Santorini volkanının MÖ 1600’deki gibi büyük bir patlama yaşaması durumunda Türkiye'ye olası etkileri neler olur? Mega-tsunami, volkanik kış, tarımsal çöküş, depremler ve ekonomik kriz senaryoları.
Santorini Volkanının Büyük Patlamasının Türkiye için olası sonuçları:
Prof. Celal Şengör'ün ifadesi ile hapı yutarız dediği, Eğer Santorini'deki volkanik patlama, MÖ 1600’deki Minos Patlaması kadar güçlü olursa, Türkiye ve çevre bölgelerde büyük yıkıcı etkiler yaratabilir. Minos Patlaması, Tarih Öncesi Dönem’in en büyük volkanik felaketlerinden biri olarak kabul edilir ve bazı bilim insanları, bu patlamanın Atlantis efsanesine ilham verdiğini öne sürer.
Mega-Tsunami ve Kıyı Şehirlerinin Yıkımı
MÖ 1600’deki patlama, 100 metreyi aşan dalgalar üreterek Girit’i ve Ege kıyılarını vurdu. Eğer aynı şiddette bir patlama tekrar ederse:
- Türkiye'nin batı kıyıları (İzmir, Aydın, Muğla, Çanakkale, Balıkesir) tsunamiyle büyük zarar görebilir.
- İzmir Körfezi ve Ege sahil kasabaları (Kuşadası, Bodrum, Çeşme, Marmaris, Fethiye) ağır yıkım riski altında.
- Tsunami dalgaları İstanbul Boğazı'na kadar ulaşabilir, ancak burada etkisi zayıflayacaktır.
Tarihi örnek: 1883’te Krakatoa’nın patlaması sonucu 40 metre yüksekliğinde tsunami dalgaları oluşmuş ve 36.000 kişi ölmüştü. Santorini’nin Minos Patlaması çok daha güçlüydü ve benzeri bir felaket Ege’de büyük can ve mal kaybına yol açabilir.
Küresel İklim Değişimi ve Tarımsal Çöküş
MÖ 1600’deki patlama, atmosfere devasa miktarda sülfür dioksit (SO₂) salarak küresel sıcaklıkları 2-3°C düşürdü ve dünya çapında kuraklıklara yol açtı.
- Türkiye’de tarım büyük zarar görebilir, özellikle buğday, üzüm ve zeytin üretimi düşebilir.
- Küresel gıda fiyatları fırlayabilir, çünkü volkanik kış dünya çapında üretimi etkileyebilir.
- 2022’de Tonga yanardağı patladığında, yalnızca 0.1°C’lik bir sıcaklık değişimi bile küresel hava sistemlerini etkiledi. Santorini çok daha büyük bir etki yaratabilir.
Yoğun Volkanik Kül Yağışı ve Sağlık Sorunları
Patlama, Türkiye’nin batısına ve iç bölgelerine kadar kül yağmasına neden olabilir.
- İzmir, İstanbul, Bursa ve Ankara külle kaplanabilir.
- Solunum yolu hastalıkları artar, astım ve bronşit hastaları için büyük risk oluşturur.
- Hava ulaşımı durma noktasına gelebilir (Avrupa hava sahası 2010’da İzlanda’daki Eyjafjallajökull patlaması nedeniyle kapanmıştı).
Depremler ve Fay Hattı Etkileri
Minos Patlaması’nın ardından bölgede 7+ büyüklüğünde depremler meydana geldi.
- Ege ve Batı Anadolu’da büyük depremler tetiklenebilir.
- İstanbul, İzmir, Bursa gibi büyük şehirler dolaylı olarak etkilenebilir.
Medeniyet Üzerindeki Etkiler (Toplumsal ve Ekonomik Çöküş)
MÖ 1600’deki Minos Patlaması, Girit’teki Minos Uygarlığını ve Mısır ile Hititler gibi komşu medeniyetleri etkileyerek büyük bir sosyal çöküşe neden oldu.
- Türkiye’de milyonlarca insan kıyı bölgelerinden iç bölgelere göç etmek zorunda kalabilir.
- Ekonomi ciddi şekilde zarar görebilir, özellikle turizm ve tarım sektörü büyük darbe alır.
- Avrupa ve Ortadoğu’da sosyal huzursuzluk artabilir.
Sonuç
MÖ 1600’deki gibi bir "Süper Patlama", Türkiye dahil Doğu Akdeniz’de büyük bir yıkıma neden olur. En büyük tehditler:
- Mega-tsunami ve kıyı şehirlerinin yok olması
- Volkanik kış ve tarımsal çöküş
- Yoğun kül yağışı ve sağlık krizleri
- Depremler ve büyük çaplı göç dalgaları
- Ekonomik çöküş ve toplumsal huzursuzluk
Böyle bir felaket, Türkiye ve Akdeniz medeniyetleri için yüzyıllar boyunca sürebilecek ciddi bir kriz yaratabilir. Ancak uzmanlara göre böyle büyük bir patlamanın olasılığı düşük çünkü Santorini volkanı o kadar büyük bir patlamayı tekrar üretecek kadar magma biriktirmiş değil.
Yorum Gönder