Osmanlı'dan Türkiye Cumhuriyeti'ne devredilen borçlar nasıl ödendi? Hangi yıllarda, hangi hükümetler döneminde ne kadar borçlandırılır? Son taksit ne zaman tamamlandı?
Osmanlı’dan Türkiye Cumhuriyeti’ne Kalan Borçlar: Ödeme Süreci ve Son Taksit
Osmanlı İmparatorluğu’nun yüzyıllar boyunca ekonomik sıkıntılar içinde sürdürdüğü yönetimi, özellikle 19. yüzyılda ciddi dış borçlanmalarla devam etti. Bu borçların büyük bir kısmı, 1854’te başlayan dış krediler ve 1881’de kurulan Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi) ile daha da sistematik hale geldi. Ancak Osmanlı’nın dağılması ve Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla birlikte, bu borçların mirası yeni yönetimin omuzlarına yüklendi. Peki, Osmanlı’dan kalan borçlar nasıl ödendi ve son taksit ne zaman tamamlandı? İşte detaylar…
Osmanlı Borçlarının Kaynağı ve 1923 Sonrası Durum
Osmanlı İmparatorluğu, özellikle 1854 Kırım Savaşı’ndan sonra İngiltere, Fransa ve diğer Avrupa ülkelerinden büyük miktarda borç aldı. Ancak 1875’te devlet borçlarını ödeyemeyeceğini ilan etti ve bu durum, 1881’de Muharrem Kararnamesi ile Düyun-u Umumiye İdaresi’nin kurulmasına yol açtı.
1923’te Cumhuriyet ilan edildiğinde, Osmanlı’dan kalan borçların tamamı yaklaşık 140 milyon altın lira civarındaydı. Türkiye, Lozan Antlaşması görüşmelerinde bu borçların paylaşımı için mücadele etti ve sonuç olarak Osmanlı’dan kopan devletler arasında bir bölüşüm yapıldı. Türkiye’ye düşen borç miktarı 107,5 milyon altın lira olarak belirlendi.
Osmanlı Borçlarının Ödeme Süreci
Türkiye Cumhuriyeti, ekonomik sıkıntılara rağmen borçlarını düzenli şekilde ödemeye başladı. Aşağıda, hangi dönemde ne kadar borç ödendiğini ve hangi hükümetler döneminde gerçekleştiğini detaylıca inceleyelim:
1. 1929–1939: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Dönemi
- 1929 Dünya Ekonomik Buhranı, Türkiye’yi de etkiledi. Bu nedenle Fransa ile 1933’te yeni bir borç ödeme anlaşması imzalandı.
- İlk ödemeler 1930’lu yıllarda yapıldı ve Türkiye, toplam borcun önemli bir kısmını bu süreçte kapattı.
- 1939’a gelindiğinde borcun yarıdan fazlası ödenmişti.
2. 1940–1950: II. Dünya Savaşı ve CHP Dönemi
- II. Dünya Savaşı nedeniyle ekonomik sıkıntılar arttı, ancak Türkiye borç ödemelerine devam etti.
- 1944 yılı itibarıyla borçların büyük kısmı ödenmişti.
Son Taksit: Osmanlı Borçları Ne Zaman Tamamlandı?
Türkiye, Osmanlı’dan kalan borçların son taksitini 25 Mayıs 1954’te ödedi. Böylece, Osmanlı İmparatorluğu’ndan devralınan dış borçlar tamamen kapatılmış oldu.
Sonuç
Osmanlı’dan miras kalan borçlar, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan itibaren büyük bir mali yük oluşturdu. Ancak genç Cumhuriyet, ekonomik zorluklara rağmen bu borçları ödemeyi başardı ve 1954 yılında son taksitle birlikte Osmanlı’dan kalan mali yükten tamamen kurtulmuş oldu.
Türkiye’nin borçlarını zamanında ödemesi, uluslararası alanda ekonomik güvenilirliğini artırdı ve sonraki yıllarda yapacağı ekonomik atılımlar için sağlam bir zemin oluşturdu. Bugün, Türkiye’nin ekonomik politikalarına bakıldığında geçmişteki bu mali disiplinin ne kadar önemli olduğu daha iyi anlaşılmaktadır.
Yorum Gönder