerine tapınmayı temel alan çok eski bir inanç sistemidir. Bu inançta, evrenin yaratıcısı ve mutlak güç sahibi olarak kabul edilen Gök Tanrı ya da Tengri, merkezi bir konumda bulunur.
Tengriciliğin Temel İnançları:
* Gök Tanrı: Evrenin yaratıcısı, gök kubbesinde oturur ve insanlara hem iyi hem de kötü olayları gönderir. Gök Tanrı'ya dua edilir, ondan yardım istenir ve kurbanlar sunulur.
* Doğa Kuvvetleri: Güneş, ay, yıldızlar, su, ateş gibi doğa güçleri kutsal kabul edilir. Bu güçlere tapınmak ve onlardan yardım istemek yaygındır. Örneğin, yağmur yağması için yağmur duası edilir veya av öncesi av tanrısına kurban sunulur.
* Atalar: Ölen ataların ruhlarının hala yaşayanları koruduğuna inanılır. Bu nedenle atalara saygı göstermek, mezarlarını ziyaret etmek ve onlara adaklar sunmak önemlidir.
* Şamanizm: Tengricilikte şamanlar önemli bir role sahiptir. Şamanlar, ruhlarla iletişim kurabilen, hastalıkları tedavi edebilen ve geleceği görebilen kişiler olarak kabul edilir. Şamanik ritüellerde davul, tören kıyafetleri ve özel bitkiler kullanılır.
Tengriciliğin Ritüelleri:
Tengricilikteki ritüeller genellikle doğa ile iç içe yaşamaya ve ruhlarla iletişime geçmeye yöneliktir. Bazı önemli ritüeller şunlardır:
* Kurban Kesme: Hayvan kurban etmek, Gök Tanrı'ya ve doğa güçlerine sunulan en önemli adaklardan biridir. Özel günlerde, dileklerde bulunmak veya kötü ruhları uzaklaştırmak için hayvanlar kurban edilir.
* Ateş Yakma: Ateş, kutsal bir element olarak kabul edilir ve birçok ritüelde kullanılır. Ateş yakmak, sıcaklık ve aydınlık sağlamanın yanı sıra kötü ruhları uzaklaştırmaya ve iyi dilekleri göklere ulaştırmaya yaramaktadır.
* Şamanik Danslar: Şamanlar, trans halinde girerek ruhlarla iletişim kurar ve hastalıkları tedavi eder. Şamanik danslar, ritmik davul sesleri ve tören kıyafetleriyle yapılır.
* Doğa Ritüelleri: Dağlara, nehirlere, ağaçlara ve diğer doğal varlıklara kurbanlar sunulur, onlardan bereket ve şifa istenir. Bu ritüeller, insanın doğayla olan bağını güçlendirmeyi amaçlar.
Şamanlar, Tengricilik inancında ruhlar dünyası ile insanlar arasında aracı olan ve özel yeteneklere sahip bireylerdir. Hastalıkları iyileştirmek, geleceği öngörmek, kayıp eşyaları bulmak ve kötü ruhları kovmak gibi çeşitli görevleri yerine getirirler. Şamanlar, özel ritüeller ve trans durumundayken ruhlarla iletişim kurarlar.
Tengricilikte Şamanizmin Rolü:
* Ruh Dünyası ile İletişim: Şamanlar, Tengri ve diğer ruhlarla iletişim kurabilirler, böylece hastalıkların sebeplerini anlayabilir, kötü ruhları kovabilir ve insanlara yol gösterebilirler.
* Şifa: Şamanlar, hastalıkları fiziksel rahatsızlıklar yerine ruhsal dengesizlikler olarak görürler ve bu yüzden hastaları iyileştirmek için özel ritüeller yapar, kötü ruhları kovar ve hastanın ruh dengesini sağlarlar.
* Geleceği Görme: Şamanların geleceği görebildikleri düşünülür ve bu yetenekleriyle topluluklarına önemli kararlarında rehberlik edebilirler.
* Koruma: Şamanlar, topluluklarını kötü ruhlardan ve doğal afetlerden koruma görevini üstlenirler. Bu amaçla özel ritüeller yapar ve muskalar hazırlarlar.
Tengriciliğin Mirası.
Tengricilik, Türk kültüründe derin izler bırakmış ve Türklerin dünya görüşünü şekillendirmiştir. Bugün bile Türk kültüründe Tengricilik'in etkileri görülmektedir. Türk destanları (Oğuz Kağan Destanı, Göç Destanı gibi), halk şiirleri, bazı gelenekler ve Türklerin doğaya olan saygısı Tengricilik inancının izlerini taşır.
Örnekler:
* Göktürk Yazıtları: Bu yazıtlar, Tengrici inancın devlet düzeyinde nasıl benimsendiğini gösterir.
* Kırgızların Ala-Too Dağı'na tırmanışı: Bu gelenek, dağların kutsal olduğuna ve onların ruhlarının olduğuna inancın bir yansımasıdır.
* Türklerin atlara verdiği önem: At, Türk kültüründe sadece bir ulaşım aracı değil, aynı zamanda kutsal bir hayvan olarak görülür.
Tengricilik, Türklerin köklü geçmişine ışık tutan ve kültürümüzü anlamamızda önemli bir rol oynayan bir inanç sistemidir.
Yorum Gönder