 |
| Kıbrıs’ta Fırtına Başladı |
Kıbrıs'ta Dananın Kuyruğu Koptu: Tufan Erhürman'ın Zaferi, Federasyon Rüzgarları ve Türkiye’yi Bekleyen Yeni Fırtına 🌪️
Kıbrıs’ta Turan Erhürman’ın yükselişiyle birlikte federasyon rüzgarları yeniden esiyor. Bahçeli’nin “KKTC Türkiye’ye katılsın” çıkışı ne anlama geliyor? Uluslararası hukukta bu çağrının yeri ne, Türkiye’yi hangi diplomatik riskler bekliyor?
Tarih Tekerrür Etmez, Ama Ritim Tekrarlar, Kıbrıs, tarih boyunca hep “büyüklerin satranç tahtası” oldu. Taşları sürenler değişti ama oyun hep aynı kaldı.
Bir yanda “Helen ruhu”yla Akdeniz’in ortasında AB’nin vitrini olmayı isteyen Güney, diğer yanda “garantörlüğü, eşitliği, güvenliği” savunan Kuzey…
Ve elbette, arka planda “ben olmadan oyun kurulmaz” diyen Türkiye.
Hatırlayalım:
1960’ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti, iki halkın eşit ortaklığı üzerine kurulmuştu. Ancak Rum tarafı bu ortaklığı kısa sürede “tek taraflı yönetime” dönüştürdü.
1963 Kanlı Noel olaylarıyla birlikte Kıbrıs Türkleri devletin dışına itildi.
1974’e gelindiğinde ise “Enosis” hayali, yani adayı Yunanistan’a bağlama sevdası, adayı kan gölüne çevirdi.
Ve o meşhur metafor sahneye çıktı: “Dananın kuyruğu o zaman koptu.”
Türkiye, garantörlük hakkını kullanarak adaya müdahale etti. Kuzey’de Türk varlığı yeniden güvence altına alındı ama “çözüm” o gün bugündür hep ertelendi.
🧩 Federasyon Masası: Sürekli Kurulan, Sürekli Dağılan O Masa
1977’den bugüne dek ne masalar kuruldu, ne müzakereler yapıldı...
Her defasında “iki toplumlu, iki bölgeli federal çözüm” dendi; fakat o masa her seferinde ya Rum tarafının ikircikli tutumuyla ya da uluslararası çıkarların çelişmesiyle devrildi.
Bir taraf “eşit ortaklık” dedi, diğer taraf “çoğunluğun yönetimi” dedi.
Sonuç:
Bir türlü karışmayan iki sıvı gibi, aynı şişede duran ama birbirine karışmayan iki toplum.
2004 Annan Planı referandumunda Türk tarafı “Evet” dedi, Rum tarafı “Hayır”.
Yani biz “barışın kapısını” açtık, onlar anahtarı kırdı.
Ama buna rağmen AB, Güney’i tek taraflı olarak üyeliğe aldı. İşte o gün “adalet terazisi” bir kez daha şaştı.
🧨 Güncel Çatışma: Erhürman’ın Zaferi ve Esen Yeni Rüzgarlar 🌬️
Ve geldik bugüne…
Kuzey Kıbrıs siyasetinde son dönemde bir Erhürman yükselişi var.
Kimi buna “demokratik nefes”, kimi ise “federasyonun dönüşü” diyor.
Ama ortada açık bir gerçek var:
Kıbrıs yeniden bir yol ayrımında.
Erhürman, “iki eşit kurucu ortak” vurgusuyla aslında klasik federasyon çizgisine göz kırpıyor.
Ancak bu göz kırpışı, sadece Lefkoşa’da değil, Ankara’da da yankı buluyor.
Çünkü bu çıkış, Türkiye’nin son yıllarda benimsediği “iki devletli çözüm” politikasına ters düşüyor.
Bu tabloyu şöyle hayal et:
Bir masada iki kahve fincanı var.
Birinde sert Türk kahvesi, diğerinde sütlü nescafe.
İki fincanı birbirine dökmeye kalkarsan köpük kalmaz, tat bozulur.
Şimdi Erhürman, bu iki fincanı “birleştirmenin” yollarını arıyor.
Ama Türkiye, “kahvenin tadı bozulur” diyerek mesafeli duruyor. Bu da bizi, yeni bir “kuyruk kopma” noktasına getiriyor.
⚠️ Türkiye İçin Yeni Tehlike: Masada Rol Kaybı ve Statü Tuzakları
Bugün federasyon tartışmaları yeniden gündeme gelirse, Türkiye için birkaç kritik tehlike kapıda:
Garantörlük Zayıflayabilir:
Uluslararası toplum “Artık barış zamanı” bahanesiyle Türkiye’nin adadaki askerî varlığını sorgulayabilir.
Bu da, 1974’te kazanılan stratejik avantajın erimesi anlamına gelir.
Egemen Eşitlik Gölgeye Düşebilir:
“Federasyon” kelimesi masaya dönerse, Rum tarafı “tek egemenlik” fikrini yeniden dayatabilir.
Bu, Türk tarafını “özerk azınlık” konumuna itme tuzağıdır.
Uluslararası Baskılar Artabilir: “Barış istemeyen taraf” etiketi bu kez Türkiye’nin üzerine yapışabilir. Oysa asıl mesele, “adil” bir çözümün sınırlarını koruyabilmektir.
Bir anlamda Türkiye, satrancın ortasında şahı korumaya çalışan bir oyuncu durumunda.
Yanlış hamle yaparsa, oyunun sonunda mat olabilir.
🌪️ İleriye Dönük Senaryolar: Fırtına mı, Denge mi?
1️⃣ Federasyon Geri Dönüşü (Zayıf Senaryo)
Eğer uluslararası kamuoyu baskısı artarsa, federasyon masası yeniden kurulabilir.
Ancak bu masa, Türk tarafının “egemen eşitliğini” sulandırma riski taşır.
2️⃣ İki Devletli Modelin Güçlenmesi (Olası Senaryo)
Türkiye’nin ısrarla savunduğu bu model, fiilen zaten uygulanıyor.
Bu model güçlendirilirse, Kuzey Kıbrıs daha bağımsız bir ekonomik ve siyasi yapıya kavuşabilir.
Ancak bu durumda uluslararası tanınma sorunları hâlâ duvar gibi karşımızda.
3️⃣ Statü Belirsizliği ve Donmuş Çatışma (Tehlikeli Senaryo)
Taraflar hiçbir noktada anlaşamazsa, Kıbrıs “doğal gaz” gibi jeopolitik meselelerde yeniden çatışma alanı haline gelebilir.
Yani dumanı sönmeyen bir volkan hâlinde kalabilir.
🕊️ Son Söz: Sis Dağılıyor, Yol Taşlı Ama Umut Hâlâ Var
Bugün Kıbrıs meselesi, sadece bir “toprak” meselesi değil, bir varoluş meselesidir.
Federasyon rüzgarı yeniden esse de, Türkiye’nin çıkarı rüzgârın yönünü değil, haritanın bütününü görebilmektir.
Kısacası:
Kıbrıs hâlâ Akdeniz’in ortasında, iki yakası bir araya gelmeyen bir kalp gibi atıyor.
Ve o kalbin ritmi, Ankara’da, Lefkoşa’da, hatta Brüksel’de yankılanıyor.
Belki “dananın kuyruğu koptu” ama oyun henüz bitmedi.
Çünkü bazen kopan kuyruk, yeni bir yön arayışının işaretidir…
🗣️ Bahçeli : “KKTC Parlamentosu Acilen Toplanmalı, Kıbrıs Ana Vatana Katılmalı ⚖️
KKTC Parlamentosu acilen toplanmalı ve Türkiye Cumhuriyeti’ne katılma kararı almalıdır.” Bu cümle, kulağa bir “duygu patlaması” gibi gelse de arkasında ciddi jeopolitik anlamlar var.
Yani bu bir “öyle söylendi geçti” açıklaması değil; Ankara’nın Kıbrıs vizyonu içinde yankısı çok derin bir çağrı.
Ama gel, bunu biraz açalım…
🌍 Tarihsel Bağlam: “Bir Millet, İki Devlet ”ten “Tek Devlet” Fikrinin Sınırı
Kıbrıs Türk halkı, 1974’ten beri kendi kaderini tayin mücadelesi veriyor.
1983’te ilan edilen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), kendi anayasası, meclisi ve hükümetiyle bağımsız bir yapı kurdu.
Ancak dünyanın geri kalanı bu bağımsızlığı tanımadı — sadece Türkiye tanıdı.
Bahçeli’nin çağrısı tam bu noktada tarihsel zincirin en zayıf halkasına dokunuyor:
“Eğer dünya seni tanımıyorsa, sen de tanınan bir devletle birleş.”
Yani bu söylem, uluslararası tanınma eksikliğine karşı “fiilî bütünleşme” önerisi.
Bir bakıma, “oyunun kurallarını değil, masayı değiştirme” çağrısı.
⚖️ Peki Parlamento Böyle Bir Karar Alabilir mi?
Teknik olarak evet, alabilir.
KKTC Cumhuriyet Meclisi, kendi egemenliği içinde böyle bir karar tasarısını oylayabilir.
Ancak bu karar siyasi bir deklarasyon niteliği taşır;
uluslararası hukuk açısından “bağlayıcı” değil, çünkü tanınmayan bir devletin birleşme kararı da tanınmaz.
Bir örnek vereyim:
2014’te Kırım, referandumla Rusya’ya katılma kararı aldı.
Rusya bunu hemen tanıdı, ama Birleşmiş Milletler tanımadı.
Hâlâ haritalarda “Ukrayna toprağı” olarak gösteriliyor.
KKTC’nin Türkiye’ye katılması senaryosunda da aynı tablo çıkar:
Türkiye “evet” der ama dünya “yok öyle bir şey” diyebilir.
Yani uluslararası arenada “ilhak” olarak görülür ve bu da Türkiye’ye ciddi diplomatik yaptırımlar getirebilir.
🧨 Uluslararası Hukukun Diliyle: “İlhak mı, Birleşme mi?”
Burada ince bir çizgi var: Birleşme (unification): İki egemen devletin karşılıklı mutabakatla tek çatı altında birleşmesi. (Örnek: Doğu ve Batı Almanya)
İlhak: Bir devletin, diğerinin topraklarını fiilen kendi sınırlarına katması. (Örnek: Kırım, Kuveyt’in Irak’a bağlanmak istenmesi)
KKTC uluslararası alanda “egemen devlet” olarak tanınmadığı için, birleşme kararı ne kadar gönüllü olursa olsun, dünya bunu “ilhak” olarak yorumlar.
Bu da BM’nin “toprak bütünlüğü” ve “kendi kaderini tayin hakkı” ilkeleriyle çatışır.
Sonuç?
Yeni bir BM kararı, Avrupa Konseyi yaptırımları, hatta AB ile diplomatik kopuş gündeme gelebilir.
🧭 Gerçek Politikada Ne Anlama Geliyor?
Bahçeli’nin çağrısı esasen siyasi bir resttir:
“Eğer dünya KKTC’yi tanımıyorsa, biz de tanımanın ötesine geçeriz.” Bu açıklama:
Rum tarafının federasyon ısrarına,
AB’nin çifte standardına, ve Türkiye’nin Kıbrıs’taki askerî varlığına yönelik eleştirilere
verilmiş siyasi bir cevap niteliğindedir.
Ancak pratikte bu adım, Türkiye’yi uluslararası yalnızlığa ve yeni yaptırım risklerine itebilir.
Kısacası, bu çağrı bir “hamle tehdidi”dir ama “taşın oynanması” beklenmez.
Çünkü o taş oynandığında satranç tahtası değil, masa devrilir.
🕊️ Sonuç: “Birleşmek mi, Direnmek mi?”
Bahçeli’nin sözü bir politik duygunun dışavurumu,
ama aynı zamanda uluslararası hukukun sınırlarını zorlayan bir çıkıştır.
Kıbrıs Türk halkı, 50 yıldır kendi kimliğini koruyarak direniyor.
Belki bir gün gerçek bir birleşme masası kurulacak,
ama bu masanın ayakları, duygularla değil, hukukla ve diplomasiyle sağlam durmak zorunda.
Bugün için en gerçekçi yol:
Bağımsızlık ilkesinden ödün vermeden, KKTC’nin uluslararası görünürlüğünü artırmak.
Yani “katılmak” değil, varlığını dünyaya kabul ettirmek.
Çünkü bazen “birleşmek” değil, var olmayı sürdürmek en asil duruştur. 🇨🇾🤝🇹🇷
