 |
| Türkiye mahkemelerinde jüri sistemi uygulanabilir mi |
Türkiye'de de Amerika Mahkemelerindeki gibi Jüri Sistemi uygulanabilir mi?
Bilhassa son dönemde artan hukuk ve yargı sistemine güvensizlik, Amerika'da uygulanan jüri benzeri bir sistem ile daha güvenilir bir yapıya dönüştürülebilir mi?
Amerika Birleşik Devletleri'nde jüri sistemi, hukuk sisteminin temel taşlarından biridir ve şu şekilde işler:
Jüri Seçimi (Jüri Teşekkülü)
Jüri Havuzu: Jüri adayları, seçmen kayıtları, ehliyet kayıtları veya yerel nüfus verilerinden rastgele seçilir.
Eleme Süreci : Avukatlar ve hakimler, potansiyel jüri üyelerini sorgular. Amaç, tarafsız ve adil bir jüri oluşturmaktır.
Zorunlu Reddetme: Avukatlar, açık bir önyargı durumu varsa bir jüri adayını reddedebilir.
Haklı Sebep Olmaksızın Reddetme: Avukatlar, belirli bir sayıda jüri adayını herhangi bir sebep belirtmeden reddedebilir.
Jüri Çeşitleri
Büyük Jüri : Suçlamaların ciddi olup olmadığını belirlemek için toplanır. Dava açılmasına karar verir (örneğin, bir iddianame hazırlanıp hazırlanmayacağına karar verir).
Duruşma Jürisi: Suçluluk veya masumiyet gibi nihai kararları verir. Genelde 6-12 üyeden oluşur.
Jürinin Görevleri
Kanıt Değerlendirme: Mahkemede sunulan kanıtları ve tanıklıkları dikkatlice inceler.
Karar Verme: "Suçlu" ya da "Suçsuz" kararı verir.
Hukuk davalarında ise davayı kimin kazandığını belirler.
Gizlilik: Müzakereler gizlidir. Jüri üyeleri, kararlarını bağımsız şekilde vermek zorundadır.
Türkiye'de Jüri Sistemi uygulamasının avantaj ve dezevantajları?
Türkiye'de jüri sistemi bulunmamakta, mahkemelerde kararlar profesyonel hakimler tarafından verilmektedir.Jüri sistemi uygulanabilirliği ise gündeme gelmeli ve tartışmalıdır.
Türkiye Mahkemelerinde Jüri Sistemi Uygulamasının Avantajları
Halk Katılımı: Halkın yargı süreçlerine doğrudan katılımını sağlar, adaletin şeffaflığını artırabilir.
Farklı Perspektifler: Farklı sosyo-ekonomik gruplardan gelen jüri üyeleri, olaylara çeşitli açılardan bakabilir.
Adalet Algısı: Vatandaşların kararlara daha fazla güven duymasını sağlayabilir.
Türkiye Mahkemelerinde Jüri Sistemi UygulamasınınDezavantajları
Eğitim ve Bilinç: Türkiye'deki genel hukuk bilgisi seviyesinin ne yazık ki düşük olması, tarafsızlık ve adil karar verme konularında sorunlara yol açabilir.
Kültürel Uygunluk: Türkiye'de uzun yıllardır profesyonel hakimler tarafından yürütülen bir sistem varken, jüri sistemine geçiş toplumda karmaşa yaratabilir.
Maliyet ve Zaman: Jüri seçimi, eğitimi ve davalar sürecini uzatabilir; maliyetleri artırabilir.
Sonuç
Türkiye'de jüri sistemi uygulanabilir, ancak bu, köklü bir hukuk reformunu ve halkın bilinçlendirilmesini gerektirir.
Ancak mevcut yargı sisteminin güçlü yönleriyle uyumlu bir çözüm geliştirilmesi daha pratik olabilir.
Örneğin, ağır cezayı gerektiren davalarda jüri benzeri bir danışma kurulu oluşturulması düşünülebilir.