Olumlu yönler:

• Uluslararası ilişkilerde normalleşme
• Ekonomik yaptırımların kalkması
• Kadın hakları ve bireysel özgürlüklerde iyileşme

Tehlikeler:

• Rejimin eski kalıntılarının (Şia mollaları) sabotajı
• Etnik parçalanma riskinin artması

🟤 Senaryo 2: Ordu veya Devrim Muhafızları’nın Geçici Yönetimi

Rejim çöktüğünde Devrim Muhafızları kontrolü ele alabilir. Bu durumda sistem, demokratikleşmeden ziyade daha sert bir askeri vesayet rejimine (Dikta) dönüşebilir.

Sonuçları:

• Muhalefetin bastırılması
• Uluslararası izolasyonun devamı
• Geçici bir istikrar lakin kalıcı özgürlük eksikliği

🟣 Senaryo 3: Etnik Ayrışma ve İç Savaş

İran'da Molla Rejimin çökmesiyle birlikte yıllardır bastırılmış etnik gerilimler (özellikle Kürtler, Beluçlar ve Azeriler) gün yüzüne çıkabilir. Bu, Suriye benzeri bir iç savaşa yol açabilir.Giddişat bu yönde gibi görünüyor.

İç savaş riski faktörleri:

• Silahlı grupların ortaya çıkması
• Dış güçlerin farklı gruplara destek vermesi
• İran’ın federal yapıya zorlanması

🟢 Senaryo 4: Ulusal Birlik Geçiş Konseyi

Muhaliflerin ve halkın desteğiyle oluşan geniş tabanlı geçiş hükümeti, anayasal reform ve serbest seçimlere kadar ülkeyi yönetebilir.

Avantajları:

• Toplumsal uzlaşı sağlanabilir
• Etnik ayrışma riski azaltılır
• Geçiş süreci daha barışçıl olur

Zorluklar:

• Eski rejim kalıntılarının sabotajı
• Ekonomik krizle baş etme sorunu

📌 3. Türkiye ve Bölge Açısından Etkileri

• Türkiye, İran’daki kaostan etkilenebilir: göç dalgası, sınır güvenliği, Kürt sorunu
• Irak ve Suriye üzerindeki Şii etkisi zayıflayabilir
• İsrail, İran tehdidinden kurtulsa da sınırdaki istikrarsızlıkla yüzleşebilir
• ABD ve Batı, İran’da oluşacak boşlukta “yeni kuklalar” üretmeye çalışabilir

🔚 Sonuç: Yeni İran, Eski İran Olmayacak

İran’da rejim değişikliği, sadece bir iktidar değişikliği değil; bölgesel dengeleri alt üst edecek kadar büyük bir kırılma olur. Bu kırılmanın nasıl yönetileceği, yalnızca İran halkının değil, tüm Orta Doğu’nun geleceğini belirleyecektir.

İran’da rejimin çökmesi; Türkiye için hem fırsatlar ve Riskler.

🇹🇷 Türkiye İçin Olası Etkiler

🧭 1. Siyasi Etkiler

Pozitif Senaryo:

• İran’daki teokratik rejimin yıkılması, Şii Hilali’nin zayıflamasına neden olur. Bu durum, Türkiye’nin Suriye-Irak hattındaki nüfuzunu artırabilir.
• Yeni, laik veya Batı ile uzlaşmacı bir İran hükümeti, Türkiye ile daha dengeli ve normal ilişkiler kurabilir.
• Bölgedeki mezhep temelli çatışmaların azalması, Ankara’nın bölge diplomasisini kolaylaştırır.

Negatif Senaryo:

• Rejim sonrası oluşabilecek bir güç boşluğu, İran’ı Suriyeleşme riskiyle karşı karşıya bırakır. Bu da Türkiye sınırında yeni bir istikrarsızlık ve güvenlik tehdidi doğurur.
• Kürt grupların İran'da daha çok özerklik talep etmesi, Türkiye’deki Kürt siyaseti ve PKK üzerinde domino etkisi yaratabilir.
• İran’daki Türk kökenli Azeri nüfus, Türkiye’yle gönül bağı üzerinden bir milliyetçilik dalgası başlatabilir; bu da bölgesel çatışmaları tetikleyebilir.

🧑‍🤝‍🧑 2. Sosyal ve Demografik Etkiler

İran'da rejiminin çökmesinin Potansiyel Riskleri:

• İran’dan kaçan milyonlarca göçmen, Türkiye’ye yeni bir sığınmacı akını başlatabilir.
• İran’daki sosyal kırılmalar Türkiye’ye mezhepsel gerilim olarak yansıyabilir (özellikle Alevi-Sünni dengesi bağlamında).
• İranlı muhaliflerin Türkiye'yi geçici üs olarak kullanması, ülkeyi diplomatik hedef haline getirebilir.

Olası Fırsatlar:

• İranlı entelektüellerin, akademisyenlerin, girişimcilerin Türkiye’ye göçü; bilimsel ve kültürel sermaye açısından kazanç olabilir.
• Rejim sonrası özgürleşen İran toplumu ile turizm, sanat ve kültür alanında etkileşim artabilir.

💰 3. Ekonomik Etkiler

Olumlu Senaryo:

• Ambargoların kalkmasıyla İran-Türkiye ticareti artar. Enerji koridorlarında yeni anlaşmalar mümkün olabilir.
• İran’ın yeniden yapılanması sürecinde Türk müteahhitleri ve firmaları büyük pay alabilir.
• Hazar üzerinden Orta Asya’ya açılan ticaret yolları, İran'ın istikrarıyla Türkiye'nin lojistik üstünlüğünü artırabilir.

Olumsuz Senaryo:

• Belirsizlik ortamı, doğalgaz tedarikinde kesintilere ve enerji fiyatlarında dalgalanmaya neden olabilir.
• Türkiye’nin İran’la ticaretinde öngörülemezlik artar, sınır ticareti zarar görür.
• İran’ın kaotik hale gelmesi, bölgesel yatırımcı güvenini sarsar.

⚖️ Sonuç: İran'da rejiminin çökmesi Türkiye İçin İyi mi Kötü mü?

✅ Genel Yorum:

İran’da rejim değişikliği kontrollü, barışçıl ve Batı'nın dayatmasıyla değil halk desteğiyle gerçekleşirse; Türkiye uzun vadede kazançlı çıkar.
Ancak bu değişim iç savaş ve bölünme ile sonuçlanırsa, Türkiye siyasi ve güvenlik açısından büyük yük altına girer.

Dolayısıyla rejimin değişmesi iyi midir kötü müdür sorusunun cevabı; nasıl değiştiğine, yerine neyin geldiğine ve Türkiye'nin nasıl pozisyon aldığına bağlıdır.